| schema:text
| - Energietransitie
Verder onderzoek nodig naar emissies BPA's in windturbines
1.3.2025, 10:20 (CET)
Windturbines blijven een controversiële aanwezigheid aan de horizon. Niet enkel dat, ze zouden een gevaar zijn voor mens en natuur als je posts op sociale media mag geloven. Bij slijtage zouden de windturbinebladen namelijk Bisfenol A lekken, dat kankerverwekkend is en water besmet en onbruikbaar maakt. Hoe zit dat nu echt?
Beoordeling
Bisfenol A, of BPA, is een gevaarlijke stof en wordt onder andere gebruikt in coatings van windturbinebladen. Het huidige onderzoek wijst aan dat er emissie is bij slijtage maar dat het in kleine, verwaarloosbare hoeveelheden gebeurt. Verder onderzoek is nodig.
Feiten
Wat is Bisfenol A?
BPA of Bisfenol A is een chemische stof die wordt gebruikt om polymeren en hars te maken. Van die zaken worden op hun beurt dan weer plastic gemaakt, onder andere gebruikt in verpakkingsmateriaal voor voedsel maar ook voor bouwmaterialen, elektronica en speelgoed.
Een te grote blootstelling aan BPA kan een nadelige impact hebben op de gezondheid, specifiek op het immuunsysteem, het zenuwstelsel en ook de voortplanting. Het gebruik van BPA is daarom gereguleerd op Europees niveau. Vanaf dit jaar is het gebruik van BPA in verpakkingsmateriaal voor voedsel en keukengerei dat in contact komt met eten bijvoorbeeld verboden.
In welke mate BPA's ook kankerverwekkend zijn wordt nog onderzocht. Er is al enig bewijs dat er een link is tussen BPA's en borstkanker.
Wat heeft dat te maken met windturbines?
BPA kan in kleine hoeveelheden aanwezig zijn in de epoxy die wordt gebruikt als hars voor windturbinebladen, als basis van beschermende coatings. Daarna wordt het nog uitgehard, gebonden en beschermd met een coating die veelal geen epoxy bevat, zo vertellen experts van onderzoeksinstituut TNO per mail aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).
Of dit ook in (grote) hoeveelheden vrijkomt is minder duidelijk. "Bij excessieve slijtage, daarbij is groot onderhoud nodig, kan het epoxy composiet basismateriaal vrijkomen. Hieruit kan vervolgens BPA vrijkomen." Hoeveel BPA er exact vrijkomt is onvoldoende bekend op dit moment, aldus TNO. Alternatief zijn er coatings gemaakt van polyurethaan, waar geen BPA aanwezig is.
Is dat schadelijk voor mens en natuur?
Vorig jaar werden er in Nederland 2 onderzoeken uitgevoerd naar de emissies van BPA vanuit windturbines. Daaruit bleek tot nu toe dat de emissies van BPA uit windturbines relatief verwaarloosbaar zijn.
Het eerste onderzoek berekende dat de emissie van BPA maximaal ongeveer 2 gram per jaar per windturbine is. Dat is ruim onder de normwaarde van 1,25 kilogram per jaar voor zeer zorgwekkende stoffen, waarvan BPA er één is.
Het tweede onderzoek was in opdracht van de provincie Flevoland. Dat concludeert dat de emissies van microplastics en BPA uit windturbines marginaal zijn in vergelijking met de emissies uit onder andere verkeer, landbouw en industrie. Ze berekenden eveneens een maximale uitstoot van 2 gram BPA per windmolen per jaar. Meer zelfs: volgens het onderzoek zijn de emissies zo laag dat het niet meetbaar is in het bodem- en watersysteem rondom de windturbines.
Het RIVM doet hier ook onderzoek naar. Ze deden een 'quickscan' naar de emissies van chemische stoffen bij wind op land, dus niet enkel BPA's, en kwamen tot de constatatie dat de emissies sterk verschillen per type coating maar dat het wel met regenwater in het milieu kan terechtkomen. Op basis daarvan is er verder onderzoek aangeraden dat past in breder onderzoek naar schadelijke stoffen bij de energietransitie.
Kortom, BPA's zijn gevaarlijk bij grote blootstelling en ja, BPA's zijn veelal aanwezig in de coatings van windturbinebladen. Hoeveel van die BPA's bij slijtage ook vrijkomen in de omgeving is minder duidelijk en daar is meer onderzoek voor nodig.
(Stand van zaken: 1.3.2025)
Links
Wat is Bisfenol A (gearchiveerd)
ECHA - over Bisfenols (gearchiveerd)
EFSA - regulering Bisfenol A (gearchiveerd)
Overzichtsonderzoek - BPA's en kanker (gearchiveerd)
BCPP - BPA's en borstkanker (gearchiveerd)
Helpdesk Wind op land - Bisfenol A en vrijkomende deeltjes (gearchiveerd)
Onderzoek emissies BPA I & II (I & II gearchiveerd)
Over dpa-factchecks
Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.
Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.
Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)