| schema:text
| - Σε πρόσφατη ανάρτηση στον επίσημο λογαριασμό του στο X (πρώην Twitter), ο πρόεδρος του κόμματος Ελληνική Λύση, Κυριάκος Βελόπουλος προέβη σε σειρά επιστημονικά ανυπόστατων ισχυρισμών σύμφωνα με τους οποίους η κλιματική αλλαγή είναι “παραμύθι” και δεν συνδέεται με την χρήση ορυκτών καυσίμων.
Οι εξεταζόμενοι ισχυρισμοί
Στην υπό εξέταση ανάρτηση του κ. Βελόπουλου διαβάζουμε τα εξής:
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΚΛΊΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ: Πριν 14.000 χρόνια, η μέση γήινη θερμοκρασία στον πλανήτη ανέβηκε από 11 βαθμούς Κελσίου στους 15 βαθμούς αναιτια! Μεταξύ 8.500 π.Χ. και 4.500 π.Χ. (παλαιολιθική περίοδος), η μέση γήινη θερμοκρασία ανέβηκε στους 17 βαθμούς είναι η περίοδος του Ολοκαινικού μεγίστου,οπότε και δημιουργήθηκε η Σαχάρα χωρίς να εξαφανιστούν οι πάγοι από τους Πόλους, ούτε οι αρκούδες και οι πιγκουίνοι.Αυτό αποδεικνύεται και από το σχέδιο με τις διακυμάνσεις της μέσης γήινης θερμοκρασίας τα τελευταία 11000 χρόνια!(Dansgard et al., 1969 και Shonwiese 1995.).
Αυτή την περίοδο δεν γινότανε χρήση των υδρογονανθράκων.
ΑΡΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΥΔΡΟΓΟΝΆΝΘΡΑΚΕΣ;
Ανάλυση των ισχυρισμών
Ο κ. Βελόπουλος κάνει αναφορά σε 2 διαφορετικές χρονικές περιόδους υποστηρίζοντας ότι οι αυξήσεις θερμοκρασιών που παρατηρήθηκαν τότε αποδεικνύουν πως η τωρινή κατάσταση του κλίματος δεν έχει ανθρωπογενή αίτια και δεν σχετίζεται με την χρήση ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, οι εν λόγω χρονικές περίοδοι και οι κλιματικές διακυμάνσεις που τις χαρακτηρίζουν έχουν μελετηθεί εκτενώς και δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση απόδειξη κατά της κλιματικής αλλαγής ή της ανθρώπινης συμβολής στην εξέλιξη του φαινομένου.
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των ισχυρισμών για τις χρονικές περιόδους που αναφέρει ο κ. Βελόπουλος είναι σκόπιμο να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στις μελέτες που παρουσιάζει ως τεκμήρια της θέσης του κατά της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1969 στο περιοδικό Science από τους Dansgard et al.1Dansgaard, W., et al. “One Thousand Centuries of Climatic Record from Camp Century on the Greenland Ice Sheet.” Science, vol. 166, no. 3903, 17 Oct. 1969, pp. 377-81, doi:10.1126/science.166.3903.377. Αρχειοθετημένο εδώ. και μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Energy & Environment το 1995 από τους Schönwiese et al.2Schönwiese, C.-D. “Volcanism and Climate.” Energy Environ., vol. 6, no. 2, 1 June 1995, pp. 107-18, doi:10.1177/0958305X9500600202. Αρχειοθετημένο εδώ.
Η πρώτη μελέτη εξέτασε δεδομένα ισοτόπων οξυγόνου από δείγματα πάγου για να βρεί μεταβολές στην θερμοκρασία για τα τελευταία 100,000 χρόνια, με τις θερμοκρασιακές μεταβολές που παρουσιάζει να συμφωνούν πρακτικά με τις τωρινές εκτιμήσεις.
Η δεύτερη μελέτη εξετάζει το ερώτημα εάν οι ηφαιστειογενείς εκρήξεις συμβάλουν περισσότερο ή λιγότερο στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής συγκριτικά με την ανθρωπογενή δραστηριότητα. Εν τέλει η μελέτη καταλήγει στο ότι δεν μπορεί να εξαχθεί με ασφάλεια συμπέρασμα παρότι η μελέτη τείνει προς τη θέση ότι η ηφαιστειογενής δραστηριότητα έχει σημαντική συμβολή στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, το βασικό πρόβλημα με την εν λόγω μελέτη είναι ότι δημοσιεύθηκε πριν από 27 χρόνια και πλέον έχουμε αρκετά δεδομένα για να πούμε με βεβαιότητα κατά πόσο οι ηφαιστειακές εκρήξεις συμβάλουν περισσότερο ή λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα συγκριτικά με τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Σύμφωνα με μια από τις πιο πρόσφατες σχετικές μελέτες, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τον Δεκέμβριο του 2019, από την εξέταση των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα λόγω ηφαιστειογενούς δραστηριότητας, καταλήγουμε στους 0.0513 γιγατόνους CO2 τον χρόνο. Συγκριτικά, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 την ίδια χρονιά από ανθρωπογενείς δραστηριότητες ανέρχονταν στους 36.1 γιγατόνους ή 703 φορές περισσότερες εκπομπές από αυτές των ηφαιστείων παγκοσμίως.
Αντίστοιχα και στο παρακάτω γράφημα από την τελευταία αναφορά της IPCC βλέπουμε ότι, συγκρίνοντας την επίδραση φυσικών διεργασιών και της ανθρωπογενούς δραστηριότητας, χωρίς την επίδραση της ανθρωπογενούς δραστηριότητας δεν θα μπορούσε εξηγηθεί η ραγδαία αύξηση της θερμοκρασίας τις τελευταίες δεκαετίες.
Επιπρόσθετα, είναι σκόπιμο να τονίσουμε ότι, παρά την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα οι μεγάλες ηφαιστειογενείς εκρήξεις έχουν κατά βάση την τάση να οδηγούν σε μείωση, όχι σε αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτό συμβαίνει γιατί από αυτές τις εκρήξεις εκλύεται και διοξείδιο του θείου, το οποίο αντιδρά με το νερό της ατμόσφαιρας σχηματίζοντας σταγονίδια θειικού οξέος τα οποία λειτουργούν ως στρώμα που καλύπτει τη στρατόσφαιρα και αυξάνει το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που αντανακλάται στο διάστημα πριν φτάσει στην επιφάνεια του πλανήτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Pinatubo στις Φιλιππίνες το 2001 οδηγώντας σε μείωση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας κατά 0.6 °C για περίπου 15 μήνες.
Οι αυξήσεις θερμοκρασίας πριν από 14,000 χρόνια
Ο κ. Βελόπουλος κάνει αναφορά σε απότομη, αναίτια, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης πριν από 14,000 χρόνια. Η εν λόγω περίοδος, γνωστή και ως Bølling–Allerød, έλαβε χώρα μεταξύ δυο περιόδων σημαντικής μείωσης της παγκόσμιας θερμοκρασίας, της Παλαιότερης Δρυάδας και της Νεότερης Δρυάδας. Οι αυξήσεις θερμοκρασίας κατά την περίοδο Bølling–Allerød δεν ήταν αναίτιες, αντίθετα υπήρχε πληθώρα αιτιών, μεταξύ των οποίων ήταν η αύξηση στα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα από φυσικές διεργασίες και κυρίως η συσσωρευμένη θερμοκρασία σε στρώματα νερού.
Η περίοδος Bølling–Allerød και οι αυξήσεις θερμοκρασίας που τη συνόδευαν έλαβαν χώρα σε χρονικό εύρος περίπου 2,000 ετών, παρότι η αύξηση της θερμοκρασίας δεν ήταν ομοιόμορφη. Όπως μάλιστα εξηγεί σχετική μελέτη,3Su, Zhan, et al. “On the Abruptness of Bølling–Allerød Warming.” J. Clim., vol. 29, no. 13, 1 July 2016, pp. 4965-75, doi:10.1175/JCLI-D-15-0675.1. ένας από τους λόγους για την αύξηση θερμοκρασίας κατά την περίοδο Bølling–Allerød ήταν η συσσωρευμένη θερμοκρασία σε στρώματα νερού, τα οποία μέσω της κυκλοφορίας τους ενδέχεται να οδήγησαν σε δραματικά ταχείες ανόδους θερμοκρασίας. Ωστόσο, στην μελέτη αναφέρεται επίσης ότι, ενώ υπήρχαν όντως απότομες αλλαγές θερμοκρασίας σε αυτή την περίοδο, η θερμότητα που οδήγησε σε αυτή την άνοδο πήρε πάνω από μια χιλιετία για να συσσωρευτεί στα στρώμματα νερού.
Οι θερμοκρασιακές διακυμάνσεις στην Νεολιθική Εποχή
Αντίστοιχα, η περίοδος μεταξύ 8,500 π.Κ.Ε. και 4,500 π.Κ.Ε., η οποία εντάσσεται στην Νεολιθική Εποχή, χαρακτηρίστηκε όντως από θερμοκρασίες ελαφρώς υψηλότερες από τις σημερινές. Η περίοδος αυτή, γνωστή και ως Ανώτερη Ολόκαινος, στην θερμότερη υποπερίοδο της σημείωσε αύξηση θερμοκρασίας σχεδόν ίδια με αυτή που σημειώνεται στην σημερινή εποχή, συγκεκριμένα περίπου 0.7°C. Όπως και με την περίοδο Bølling–Allerød ωστόσο, οι τεράστιες αυξήσεις θερμοκρασίας που παρατηρούμε στην Ανώτερη Ολόκαινο έλαβαν χώρα σε εύρος χιλιάδων ετών.4Kaufman, Darrell, et al. “Holocene global mean surface temperature, a multi-method reconstruction approach.” Sci. Data, vol. 7, no. 201, 30 June 2020, pp. 1-13, doi:10.1038/s41597-020-0530-7.
Γιατί αυτές οι δυο περίοδοι δεν αποτελούν επιχείρημα κατά της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής
Το κλίμα του πλανήτη αλλάζει εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια και οι κλιματικές διακυμάνσεις που έχουν λάβει χώρα μέχρι σήμερα έχουν ερευνηθεί εκτενώς.
Η διαφορά μεταξύ των δυο περιόδων που αναφέρθηκαν στην ανάρτηση του κ. Βελόπουλου και της σημερινής εποχής, είναι το χρονικό εύρος που χρειάστηκε για να λάβουν χώρα οι αυξήσεις θερμοκρασίας. Ενώ και η περίοδος Bølling–Allerød και η Ανώτερη Ολόκαινος σημείωσαν μεγάλες αυξήσεις θερμοκρασίας εντός χιλιάδων ετών, οι σημερινοί ρυθμοί αύξησης θερμοκρασίας επιτεύχθηκαν μέσα σε 200 χρόνια, από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι σήμερα.
Μια από τις πιο πρόσφατες σχετικές μελέτες5Osman, Matthew B., et al. “Globally resolved surface temperatures since the Last Glacial Maximum.” Nature, vol. 599, no. 7884, Nov. 2021, pp. 239-44, doi:10.1038/s41586-021-03984-4. Αρχειοθετημένο εδώ. που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature από ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου της Αριζόνα συνδύασε ευρύματα πεδίου και κλιματικά μοντέλα για να καταλήξει σε μια όσο το δυνατόν πιο ακριβή ανάλυση και με βάση αυτή δημιούργησε ένα μοντέλο που δείχνει την πορεία του κλίματος τα τελευταία 24,000 χρόνια.
Η μελέτη κατέληξε, μεταξύ άλλων, στο συμπέρασμα ότι ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει την κλιματική αλλαγή από την τελευταία εποχή των παγετώνων μέχρι σήμερα είναι η αυξανόμενη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, ενώ οι ερευνητές τόνισαν πως ο τεράστιος ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας τα τελευταία 150 χρόνια ξεπερνάει κάθε άλλη ανοδική τάση θερμοκρασίας τα τελευταία 24,000 χρόνια.
Ο ισχυρισμός ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει ανθρωπογενή αίτια και πως η εξέλιξη του φαινομένου δεν σχετίζεται με την χρήση ορυκτών καυσίμων στερείται πλήρως επιστημονικής βάσης καθώς πλέον ο συνολικός όγκος της σχετικής βιβλιογραφίας έχει οδηγήσει σε επιστημονική συναίνεση στο εν λόγω ζήτημα. Η πιο πρόσφατη συλλογή των πλέον ενημερωμένων στοιχείων για το ζήτημα είναι η τελευταία αναφορά της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) στην οποία παρουσιάζονται συμπεράσματα από εξέταση της συνολικής βιβλιογραφίας για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής από ανεξάρτητη επιστημονική ομάδα.
Όπως και σε προηγούμενες αναφορές, γίνεται σαφές και στην τελευταία ότι ο όγκος των δεδομένων δείχνει ξεκάθαρα πως οι ρυθμοί αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη συνδέονται με την ανθρωπογενή δραστηριότητα, συγκεκριμένα με τις διεργασίες που οδηγούν στην απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου, μεταξύ των οποίων είναι το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο. Σύμφωνα με τα δεδομένα της τελευταίας αναφοράς λοιπόν, η μέση τιμή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για την δεκαετία 2010-2019 ήταν 9.1 γιγατόνοι περισσότερο από την δεκαετία 2000-2009. Επίσης, με βάση τα σχετικά κλιματικά μοντέλα και τα διάφορα σενάρια πρόβλεψης με βάση τις τάσεις που παρατηρούνται μέχρι σήμερα, ακόμα και στο καλύτερο σενάριο όπου λάβουμε άμεσα αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν φαίνεται ότι μπορούμε να αποφύγουμε μια αύξηση της τάξης των 1.5-2°C μέχρι το 2100.
Τέλος, πέραν του ότι η αύξηση στα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα από το 2000 είναι περίπου 20ppm (μέρη ανά εκατομμύριο) ανά δεκαετία, δηλαδή 10 φορές ταχύτερη συγκριτικά με άλλες παρατηρούμενες αυξήσεις τα τελευταία 800,000 χρόνια6Lüthi, Dieter, et al. “High-resolution carbon dioxide concentration record 650,000–800,000 years before present.” Nature, vol. 453, no. 7193, May. 2008, pp. 379-82, doi:10.1038/nature06949., η ανάλυση ισοτόπων άνθρακα ενισχύει ακόμα περισσότερο την θέση ότι οι αυξημένες συγκεντρώσεις του αερίου στην ατμόσφαιρα προέρχονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Συμπέρασμα
Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία οι ισχυρισμοί στην ανάρτηση του Κυριάκου Βελόπουλου στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης. Ενώ οι χρονικές περίοδοι που παρουσιάζονται στην επίμαχη ανάρτηση χαρακτηρίστηκαν όντως από μεγάλες θερμοκρασιακές αυξήσεις, ο ρυθμός αύξησης θερμοκρασίας που παρατηρείται τα τελευταία 200 χρόνια είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Επιπρόσθετα, στις εξεταζόμενες χρονικές περιόδους που αναφέρει ο κ. Βελόπουλος οι αυξήσεις θερμοκρασίας έλαβαν χώρα μετά από χιλιετίες μεταβολών. Τόσο μελέτες σύγκρισης πηγών εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου όσο και μελέτες που εξετάζουν το είδος του άνθρακα στην ατμόσφαιρα δείχνουν ξεκάθαρα ότι η υπερβολικά υψηλή ατμοσφαιρική συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα που παρατηρούμε σήμερα είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς δραστηριότητας η οποία συμπεριλαμβάνει την χρήση ορυκτών καυσίμων.
Δημοσιογράφος / Fact-checker με αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και την κατάρριψη ψευδοεπιστημών.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)