| schema:text
| - Στις 21/5/2024, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, προέβη σε παράθεση δεδομένων σύγκρισης του πληθωρισμού μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, όπως θα δούμε, τα δεδομένα αφορούσαν ανομοιογενείς συγκρίσεις και χρειάζονταν διευκρινήσεις ώστε να γίνουν ορθώς κατανοητά. Επίσης, ενώ ο κ. Μαρινάκης έκανε λόγο για συνολική αύξηση των πραγματικών μισθών, αυτό αμφισβητείται στα δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).
Η επίμαχη δήλωση έλαβε χώρα στην εκπομπή «Αταίριαστοι» του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ, από το 37:40 του αρχικού βίντεο:
Παύλος Μαρινάκης: Πάμε λίγο να δούμε κάποια δεδομένα. Καταρχάς να πούμε ότι το αφήγημα ότι η Ελλάδα είναι η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη με βάση τα στοιχεία της Eurostat… Έχω αυτόν τον πίνακα εδώ, είναι ο πληθωρισμός με βάση τη Eurostat, σωρευτικά, όλων των χωρών. Αν δείτε ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σωρευτικά είναι 13.1%, της Ευρωζώνης είναι 20.4%, έτσι, και της χώρας μας είναι 15.1%. Είναι πολύ το 15.1%, αλλά δεν είμαστε πρωταθλητές. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί πρέπει να απαντάμε στη σπέκουλα.
Δημοσιογράφος: Αλλά δεν είμαστε και πρωταθλητές όμως στο…
Παύλος Μαρινάκης: Αντιθέτως… Θα σας πω, στον πληθωρισμό τροφίμων είμαστε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εκεί έχουμε μεγαλύτερο πρόβλημα, αλλά όχι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά, επειδή ακριβώς από πολλές από αυτές τις χώρες έχουμε πολύ χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα, η βασική μας πολιτική στόχευση, που την έχουμε ξεκινήσει – δεν την ξεκινάμε τώρα – είναι η αύξηση των μισθών, άμεσα ή έμμεσα. Μιλήσατε για φόρους, γιατί για τον μέσο μισθό σας είπα, έχει πάει 20% πάνω και ο κατώτατος έχει πάει 28% πάνω. Παραπάνω δηλαδή από τον πληθωρισμό σωρευτικά. Αυτές οι αυξήσεις θα αποτυπωθούν περισσότερο στους πολίτες όταν θα αρχίσουν οι τιμές να υποχωρούν περισσότερο. Υπάρχει μια σταδιακή αποκλιμάκωση, αλλά ακόμα έχουμε πρόβλημα.
Δημοσιογράφος: Άρα, παραμένουμε σε αυτά τα οποία έχει ήδη κάνει η Κυβέρνηση και δεν περιμένουμε κάτι άλλο…
Παύλος Μαρινάκης: Το πρώτο που κάνουμε είναι συνεχίζουμε να αυξάνουμε πλέον με έμφαση στα μόνιμα μέτρα, μειώνοντας την επιδοματική πολιτική, στηρίζοντας τα επιδώματα τα κοινωνικά εννοείται, αυξήσεις συντάξεων, αυξήσεις των μισθών στο δημόσιο, το ξεπάγωμα των τριετιών, που θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση του μέσου μισθού. […]
Η αναφορά αναπαράχθηκε σε ρεπορτάζ πολυάριθμων ΜΜΕ, όπως τα skai.gr, iefimerida.gr, liberal.gr.
Ωστόσο, στην απομαγνητοφώνηση της εκπομπής που δημοσιεύτηκε στον επίσημο ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, η δήλωση αναρτήθηκε χωρίς την αναφορά στην Ευρωζώνη και με διαφορετικό ποσοστό πληθωρισμού για την ΕΕ (23% έναντι της αρχικής δήλωσης 13.1%):
Αν δείτε ο μέσος όρος της Ε.Ε. σωρευτικά είναι πάνω από 23% και της χώρας μας είναι 15,1%.
Ο προβληματικός πίνακας
Καταρχάς, χρειάζεται να διευκρινιστεί ότι ο πληθωρισμός συνιστά τη γενική αύξηση τιμών των υπηρεσιών και των προϊόντων σε μια οικονομία. Από το 2021, ο πληθωρισμός άρχισε να εκτοξεύεται διεθνώς αρχικά λόγω της πανδημίας της COVID-19, έπειτα λόγω της αναζωπύρωσης του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, και πιο προσφάτα ως αποτέλεσμα της κρίσης στη Μέση Ανατολή.
Ο πλέον καθιερωμένος τρόπος μέτρησης του πληθωρισμού είναι ο ετήσιος ρυθμός του, δηλαδή η σύγκριση του επιπέδου τιμών ενός μήνα του έτους σε σχέση με το επίπεδο τιμών του ίδιου μήνα ένα έτος νωρίτερα. Σε αυτή τη μέτρηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), με τα πιο πρόσφατα δεδομένα Απριλίου 2023-2024, η Ελλάδα εμφανίζεται άνω του μέσου όρου πληθωρισμού της ΕΕ, με τάση αύξησης τιμών 3.2% έναντι 2.6%. Η Ευρωζώνη καταγράφηκε ακόμη χαμηλότερα, στο 2.4%.
Αντιλαμβανόμενοι την αναντιστοιχία μεταξύ των δεικτών που επικαλούνταν ο κ. Μαρινάκης και το δελτίο τύπου της Eurostat, σκεφτήκαμε ότι ο ίδιος μπορεί να μην αναφερόταν στον καθιερωμένο ετήσιο δείκτη, αλλά σε κάποια σύγκριση μεταξύ περισσότερων ετών. Ανατρέξαμε στα αναλυτικότερα στοιχεία της Eurostat και εκτελέσαμε συγκρίσεις μεταξύ διαφόρων συνδυασμών ετών, αλλά καμιά ατομική σύγκριση δεν οδηγούσε με ακρίβεια στα στατιστικά που είχε επικαλεστεί ο κ. Μαρινάκης.
Έτσι, ήρθαμε σε επικοινωνία με το γραφείο του κ. Μαρινάκη και εκπρόσωπός του μας ενημέρωσε ότι όντως η αναφορά έκανε λόγο για σύγκριση μεταξύ του 2024 και περισσότερων ετών στο παρελθόν. Ωστόσο, ο πίνακας που διάβαζε την ώρα της εκπομπής ο κ. Μαρινάκης ήταν προβληματικά σχεδιασμένος, και έτσι η δήλωση του ίδιου αναφερόταν σε δύο διαφορετικές περιόδους σύγκρισης, η μία μεταξύ 2022-2024, και άλλες δύο μεταξύ 2019-2024. Το γραφείο έπειτα μας απέστειλε τον πίνακα και επιβεβαιώσαμε ότι εμφάνιζε την ίδια προβληματική δομή που διακρίνεται και στο βίντεο της εκπομπής.
Η εκπρόσωπος του γραφείου επίσης δήλωσε ότι η διαφορά μεταξύ της δήλωσης στο βίντεο και στην επίσημη απομαγνητοφώνηση οφειλόταν σε συντακτικό λάθος. Ωστόσο, αυτό είναι απίθανο, καθώς, όπως θα δούμε, η νέα αναφορά τάσης πληθωρισμού στην ΕΕ ήταν πλέον στατιστικά σωστή. Σύντομα μετά τη συνομιλία μας, παρατηρήσαμε ότι στην ιστοσελίδα είχε πια προστεθεί αναφορά και στον πληθωρισμό της Ευρωζώνης, και πάλι με σωστό νούμερο:
Αν δείτε ο μέσος όρος της Ευρωζώνης σωρευτικά είναι 20,4%, της Ε.Ε. σωρευτικά είναι πάνω από 23% και της χώρας μας είναι 15,1%.
Μια παρόμοια αλλαγή είχε δημοσιευτεί νωρίτερα στο αντίστοιχο άρθρο του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ):
Ενδεικτικά επεσήμανε πως «είναι σημαντικό το γεγονός ότι βρισκόμαστε κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής ένωσης, αφού σωρευτικά έχουμε πληθωρισμό 15,1%, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι 20,4% και της Ευρωπαϊκής Ένωσης 23,5%.
Ορθές συγκρίσεις πληθωρισμού μεταξύ ετών
Εξετάζοντας πάλι τα στοιχεία πληθωρισμού της Eurostat, διαπιστώσαμε ότι οι συγκρίσεις του εν λόγω πίνακα βασίζονταν στα δεδομένα για τον μήνα Φεβρουάριο σε διαφορετικά έτη. Για μια πληρέστερη σύγκριση, υπολογίσαμε και παραθέτουμε τις συγκρίσεις τιμών του 2019 με το 2024, καθώς και όλων των ακόλουθων ετών μέχρι το 2024Ως έτος έναρξης ορίσαμε το 2019 για 3 λόγους: τότε ξεκινάει η καταμέτρηση του πίνακα, από τότε κυβερνάει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και πρόκειται για περίοδο η οποία προηγείται των πρόσφατων κρίσεων που οδήγησαν στη ξαφνική άνοδο πληθωρισμού.. Τα ευρήματα δεν αλλάζουν ουσιαστικά στη σύγκριση με τα πιο πρόσφατα δεδομένα των Απριλίων.
Συμπεραίνουμε ότι στις μετρήσεις των 2019, 2020, 2021 σε σύγκριση με το 2024, καταγράφεται όντως μικρότερη τάση πληθωρισμού στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ και την Ευρωζώνη. Η τάση αυτή αντιστρέφεται μόνο στο τελευταίο έτος, στη σύγκριση 2023-2024. Δηλαδή, η συνολική τάση σε βάθος ετών καταγράφεται πιο ευνοϊκή για την Ελλάδα, αλλά η τάση ειδικά κατά το τελευταίο έτος πιο δυσμενής.
Για λόγους πληρότητας παραθέτουμε και τη διαχρονικότερη σύγκριση του επιπέδου τιμών μεταξύ 2008-2024. Χονδρικά, διακρίνονται οι περίοδοι της ελληνικής κρίσης χρέους, μετά της σταδιακής αύξησης πληθωρισμού για την ΕΕ και σταθερότητας για την Ελλάδα, και τέλος των κρίσεων πανδημίας και πολέμων.
Επειδή οι συγκρίσεις της Eurostat μεταξύ χωρών δεν αντιστοιχούν, απαραίτητα, ακριβώς στον εγχώριο πληθωρισμό της εκάστοτε χώραςΗ Eurostat χρησιμοποιεί τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή (HICP), ενώ η κάθε χώρα χρησιμοποιεί εγχώρια απλούς δείκτες τιμών (CPI)., υπολογίσαμε τον εγχώριο πληθωρισμό και με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μεταξύ Φεβρουαρίων 2019-2024, και διαπιστώσαμε ότι στην προκειμένη περίπτωση, το αποτέλεσμα παρέμενε παρόμοιο (15.9%).
Έχουν αυξηθεί όντως οι μισθοί;
Ο κ. Μαρινάκης ισχυρίστηκε επίσης ότι ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί πολύ άνω του εγχώριου πληθωρισμού, και όντως, σε σύγκριση μεταξύ αρχής 2019 και 2024, διαπιστώνουμε αύξηση 27.7%, 74% άνω του πληθωρισμού.
Ανέφερε ακόμη ότι ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί κατά 20%, ξανά άνω του πληθωρισμού, που μεταφράζεται ως αύξηση του πραγματικού μισθού γενικώς. Η αναφορά αυτή φαίνεται να βασίζεται στα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, με τα οποία επιβεβαίωσαμε το ποσοστό αύξησης μεταξύ 2019-2023 (19.6%). Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι και για την πιο πρόσφατη σύγκριση Νοέμβρη 2022 - Δεκέμβρη 2023, η αύξηση μισθών (6.34%) παραμένει υψηλότερη του πληθωρισμού (2.94%).
Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν και διαφορετικές εκτιμήσεις για τη μεταβολή των μισθών. Στην τελευταία έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ «Η Ελλάς με Αριθμούς», παρατίθεται η ετήσια μεταβολή των μισθών μεταξύ 2019-2023, με τη σημείωση ότι τα στοιχεία για τα έτη 2021-2023 είναι προσωρινά. Σε αυτά τα δεδομένα, καταγράφεται πολύ μικρότερη αύξηση μισθών το 2019-2023, 12.1%, που τοποθετείται χαμηλότερα της ανόδου του πληθωρισμού 13.95% μεταξύ των Δεκεμβρίων των εν λόγω ετών.
Παρομοίως, έρευνα της τράπεζας Eurobank, που βασίστηκε στα επίμαχα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ που δόθηκαν στην Eurostat, κατέγραψε μικρή άνοδο των πραγματικών μισθών μεταξύ 2019-2021, αλλά μείωση έκτοτε μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2023, συνολικά φτάνοντας χαμηλότερα από το επίπεδο του 2019.
Επίσης, στα τέλη του 2023, η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων ανακοίνωσε ότι η βάση δεδομένων AMECO της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέγραψε μείωση των πραγματικών μισθών στην Ελλάδα και για το 2022 (-9.2%) και για το 2023 (-0.2%). Το συμπέρασμα φαίνεται να βασίζεται στα ίδια δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ.
Το συμπέρασμα αυτό όμως δεν ταιριάζει με τα δεδομένα της εταιρείας Oxford Economics, που δημοσιεύτηκαν το Δεκέμβρη 2023 από τους καθηγητές Ε. Πετράκη και Π. Κωστή. Αυτά τα δεδομένα εμφάνιζαν διαφορετικούς μέσους μισθούς από τους προαναφερόμενους, και σημαντική πραγματική αύξηση το 2019-2023. Τα δεδομένα αυτά φαίνεται να βασίζονται σε μοντελοποιημένες εκτιμήσεις.
Διαφορετικά νούμερα εμφανίζονται και στις εκθέσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ/OECD). Στην τελευταία έκθεση, καταγράφεται αύξηση πραγματικών μισθών το 2022-2023 κατά 1.8%, δηλαδή μικρότερη του ΕΡΓΑΝΗ και της Oxford Economics, αλλά θετική, σε αντίθεση με της ΕΛΣΤΑΤ. Μεταξύ 2019-2023, οι διετείς συγκρίσεις των επί μέρους εκθέσεων κάνουν λόγο για οριακή μείωση των πραγματικών μισθών κατά -0.7%. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ετήσια στοιχεία μεταβάλλονται σημαντικά μεταξύ των εκθέσεων, και έτσι δεν επιτρέπουν ασφαλείς εκτιμήσεις σε βάθος ετών.
Συνολικά πάντως, οι δύο ριζικές πηγές δεδομένων που φαίνονται πιο αξιόπιστες, είναι του ΕΡΓΑΝΗ και της ΕΛΣΤΑΤ. Έτσι ήρθαμε σε επικοινωνία με αρμόδια στελέχη της ΕΛΣΤΑΤ ρωτώντας για τη διαφοροποίηση των δύο πηγών. Εκπρόσωπος από το τμήμα Εθνικών Λογαριασμών μας ανέφερε ότι τα δικά τους δεδομένα είναι αναμενόμενο να διαφέρουν από του ΕΡΓΑΝΗ, καθώς αυτό βασίζεται μόνο στα επίσημα δηλωμένα στοιχεία από τους εργοδότες. Δηλαδή, το ΕΡΓΑΝΗ δε μπορεί να λάβει υπόψη τις «μαύρες πληρωμές» στο πλαίσιο της παραοικονομίας, που αποτελεί μεγάλο μέρος της συνολικής οικονομίας. Αντιθέτως, τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών βασίζονται σε μοντελοποιήσεις από ποικίλα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων του ΕΡΓΑΝΗ, και προσπαθούν να προσεγγίσουν τους πραγματικούς μισθούς στο σύνολο της οικονομίας, επίσημης και μη.
Κλείνοντας, αναφέρουμε ότι η ελληνική οικονομία εμφανίζει μοναδικές ιδιαιτερότητες, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αποτίμησή της από μεμονωμένους δείκτες. Χαρακτηριστικά, στα τέλη του 2023 ο Economist αναγνώρισε την Ελλάδα ως την πιο επιτυχημένη οικονομία του έτους, αλλά πιο πρόσφατα, οι Financial Times υπέδειξαν ότι η χώρα έχει γίνει μια από τις φτωχότερες στην Ευρωζώνη.
Συμπέρασμα
Οι δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη αναφορικά με τον πληθωρισμό χρειάζονται διευκρινήσεις για να γίνουν ορθώς κατανοητές.
Πρώτον, για τον ισχυρισμό, «ο μέσος όρος πληθωρισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης σωρευτικά είναι 13.1%, της Ευρωζώνης 20.4%, και της Ελλάδας 15.1%»· χρειάζεται να σημειωθεί ότι ο πλέον συνηθισμένος τρόπος μέτρησης πληθωρισμού είναι ανά έτος. Ο όρος «σωρευτικά» δεν είναι σαφής, αλλά εδώ βασίζεται στη σύγκριση τιμών μεταξύ Φεβρουαρίων 2019 και 2024, δηλαδή τον πολυετή πληθωρισμό. Καταρχάς, το στατιστικό για την ΕΕ είναι ανακριβές και βασίζεται σε προβληματικό πίνακα, ενώ το πραγματικό νούμερο είναι 23.5%. Ανεξαρτήτως, αυτή η τάση δεν καταγράφει τις πιο πρόσφατες μεταβολές πληθωρισμού, που είναι πιο δυσμενείς για την Ελλάδα από τους άλλους δύο μέσους όρους. Συγκεκριμένα, μεταξύ Φεβρουαρίων 2023 και 2024, ο πληθωρισμός είναι 2.8% για την ΕΕ, 2.6% για την Ευρωζώνη, αλλά 3.1% για την Ελλάδα.
Δεύτερον, για τον ισχυρισμό «ο ελληνικός κατώτατος μισθός έχει ανέβει κατά 28% και ο γενικός μισθός κατά 20%, πάνω από τον πληθωρισμό σωρευτικά»· μεταξύ αρχών 2019 και 2024, ο επίσημος κατώτατος μισθός ανέβηκε κατά 27.7%, αύξηση η οποία είναι 74% άνω του αντίστοιχου πληθωρισμού. Όμως, η αύξηση γενικών μισθών 20% βασίζεται στις επίσημες δηλώσεις των επιχειρήσεων στην πλατφόρμα ΕΡΓΑΝΗ. Όπως μας ενημέρωσε εκπρόσωπος της ΕΛΣΤΑΤ, αυτή η μέτρηση δε λαμβάνει υπόψη την παραοικονομία, και έτσι η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί πολύ ευρύτερα στοιχεία για να εκτιμήσει τη μεταβολή των μισθών στο σύνολο της οικονομίας. Συνολικά, η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά αύξηση μισθών μόνο κατά 12% μεταξύ Δεκεμβρίων 2019-2024, χαμηλότερη του αντίστοιχου πληθωρισμού 14%. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι αυτά που αναγνωρίζονται και χρησιμοποιούνται από την Eurostat και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)