| schema:text
| - Διεθνείς τίτλους έκανε ρεπορτάζ του CNN, το οποίο φαινόταν να απεικονίζει την απελευθέρωση ενός κρατουμένου από φυλακές της Συρίας, έπειτα από την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ. Ενώ ο κρατούμενος ισχυρίστηκε ότι αποτέλουσε αθώο θύμα του καθεστώτος, σύντομα έγιναν viral αναφορές που χαρακτήριζαν το όλο συμβάν “στημένο”. Πολλοί σχολιαστές επίσης, απέδωσαν την ευθύνη στο ίδιο το CNN.
Παραθέτουμε ενδεικτική ανάρτηση στο X (πρώην Twitter):
Η εν λόγω ανάρτηση κοινοποιήθηκε και από τον δημοσιογράφο Γιώργο Παπαδόπουλο Τετράδη, πρώην αρχισυντάκτη των εφημερίδων Έθνος και Ελευθεροτυπία:
Έπειτα, αναρτήθηκαν πολυάριθμα δημοσιεύματα σε ΜΜΕ, με διευκρινήσεις από το CNN για το συμβάν. Μερικά έθεταν ερωτηματικά για τυχόν “στήσιμο” του ρεπορτάζ από το ίδιο το CNN, όπως δημοσίευμα στο zougla.gr:
Άλλα δημοσιεύματα, όπως στο iefimerida.gr, ανέφεραν μόνο ότι το CNN εξετάζει αν υπήρξε μετάδοση fake news στο ρεπορτάζ του:
Το υπόβαθρο του Συριακού εμφυλίου
Ο Συριακός εμφύλιος πόλεμος κράτησε από το 2011 έως τις αρχές Δεκεμβρίου του 2024, οπότε και έληξε με την ανατροπή του απολυταρχικού καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ από ισλαμιστές αντάρτες.
Διεθνείς φορείς είχαν χαρακτηρίσει το εν λόγω καθεστώς συστηματικό καταπατητή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με μια από τις σκληρότερες πολιτικές διεθνώς. Το καθεστώς φυλάκιζε και βασάνιζε επίσης συστηματικά πολιτικούς αντιπάλους του, με επίκεντρο την φυλακή Sednaya, που ήταν γνωστή επίσης ως “ανθρώπινο σφαγείο”.
Με την ανατροπή του καθεστώτος, οι αντάρτες άμεσα έσπευσαν να απελευθερώσουν μαζικά κρατούμενους του καθεστώτος από τις εν λόγω φυλακές. Στις πρώτες συνεντεύξεις πρώην κρατουμένων από πληθώρα ΜΜΕ, εμφανίστηκαν πολυάριθμα πρόσωπα που είχαν βασανιστεί ως πολιτικοί κρατούμενοι. Παράλληλα, οι αντάρτες δήλωσαν ότι οι υπεύθυνοι για τα βασανιστήρια δε θα δέχονταν χάρη, και ότι οι χώρες στις οποίες αυτοί μπορεί να διέφευγαν, θα καλούνταν να τους επιστρέψουν.
Το ρεπορτάζ του CNN
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 11 Δεκεμβρίου, η διεθνής ανταποκρίτρια του CNN, Clarissa Ward, επισκέφτηκε ένα από τα κέντρα εγκλεισμού στην πρωτεύουσα της χώρας, τη Δαμασκό. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της, ο πρωταρχικός σκοπός ήταν ο εντοπισμός του δημοσιογράφου Austin Tice, που απήχθη το 2012 στην περιοχή, κατά την διάρκεια ρεπορτάζ του, και ο οποίος παράλληλα αναζητούνταν από αμερικανικές αρχές.
Πλάνα από την επίσκεψη της κ. Ward δημοσιεύτηκαν την επομένη στην ιστοσελίδα του CNN, σε δική της αφήγηση. Παραθέτουμε το επίμαχο βίντεο:
Στο βίντεο, η κ. Ward και συνεργάτες της, εξετάζουν με τη σειρά τα κελιά του κρατητηρίου, προσπαθώντας να βρουν ίχνη του κ. Tice. Σε αυτή την αναζήτηση συνοδεύονται από έναν οπλισμένο αντάρτη.
Στο 00:37 του βίντεο, ο ένας συνεργάτης της κ. Ward, φαίνεται να κοιτάει μέσα από το κλείστρο μιας κλειδωμένης πόρτας, και να εντοπίζει μια κουβέρτα στο πάτωμα. Ακούγεται να ρωτάει αν ο αντάρτης θα πυροβολήσει την κλειδαριά, και η κ. Ward δηλώνει ότι ο αντάρτης τους ζήτησε να κλείσουν την κάμερα για να το κάνει.
Έπειτα η ομάδα εισέρχεται στο δωμάτιο, και ανακαλύπτει ότι εντός της κουβέρτας κρύβεται ένας άντρας, ο οποίος δηλώνει στα αραβικά ότι είναι πολίτης από την πόλη Χομς, ότι φυλακίστηκε 3 μήνες πριν και συνολικά έχει αλλάξει 3 φυλακές. Αιτία ισχυρίζεται ότι ήταν κάποιες επαφές που βρήκαν αξιωματικοί του καθεστώτος στο κινητό του.
Παράλληλα, ο άντρας ζητάει νερό από την κ. Ward, που του δίνει, καθώς πιάνεται σφιχτά από το χέρι της. Έπειτα, η ομάδα τον συνοδεύει έξω, όπου κάθεται, και ο αντάρτης του φέρνει ένα πιάτο φαγητό. Ο άντρας φαίνεται σαστισμένος και σοκαρισμένος, και φαίνεται να μη γνώριζε ότι το καθεστώς είχε πέσει σχεδόν 4 ημέρες νωρίτερα.
Τέλος, στο πλάνο εμφανίζονται διασώστες της Ερυθράς ΗμισέληνουΠρόκειται για το αντίστοιχο του Ερυθρού Σταυρού στον μουσουλμανικό κόσμο, που βάζουν τον άνδρα σε ασθενοφόρο και αναχωρούν. Ο οργανισμός έπειτα δημοσίευσε και στον λογαριασμό του στο X φωτογραφίες από τη μεταφορά του άντρα, και δήλωσε ότι είχε βρει έναν συγγενή του στη Δαμασκό, με τον οποίο ο άνδρας επανενώθηκε.
Αμφισβήτηση για την ταυτότητα του άντρα
Διαδικτυακοί σχολιαστές, άμεσα επισήμαναν ότι η εμφάνιση του άντρα δε σύναδε με φυλακισμένο σε βάθος τριών μηνών στις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες των συριακών φυλακών. Καταρχάς, το σώμα και τα ρούχα του έμοιαζαν ιδιαίτερα καθαρά. Επίσης, τα μαλλιά και τα γένια του έμοιαζαν σχετικά φροντισμένα, και ακόμη περισσότερο, τα νύχια του πρόσφατα κομμένα και χωρίς ίχνος βρωμιάς.
Το ότι ο άντρας φαινόταν ανειλικρινής επισήμανε και ο Hassan Akkad, συγγραφέας και σκηνοθέτης που φυλακίστηκε και βασανίστηκε δύο φορές από το συριακό καθεστώς. Όπως δήλωσε στον λογαριασμό του στο X, σε διαδοχικές αναρτήσεις:
Ποτέ δε τοποθετούνται άτομα σε κοινόχρηστα κελιά. Αυτό δε συμβαίνει στα κέντρα κράτησης. Κανένα από τα κλιπ που κυκλοφόρησαν με ανθρώπους να απελευθερώνονται δεν έδειξε κανέναν σε κοινόχρηστο κελί. Έχω παρακολουθήσει κάθε κλιπ.
Το κελί φαίνεται πολύ καθαρό. Δεν υπάρχουν πεταμένα ρούχα, σακούλες με ψωμί, μπουκάλια νερού ή άλλες κουβέρτες. Τίποτα.
Το πρώτο πράγμα που λέει είναι “Θέλω να πιω νερό”. Αυτό σημαίνει ότι δεν είχε νερό για τις τελευταίες 5 μέρες, αφού δεν βλέπω κανένα μπουκάλι στο κελί. Έχει πάρα πολλή ενέργεια για κάποιον που δεν είχε νερό για 5 μέρες.
Είμαι ανοιχτός να αποδειχθώ λάθος. Τα κλιπ που παρακολουθήσαμε όλοι, με κρατούμενους να απελευθερώνονται, είναι φρικτά. Αν αποδειχτεί ότι είναι στημένα, θα είναι εξαιρετικά ανήθικο και προσβλητικό, και η Clarissa θα πρέπει να απολογηθεί.
Αναπαράγουν τις αναρτήσεις μου οπαδοί του Άσαντ που αρνούνται τα εγκλήματά του την τελευταία δεκαετία, ενώ είναι όλοι συνένοχοι στα εγκλήματά του και έχουν αίμα στα χέρια τους. Ο Άσαντ έχει κρατήσει και βασανίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου κι εμένα. Μην χρησιμοποιείτε την προσεκτική μου προσέγγιση για την ηλίθια προπαγάνδα σας.
Επιβεβαιώσαμε ανεξάρτητα τις αναφορές του κ. Akkad, αλλά χρειάζεται διευκρίνιση μόνο η αναφορά του για 5 ημέρες χωρίς νερό. Το καθεστώς κατέρρευσε τις πρώτες πρωινές ώρες της 8 Δεκεμβρίου, ενώ σύμφωνα με ρολόι στο βίντεο, η απελευθέρωση του άντρα έλαβε χώρα στις 15:30 της 11 Δεκεμβρίου. Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 3.5 ημέρες, παρότι οι κρατούμενοι μπορεί να μη δέχθηκαν προμήθειες για λίγο μεγαλύτερο διάστημα.
Ανεξαρτήτως, ενώ σε ψυχρές συνθήκες είναι δυνατό κάποιος να επιζήσει για μερικές μέρες χωρίς νερό, η εμπειρία είναι εξουθενωτική και τα αποτελέσματα γενικώς άμεσα ορατά. Στο βίντεο, ο άντρας καταρχάς εμφανίζεται να σηκώνεται και να κινείται χωρίς σημαντική δυσκολία. Έπειτα, τουλάχιστον μέχρι να βγει έξω, φαίνεται να πίνει μόνο μία φορά και περίπου το μισό από το παγούρι νερό που του έδωσαν, γεγονός που δε συνάδει με την ακραία αφυδάτωση που θα έπρεπε να βιώνει.
Οι δηλώσεις ντόπιων στον Verify-Sy
Στις 15 Δεκεμβρίου, ακολούθησε άρθρο από τον Συριακό οργανισμό ελέγχου γεγονότων Verify-Sy, ο οποίος είναι πιστοποιημένος από το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων (IFCN) και μέλος του αντίστοιχου αραβικού δικτύου (AFCN).
Ο οργανισμός καταρχάς δεν εντόπισε σε δημόσιες πηγές το όνομα που ανέφερε ο άντρας, “Adel Gharbal”. Όταν ο οργανισμός ρώτησε ντόπιους στην πόλη Χομς, την οποία είχε αναφέρει ο άντρας ως καταγωγή του, αυτοί δήλωσαν ότι στην πραγματικότητα επρόκειτο για τον “Salama Mohammad Salama”, γνωστότερο ως “Abu Hamza”. Ανέφεραν ότι μέχρι πρότινος, ο Abu Hamza ήταν υπολοχαγός της Συριακής Πολεμικής Αεροπορίας Πληροφοριών, και φυλακίστηκε μόλις τον τελευταίο μήνα, λόγω διαφωνίας του με ανώτερο αξιωματούχο περί του τρόπου διαμοιρασμού χρημάτων από εκβιασμούς.
Σύμφωνα με τον Verify-Sy, κάτοικοι της γειτονιάς Al-Bayyada δήλωσαν ότι τον έβλεπαν συχνά σε συγκεκριμένο κοντινό στρατιωτικό μπλόκο, που ήταν διαβόητο για κακομεταχειρίσεις πολιτών. Οι κάτοικοι τον ενέπλεξαν άμεσα σε κλοπές, εκβιασμούς και εξαναγκασμό τους να γίνουν πληροφοριοδότες. Επίσης, δήλωσαν ότι συμμετείχε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Χομς το 2014, σκότωσε αμάχους και ήταν υπεύθυνος για τη σύλληψη και βασανισμό πολλών νεαρών ανδρών στην πόλη. Δήλωσαν ακόμη ότι πολλοί στοχοποιήθηκαν μόνο και μόνο επειδή αρνήθηκαν να δωροδοκήσουν, δε δέχθηκαν να συνεργαστούν, ή ακόμα και μόνο λόγω της εμφάνισής τους.
Τέλος, οι κάτοικοι ανέφεραν ότι μετά την πτώση του καθεστώτος, ο Abu Hamza διεκδίκησε τη συμπάθεια του κόσμου, ισχυριζόμενος ότι είχε αναγκαστεί να διαπράξει τα εγκλήματά του. Ωστόσο, έπειτα απενεργοποίησε τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα και άλλαξε το κινητό του τηλέφωνο, πιθανόν στην προσπάθειά του να σβήσει το εγκληματικό παρελθόν του.
Ο Verify-Sy ανέφερε ότι δε θα δημοσίευε ηχογραφήσεις από θύματα του Abu Hamza και των οικογενειών τους για να τους προστατέψει, αλλά δημοσίευσε δύο ηχητικά με δηλώσεις ντόπιων, έπειτα από απόκρυψη των φωνητικών τους χαρακτηριστικών.
Την επομένη, το CNN ανέρτησε άρθρο στο οποίο επαλήθευσε εν μέρει τις παραπάνω αναφορές. Ανέφερε ότι ντόπιος της γειτονιάς Al-Bayyada, τους παρέδωσε φωτογραφία του ίδιου άνδρα σε φαινομενικά κυβερνητικό γραφείοΤην οποία δε δημοσιεύουν για να προστατεύσουν την ταυτότητα του κατοίκου. Το CNN επαλήθευσε την ταυτοπροσωπία με λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης, περισσότεροι κάτοικοι παρέθεσαν παρόμοιες αναφορές με τις παραπάνω, για κυβερνητικό αξιωματούχο με φήμη εκβιασμών και παρενοχλήσεων. Τέλος, το άρθρο ανέφερε ότι προς το παρόν, δεν είχε καταφέρει να εντοπίσει τον άνδρα ξανά.
Ο ρόλος του CNN
Η ανταποκρίτρια του CNN, Clarissa Ward, είχε γίνει και πέρσι στόχος κατηγοριών περί “στημένου ρεπορτάζ”, τότε στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ισραήλ και Χαμάς. Τότε λεγόταν ότι κατά τη διάρκεια ζωντανού ρεπορτάζ της, αυτή έπεσε στο έδαφος δραματικά, υποκρινόμενη ότι δεχόταν επίθεση. Ωστόσο, όπως είχαμε δείξει σε έρευνά μας, οι ισχυρισμοί ήταν αβάσιμοι και διαστρέβλωναν τα λόγια της κ. Ward, η οποία όντως βρισκόταν σε περιοχή και χρονική στιγμή που διεξάγονταν πυραυλική επίθεση σε κοντινή της απόσταση.
Για την παρούσα υπόθεση, εκπρόσωπος τύπου του CNN απέστειλε την εξής δήλωση στα ΜΜΕ που ζήτησαν σχόλιο, μεταξύ άλλων και στο FactReview:
Κανείς άλλος εκτός από την ομάδα του CNN δε γνώριζε τα σχέδιά μας να επισκεφτούμε το κτίριο της φυλακής που αφορούσε το ρεπορτάζ μας εκείνη την ημέρα. Τα γεγονότα εκτυλίχθηκαν όπως εμφανίζονται στο πλάνο μας. Η απόφαση για την απελευθέρωση του αιχμαλώτου που εμφανίζεται στο πλάνο μας, ελήφθη από τον φρουρό – έναν Σύριο επαναστάτη. Παραθέσαμε τη σκηνή όπως αυτή έλαβε χώρα, συμπεριλαμβανομένων των όσων μας είπε ο κρατούμενος, με σαφή απόδοση σε αυτόν. Μετέπειτα, ερευνήσαμε το ιστορικό του και γνωρίζουμε ότι μπορεί να έχει δώσει ψεύτικη ταυτότητα. Συνεχίζουμε το ρεπορτάζ μας σε αυτήν και την ευρύτερη ιστορία.
Προς το παρόν, δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιώσουμε αν υπήρξε ενημέρωση τρίτων για την επίσκεψη της ομάδας του CNN στη συγκεκριμένη φυλακή. Επίσης, το δημοσιευμένο βίντεο δεν αποσαφηνίζει αν η ομάδα του CNN ζήτησε να ανοιχθεί το κλειδωμένο κελί, ή επρόκειτο για πρωτοβουλία του αντάρτη.
Μπορούμε πάντως να επιβεβαιώσουμε ότι το πλάνο λαμβάνει χώρα σε εγκατάσταση που ελέγχεται ενεργά από αντάρτες. Στο 4:42 του βίντεο, φαίνεται ότι η έξοδος προστατεύεται από οδόφραγμα με τη σημαία της Συρίας, με δύο ασυρμάτους τοποθετημένους πάνω του. Επίσης, από το 5:29 διακρίνουμε στο βάθος τουλάχιστον άλλους δύο αντάρτες που είναι ντυμένοι σε χακί.
Συνεπώς, μια απόπειρα σκηνοθεσίας από πλευράς του CNN, θα απαιτούσε ένα σημαντικό επίπεδο συνεργασίας με την ανταρτική οργάνωση HTS, η οποία είναι τζιχαντιστική, έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ, και με την οποία η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε την πρώτη άμεση επικοινωνία της 4 ημέρες μετά το πλάνο του CNN.
Επιπλέον, υποθέτοντας ότι το CNN θα επεδίωκε να σκηνοθετήσει μια τέτοια απελευθέρωση και οι πληροφορίες του Verify-Sy είναι ακριβείς, θα επρόκειτο για μια ιδιαίτερα επίφοβη επιλογή “ηθοποιού”. Πρώτον, επειδή οι αντάρτες θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν ένα σημαντικό θύτη της εχθρικής παράταξης του Άσαντ, τους οποίους η ηγεσία της HTS έχει δηλώσει ότι καταδιώκει. Δεύτερον, επειδή, όπως και έγινε, ένα τέτοιο πρόσωπο θα ήταν εύκολο να εντοπιστεί από τα θύματά του, και η σκηνοθεσία να αποκαλυφθεί. Παρομοίως, και ο ίδιος ο θύτης δεν θα είχε κίνητρο να καταγραφεί σε πλάνο διεθνούς απήχησης, με κίνδυνο να αποκαλυφθεί η τοποθεσία του και να διωχθεί.
Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστες πληροφορίες για το πώς ο άνδρας βρέθηκε στο εν λόγω κελί, μέρες μετά τη γενική εκκένωση της φυλακής. Στην περίπτωση που προκύψουν περισσότερες σχετικές πληροφορίες, το άρθρο θα ανανεωθεί.
Συμπέρασμα
Ο επίμαχος άνδρας πιθανότατα δεν ήταν ένας κοινός πολιτικός κρατούμενος, καθώς μια σειρά από στοιχεία υποστηρίζουν ότι απέκρυψε το πραγματικό του υπόβαθρο.
Καταρχάς είναι ασυνήθιστα φροντισμένος για κρατούμενο σε βάθος 3 μηνών στις ιδιαίτερα αντίξοες φυλακές της Συρίας, και χαρακτηριστικά, τα νύχια του εμφανίζονται πρόσφατα κομμένα. Επίσης, παρότι θα έπρεπε να πάσχει από ακραία αφυδάτωση, αυτό δε φαίνεται στη συμπεριφορά του. Ακόμη, το κελί στο οποίο βρέθηκε ήταν σχεδόν άδειο, και προοριζόταν για πολλαπλούς κρατούμενους. Τέλος, έχουν δημοσιευτεί δηλώσεις ντόπιων που ταυτοποιούν τον άνδρα ως πρώην στέλεχος και αδίστακτο θύτη του καθεστώτος Άσαντ, που τοποθετήθηκε στη φυλακή μόνο τον τελευταίο μήνα επειδή διαφωνούσε στον τρόπο διαμοιρασμού χρημάτων από εκβιασμούς. Τις δηλώσεις αυτές επαλήθευσε έπειτα και το ίδιο το CNN.
Ωστόσο, ο ισχυρισμός ότι το CNN σκηνοθέτησε την απελευθέρωση του κρατουμένου, είναι αμφίβολος.
Το CNN αρνείται κατηγορηματικά τον ισχυρισμό, και δηλώνει ότι δεν είχε ενημερώσει κανέναν για την επίσκεψή του στο κέντρο κράτησης, ούτε αποφάσισε την απελευθέρωση του άντρα. Προς το παρόν δε μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αν ο αντάρτης που ξεκλείδωσε το κελί είχε δεχθεί αίτημα από το CNN. Πάντως, η εν λόγω εγκατάσταση ελεγχόταν ενεργά από αντάρτες, και θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για το CNN να συνεργαστεί μαζί τους. Οι αντάρτες αυτοί ανήκουν σε τζιχαντιστική οργάνωση που αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική, και η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε την πρώτη άμεση επικοινωνία της με αυτή 4 ημέρες μετά το πλάνο του CNN. Επιπλέον, εφόσον ο άνδρας ήταν συστηματικός θύτης του καθεστώτος Άσαντ, όπως καταγγέλλεται, θα αποτελούσε ιδιαίτερα επίφοβη επιλογή “ηθοποιού” για το CNN, καθώς οι θύτες καταδιώκονται ενεργά από τους αντάρτες, και είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι από το κοινό, όπως και φάνηκε να συμβαίνει.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)