| schema:text
| - Την 1η Αυγούστου 2024, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, έλαβε χώρα αγώνας μποξ μεταξύ της Αλγερινής Imane Khelif και της Ιταλίδας Angela Carini. Ο αγώνας έληξε σε μόλις 46” με παραίτηση της Carini, αφού παραπονέθηκε για έντονο πόνο στο πρόσωπό της. Σύντομα διαδόθηκε ο ισχυρισμός ότι η Khelif ήταν διεμφυλική (τρανς), και παρότι αγωνιζόταν στη γυναικεία κατηγορία, διέθετε ανδρική σωματική διάπλαση. Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό, αρκετοί σχολιαστές επεσήμαναν ότι ο αγώνας θα έπρεπε να κριθεί παράτυπος, και μερικοί έκαναν λόγο μέχρι και για θεσμοθέτηση έμφυλης βίας. Ωστόσο, η Khelif δεν είναι διεμφυλική, αλλά αναγνωρίστηκε ως γυναίκα από τη γέννησή της.
Ο παραπλανητικός ισχυρισμός διαδόθηκε διεθνώς, σε πολυάριθμα άρθρα και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Ιδιαίτερα επιδραστικές ήταν αναρτήσεις από τη συγγραφέα J.K. Rowling και τον επιχειρηματία Elon Musk. Εγχώρια, ο ισχυρισμός διαδόθηκε στο κοινωνικό δίκτυο X (πρώην Twitter), με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις αναρτήσεις των δημοσιογράφων Μαρία Δεναξά και Γρηγόρη Γκουντάρα:
Αντίστοιχοι τίτλοι εμφανίστηκαν και σε ιστοσελίδες όπως οι metrosport.gr, focusfm.gr, fimotro.gr, pagenews.gr, ενώ το pronews.gr έκανε λόγο για πυγμάχο-«τραβεστί».
Η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, επικεφαλής του Τμήματος Φιλοσοφίας στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, έκανε λόγο σε ανάρτηση της στο Facebook για «ανελέητο δάρσιμο από παλληκάρια που νιώθουν ότι έγιναν κοπελίτσες».
Μεγάλη απήχηση γνώρισαν και οι τοποθετήσεις του παιδιάτρου Αντώνη Δαρζέντα. Στην πρώτη εξ αυτών, έκανε λόγο για συμμετοχή πυγμάχου στη γυναικεία κατηγορία, «ενώ ήταν βιολογικός άντρας με ΧΥ χρωμοσώματα». Στην υπόλοιπη ανάρτηση, αναδημοσίευσε παλιότερη ανάρτησή του που επικαλούνταν επιστημονικά στοιχεία για τη μεγάλη διαφορά αθλητικής απόδοσης γυναικών και ανδρών, γεγονός που συμπέρανε ότι θα έπρεπε να αποκλείσει τον διαγωνισμό μεταξύ φύλων, καθώς και τη συμμετοχή τρανς γυναικών στη γυναικεία κατηγορία. Η εν λόγω ανάρτηση αναδημοσιεύτηκε από το μέσο ygeiamou.gr.
Σε επόμενες αναρτήσεις, ο κ. Δαρζέντας καταδίκασε επανειλημμένα τη συμμετοχή της Khelif στη γυναικεία κατηγορία. Σε μία εξ αυτών, δήλωσε κατηγορηματικά ότι, από τη στιγμή που η Khelif είχε δεχθεί την επίδραση της τεστοστερόνης, πλέον παρουσίαζε ένα καθαρά ανδρικό σώμα με ανδρικές επιδόσεις.
Παρακάτω θα εξετάσουμε αναλυτικά όλα τα ζητήματα που έχουν τεθεί.
Ανάλυση των ισχυρισμών
Ποια είναι η Imane Khelif
Η Imane Khelif γεννήθηκε στην Αλγερία το 1999, όπου αναγνωρίστηκε ως κορίτσι. Αν είχε αναγνωριστεί ως αγόρι, δε θα μπορούσε να αλλάξει νομικά το φύλο της, καθώς η Αλγερία δεν παρέχει τέτοια δυνατότητα μέχρι σήμερα.
Αντιθέτως, οι ομοφυλόφιλες πράξεις διώκονται ποινικά στην Αλγερία, ενώ άλλοι νόμοι περί «προσβολής δημόσιας αιδούς» επιβαρύνουν ευρύτερα την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Χαρακτηριστικό είναι παράδειγμα από το 2020, όπου η αστυνομία εισέβαλε σε ιδιωτικό χώρο και συνέλαβε 44 άτομα που θεωρήθηκε ότι συμμετείχαν σε κλειστό «ομοφυλόφιλο γάμο», με τους δύο γαμπρούς να καταδικάζονται σε πρόστιμο και τριετή φυλάκιση, και τους υπόλοιπους συμμετέχοντες σε φυλάκιση με αναστολή. Παρομοίως, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας είναι αρνητικό ή και επιθετικό απέναντι στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.
Το Μάρτιο του 2024, η Khelif είχε αναφέρει σε συνέντευξή της ότι στα 16 της ήταν ιδιαίτερα ικανή στο ποδόσφαιρο, παρότι δε θεωρούνταν κατάλληλο παιχνίδι για κορίτσια. Σύμφωνα με την αφήγηση, τα αγόρια στο χωριό που έμενε, ένιωθαν ότι απειλούνταν από την ίδια και είχε δεχθεί επιθέσεις. Η ικανότητά της να αποφεύγει τα χτυπήματα της έδωσαν την ώθηση να ασχοληθεί με το άθλημα του μποξ. Ωστόσο, αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες, με μία εξ αυτών να είναι η έλλειψη υποστήριξης του πατέρα της, που δε θεωρούσε το μποξ κατάλληλο για κορίτσια.
Ο παιδικός της φίλος και δημοσιογράφος, Youcef Zaghba, επιβεβαίωσε αυτές τις αναφορές σε συνεντεύξεις του. Έδωσε επίσης στη δημοσιότητα 4 παιδικές της φωτογραφίες, όπου είναι εμφανής η ανατροφή της ως κορίτσι:
Παρομοίως, και ο πατέρας της Khelif δήλωσε κατηγορηματικά ότι το παιδί του ήταν κορίτσι, και παρουσίασε το κρατικό πιστοποιητικό γέννησής της, όπου αναγραφόταν το φύλο της.
Ο αποκλεισμός της Khelif και οι δηλώσεις της IBA
Όσον αφορά το αθλητικό ιστορικό της Khelif, μετά από εντατική προπόνηση και δύο τοπικούς αγώνες, συμμετείχε ερασιτεχνικά στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Πυγμαχίας του 2018 της αντίστοιχης οργάνωσης IBA. Εκεί έλαβε την 17η θέση. Το επόμενο έτος, στο αντίστοιχο πρωτάθλημα έφτασε μόλις στην 33η θέση. Και τις δύο φορές, έχασε στον πρώτο αγώνα.
Συμμετείχε πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2020, εκπροσωπώντας την Αλγερία, και τότε κατάφερε να φτάσει στους προ-ημιτελικούς. Έπειτα, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2022, κατάφερε να κερδίσει τη δεύτερη θέση. Το ίδιο έτος, κέρδισε το χρυσό μετάλλιο σε δύο μικρότερους διαγωνισμούς. Σε όλους αυτούς τους διαγωνισμούς, συμμετείχε στη γυναικεία κατηγορία, χωρίς να καταγραφεί κανένα περιστατικό αμφισβήτησης.
Η Khelif αποκλείστηκε από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της IBA, για πρώτη φορά, τον Μάρτιο του 2023. Τότε κυκλοφόρησαν αναφορές σε ΜΜΕ της Αλγερίας, βασιζόμενα σε ανώνυμες πηγές, ότι η αιτία ήταν το ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο της ανδρικής ορμόνης, τεστοστερόνης, που βρέθηκε στην Khelif.
Ωστόσο, ο πρόεδρος της IBA, σε συνέντευξη που έδωσε τις ίδιες μέρες στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, δήλωσε ότι κάποιοι αθλητές είχαν λάβει τεστ DNA, τα οποία έδειξαν ότι έφεραν ΧΥ χρωμοσώματα. Βάσει αυτού, κρίθηκε ότι προσπάθησαν να εξαπατήσουν τις συναθλήτριές τους και αποκλείστηκαν. Σημειώνουμε ότι, γενικώς, οι άντρες φέρουν ΧΥ χρωμοσώματα ενώ οι γυναίκες ΧΧ.
Μετά το πιο πρόσφατο συμβάν του 2024, η IBA δημοσίευσε περισσότερες διευκρινήσεις για τον αποκλεισμό του 2023. Εκεί δήλωσε ότι δεν είχε υπάρξει έλεγχος τεστοστερόνης, αλλά ένα διαφορετικό και αναγνωρισμένο τεστ, οι λεπτομέρειες του οποίου παρέμεναν εμπιστευτικές. Η IBA ισχυρίστηκε ότι αυτό το τεστ έδειξε «οριστικά» ότι οι αθλητέςΣτο αρχικό αγγλικό κείμενο δεν αναφέρονται γένη, συνεπώς δε γίνεται διαχωρισμός μεταξύ «αθλητών» και «αθλητριών». δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις, και παρουσίαζαν «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» έναντι των γυναικών τις οποίες ανταγωνίζονταν. Ανέφερε ακόμη ότι ενώ η Khelif είχε ασκήσει αρχικά έφεση κατά της απόφασης στο ανεξάρτητο διεθνές Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο, απέσυρε την έφεση προτού υπάρξει σχετική ετυμηγορία. Αναφορά σε τεστ χρωμοσωμάτων που έδειξε ανδρικό αποτέλεσμα, έκανε και ο διευθυντής της IBA, Chris Roberts, σε συνέντευξή του μετά το επίμαχο συμβάν.
Το αμφιλεγόμενο ιστορικό της IBA
Σε αυτό το σημείο, είναι σκόπιμο να διευκρινίσουμε το αμφιλεγόμενο ιστορικό της IBA, που περιλαμβάνει και τις πολυετείς διαμάχες της με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC).
Η IBA αναγνωριζόταν από την IOC ως ο αρμόδιος διεθνής φορέας για το μποξ μέχρι το 2019, όταν αναστάλθηκε η αναγνώρισή της. Η αιτία ήταν μια μακροχρόνια σειρά προβλημάτων γύρω από τη διοίκηση, τα οικονομικά, τη διαιτησία και διάφορα ηθικά ζητήματα, που ξεκίνησαν με τον προηγούμενο πρόεδρο της IBA, Wu Ching-kuo. Ενδεικτικά, έντονο προβληματισμό προκάλεσε το συμπέρασμα έρευνας ότι στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2012 και του 2016, στελέχη της IBA επέλεξαν μεροληπτικά διαιτητές και κριτές, ώστε να μπορέσουν να χειραγωγήσουν τα αποτελέσματα διαφόρων αγώνων.
Το Δεκέμβριο του 2020 ακολούθησε η εκλογή του νέου προέδρου της IBA, και τη θέση ανέλαβε ο Ρώσος Umar Kremlev, με την υπόσχεση να μεταρρυθμίσει την IBA. Ωστόσο, τα προβλήματα συνεχίστηκαν. Στις 7 Ιουνίου 2023, η IOC γνωμοδότησε ότι, σύμφωνα με ανάλυση που είχε ζητήσει, η IBA δεν είχε μεταρρυθμιστεί όπως όριζαν οι δεσμεύσεις της και όρισε ψηφοφορία για την κατάργηση της αναγνώρισής της. Παράλληλα, το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι η διοίκηση της IBA είχε αποτρέψει αδίκως ορισμένους υποψηφίους στις επικείμενες εκλογές της.
Στις 15 Ιουνίου, ο Kremlev κατηγόρησε τον Ching-kuo για “το θάνατο του μποξ” και δήλωσε ότι “θα έπρεπε να πυροβοληθεί”. Κατηγόρησε επίσης τους επικεφαλής της IOC για σκευωρία σε συνεργασία με τον Ching-kuo, που ήταν πρώην μέλος της IOC. Η IOC καταδίκασε άμεσα τις επίμαχες δηλώσεις. Στις 22 Ιουνίου έλαβε χώρα και η προαναφερόμενη ψηφοφορία της IOC, όπου αποφασίστηκε ομόφωνα ότι η IBA θα έχανε την αναγνώρισή της. Ήταν η πρώτη φορά που λάμβανε χώρα τέτοια απόφαση από την IOC κατά αθλητικής ομοσπονδίας.
Στις 24 Ιουνίου, η IOC εξέδωσε νέο δελτίο τύπου εξηγώντας ότι η IBA δεν ήταν σε θέση να αναλάβει διοικητικό ρόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024. Είχε πλέον προστεθεί και ο προβληματισμός ότι ο Kremvel μετακίνησε μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων της IBA από την Ελβετία στη Ρωσία, και όρισε την κρατική ρωσική εταιρεία ενέργειας Gazprom μοναδικό σπόνσορα της IBA, παρά την εμπλοκή της στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας που είχε ξεκινήσει τον Φεβρουάριο. Ο προβληματισμός αυξήθηκε όταν η IBA υιοθέτησε και μεροληπτικές πρακτικές κατά Ουκρανών αθλητών. Θα παραθέσουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τη στάση του Kremvel παρακάτω.
Τον Απρίλιο του 2024, το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο δικαίωσε την απόφαση της IOC για τον αποκλεισμό της IBA, καθώς επαλήθευσε ότι αυτή δεν είχε αυξήσει την οικονομική ανεξαρτησία της, δεν είχε διασφαλίσει ακεραιότητα στο διορισμό κριτών, και ευρύτερα, δεν είχε εκτελέσει τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις.
Οι καυστικές δηλώσεις του Kremlev
Είναι σκόπιμο να σημειωθεί επίσης ότι μία μέρα πριν τον αγώνα μεταξύ Khelif και Carini, ο Kremlev είχε αναρτήσει ιδιαίτερα καυστικά σχόλια για τις πολιτικές συμπεριληπτικότητας της IOC.
Αφορμήθηκε από ένα σκέλος της τελετής έναρξης των Αγώνων του 2024 που, στο πλαίσιο της συμπεριληπτικότητας, περιείχε μεταξύ άλλων και καλλιτέχνες που ανήκουν στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ώστε να κάνει λόγο για “σοδομισμό”.Ο όρος έχει θρησκευτικές καταβολές και αναφέρεται σε ομοφυλοφιλικό σεξ. Ωστόσο, στην τελετή δεν έλαβε χώρα καμιά σεξουαλική σκηνή, ομοφυλοφιλικού τύπου ή μη. Ειδικά στον επικεφαλής του IOC, απέδωσε τον όρο του “αρχισοδομιστή”. Χρησιμοποίησε επίσης τον όρο “διαβολικότητα” ενώ εμφανίζονταν πολυάριθμες Ορθόδοξες Χριστιανικές εικόνες πίσω του, γεγονός που συνδέεται με την παραδοσιακά καταδικαστική στάση των αντίστοιχων Εκκλησιών απέναντι στα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Έπειτα, έκανε λόγο για “άνδρες με αλλαγμένο φύλο που επιτρέπεται να αγωνίζονται με γυναίκες”, παρότι όπως εξηγήσαμε, η Khelif γεννήθηκε και μεγάλωσε ως γυναίκα.
Το επίμαχο βίντεο αναρτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2024 στον προσωπικό του λογαριασμό του Kremvlev στο X:
Η μετάφραση των υποτίτλων έχει ως εξής (με δική μας υπογράμμιση):
Σχετικά με την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, θέλω να πω ότι είναι καθαρός σοδομισμός, του οποίου ηγείται ο αρχισοδομίτης Thomas Bach (σ.σ. ο πρόεδρος της IOC) και η ομάδα του.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι εκεί όπου όλοι οι λαοί πρέπει να ενώνονται, όπου πρέπει να σέβονται τις παραδοσιακές αξίες. Αλλά σήμερα είναι μια ομάδα από ύαινες που έχουν αμαυρώσει αυτήν την κουλτούρα. Και νομίζω ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήδη καταλήγουν εκεί. Καταστρέφονται. Απλώς καίγονται από την διαβολικότητα.
Είμαι σίγουρος και ξέρω ότι οι καλύτεροι αγώνες είναι οι φιλικοί αγώνες. Έτσι, όλους εσάς τους αθλητές, σας προτρέπω να συμμετέχετε σε φιλικούς αγώνες. Ο Διεθνής Σύνδεσμος δημιουργήθηκε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Εκεί κάθε εθνικότητα, η κουλτούρα κάθε λαού, είναι σεβαστή.
Και τώρα, άνδρες με αλλαγμένο φύλο επιτρέπεται να αγωνίζονται με γυναίκες στην πυγμαχία στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πού είναι η ισότητα των φύλων; Μιλάμε για ισότητα των φύλων και αμέσως σκοτώνουμε την γυναικεία πυγμαχία. Και σήμερα, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, ο Τόμας Μπαχ και η ομάδα του δεν είναι άνθρωποι. Είναι απόβλητα της κοινωνίας. Λοιπόν, γίνετε μέρος μας και ας τους δείξουμε τη θέση τους, που είναι μια φάρμα για γουρούνια.
Σύντομα μετά το επίμαχο συμβάν, η IBA ανακοίνωσε ότι θα βράβευε με 50 χιλιάδες δολάρια την πυγμάχο που παραιτήθηκε, Angela Carini, ως ανάλογο του βραβείου που είχε υποσχεθεί το Μάιο στους χρυσούς Ολυμπιονίκες. Ο Kremvel έπειτα συνέχισε να αναρτά βίντεο με προσωπικές επιθέσεις στον επικεφαλή της IOC.
Για το ευρύτερο υπόβαθρο του Kremvel, είναι σκόπιμο να αναφερθούν τα συμπεράσματα πρόσφατης έρευνας του ΜΜΕ Proekt. Πριν δύο δεκαετίες, ο Kremvel είχε καταδικαστεί για εκβιασμό και ξυλοδαρμό στη Ρωσία, αλλά μέσω του αθλήματος του μποξ, κατάφερε να γνωρίσει υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της χώρας, με βασικότερο τον επικεφαλής της υπηρεσίας προεδρικής προστασίας. Έτσι, συχνά με άμεση κρατική βοήθεια, κατάφερε να αποκτήσει σημαντική επιχειρηματική επιρροή, όπως την πλειοψηφία της αγοράς στοιχημάτων της Ρωσίας. Το ιστορικό του προσομοιάζει αυτό των λεγόμενων Ρώσων ολιγαρχών.
Είναι σκόπιμο να σημειωθεί επίσης ότι η Ρωσία έχει μακρύ προβληματικό ιστορικό με την IOC. Ο βασικός λόγος είναι ότι παρουσιάζει διεθνές ρεκόρ στο συστηματικό ντόπινγκ, γεγονός που έχει στερήσει 51 Ολυμπιακά μετάλια από αντίστοιχους αθλητές. Το 2017 αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καθολική αναστολή της Ρωσίας από τους Αγώνες. Επιπλέον, ιδιαίτερο προβληματισμό προκάλεσε και η εμπλοκή της κρατικής υπηρεσίας FSB, η οποία προσπάθησε να συγκαλύψει σχετικά σκάνδαλα.
Οι δηλώσεις της IOC για την Khelif
Σύντομα μετά τον αγώνα της Khelif με την Carini, η IOC εξέδωσε σχετικό δελτίο τύπου (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
Περισσότερες διευκρινίσεις δόθηκαν σε συνέντευξη τύπου που παραχωρήθηκε την επόμενη μέρα. Οι περισσότερες ερωτήσεις που τέθηκαν από δημοσιογράφους διαφόρων ΜΜΕ αφορούσαν το επίμαχο συμβάν.
Ένας βασικός προβληματισμός, αφορούσε το τι ακριβώς περιλάμβανε το τεστ που διεξήγαγε η IBA το 2023, και το οποίο οδήγησε στον αποκλεισμό της Khelif. Η IBA δήλωσε ότι διεξήγαγε μόνο τεστ χρωμοσωμάτων. Αντιθέτως, στο προφίλ της Khelif στην επίσημη Ολυμπιακή ιστοσελίδα, ως αιτιολόγηση για τον αποκλεισμό της, αναφερόταν ότι επρόκειτο για τεστ τεστοστερόνης. Ωστόσο, σύντομα μετά το επίμαχο συμβάν, κάθε αναφορά στον αποκλεισμό της διαγράφηκε από την Ολυμπιακή ιστοσελίδα.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά ο εκπρόσωπος τύπου της Ολυμπιακής Επιτροπής, Mark Adams, δήλωσε ότι η αναφορά περί τεστ τεστοστερόνης ήταν “πραγματική”, αλλά κατέβηκε από την ιστοσελίδα, επειδή θεωρήθηκε ότι έτσι “ανυψωνόταν” ένας αυθαίρετος κανονισμός. Σε άλλα σημεία της συνέντευξης, ο Adams εξέφρασε αμφιβολία και για τα πραγματικά αποτελέσματα, δηλώνοντας καταληκτικά ότι “υπάρχει διαφορά μεταξύ της κατανόησης ότι ένα τεστ έλαβε χώρα, και της αποδοχής της ακρίβειας, ή ακόμη και του πρωτοκόλλου του τεστ”.
Το ζήτημα περιπλέχθηκε παραπάνω στις 3 Αυγούστου, όταν ο Alan Abrahamson, δημοσιογράφος με μακροχρόνιο ιστορικό κάλυψης των Ολυμπιακών Αγώνων, ανέρτησε σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα του, 3 Wire Sports. Στο άρθρο δηλώνει ότι έχει αποκτήσει πρόσβαση σε γράμμα που είχε αποστείλει η IBA στην IOC στις 5 Ιουνίου 2023. Ενώ δεν παραθέτει το γράμμα, το περιγράφει αναλυτικά. Σύμφωνα με αυτόν, το γράμμα έδειχνε το αποτέλεσμα του τεστ χρωμοσωμάτων της Khelif, όπου φαινόταν οπτικά η εύρεση του Υ χρωμοσώματος. Αναγραφόταν ότι τέτοιο τεστ είχε λάβει χώρα και στους αγώνες του 2022 και στου 2023, αλλά το 2022, τα αποτελέσματα είχαν φτάσει μετά τη λήξη του διαγωνισμού, ενώ το 2023, είχαν φτάσει προς το τέλος του. Η εξήγηση για το ότι δεν είχε διεξαχθεί τεστ πιο έγκαιρα το 2023, ήταν ότι η αθλήτρια βρισκόταν εκτός της δικαιοδοσίας του IBA.
Πάντως, ο Abrahamson σημειώνει πως όντως δεν υπήρχε επίσημη πρόβλεψη για αντίστοιχα τεστ πριν τους αγώνες του 2023, και αυτή προστέθηκε μόνο μετά τη σχετική συνεδρίαση της IBA για τον αποκλεισμό της Khelif, όπου αυτή η έλλειψη επισημάνθηκε. Το γράμμα έκλεινε ζητώντας μια τεχνική συνάντηση με την IOC, ώστε να συζητήσουν τα επόμενα βήματα. Ωστόσο, όπως είδαμε, το γράμμα έφτασε τις μέρες που η IOC ζητούσε πια την κατάργηση της αναγνώρισης της IBA, λόγω του προβληματικού ιστορικού τηςΗ ανάλυση βάσει της οποίας η ηγεσία της IOC ζήτησε την κατάργηση αναγνώρισης, είχε ετοιμαστεί πριν την αποστολή του γράμματος της IBA, στις 2 Ιουνίου., και δεν έλαβε χώρα τέτοια συνάντηση.
Στις 4 Αυγούστου, το εν λόγω ζήτημα τέθηκε εκ νέου στη συνέντευξη τύπου της IOC. Ο εκπρόσωπος Adams δήλωσε πως όντως η IOC είχε λάβει το γράμμα, αλλά ότι τα τεστ και η διαδικασία εκτέλεσής τους δεν ήταν έγκυρα. Δήλωσε επίσης ότι δε θα συζητούσε δημοσίως οικίες λεπτομέρειες αθλητών, για λόγους εμπιστευτικότητας των ιατρικών δεδομένων, και επισήμανε ότι η δημοσιοποίηση τέτοιου υλικού αντιτιθόταν σε κάθε κανονισμό. Σε άλλες ερωτήσεις, ο Adams επισήμανε το ιστορικό της Khelif ως γυναίκα, εκδήλωσε την υποστήριξη της IOC απέναντι στις επιθέσεις που αυτή δεχόταν, και παρέπεμψε στο προβληματικό ιστορικό της IBA και του Kremvlev ως εξήγηση της έλλειψης εμπιστοσύνης από μεριάς της IOC. Ο Adams επίσης υπέδειξε ως πιθανότητα κινήτρου του ελέγχου της IBA, το γεγονός ότι η Khelif είχε νωρίτερα κερδίσει την πυγμάχο της Ρωσίας, παρότι δε δήλωσε πεποίθηση γι’ αυτό. Τέλος, ο Adams δεν απέκλεισε να αλλάξουν και τα στάνταρ της IOC στο μέλλον επί του θέματος.
Ζητήσαμε περισσότερες διευκρινήσεις από το γραφείο τύπου της IOC, αλλά προς το παρόν, το γραφείο μας έχει παραπέμψει μόνο στο δελτίο και τις συνεντεύξεις τύπου.
Η ίδια η Khelif δεν έχει δημοσιοποιήσει διευκρινήσεις για όλα τα παραπάνω. Αρχικά, έπειτα από τον αποκλεισμό της το 2023, είχε δηλώσει ότι επρόκειτο για μια “μεγάλη συνωμοσία”, καθώς “κάποιες χώρες δεν ήθελαν να κερδίσει η Αλγερία”. Είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι τα αποτελέσματα των τεστ φαίνεται να παρουσιάστηκαν λίγες ώρες πριν η Khelif αντιμετωπίσει την εκπρόσωπο της Κίνας, Yang Liu, για το χρυσό μετάλλιο. Επίσης, όπως υπέδειξαν κάποια μέλη της IOC, αφού είχε κερδίσει την αθλήτρια της Ρωσίας. Το δεύτερο άτομο που υποβλήθηκε σε τεστ ήταν η εκπρόσωπος της Ταϊβάν Lin Yu-ting, η οποία αναδρομικά έχασε το χάλκινο μετάλλιο.
Σε πιο πρόσφατη συνέντευξή της τον Ιούνιο του 2024, η Khelif αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά την παιδική της ηλικία και έπειτα από τον αποκλεισμό της το 2023, αλλά δεν αναφέρθηκε άμεσα στο τεστ του 2023. Μετά τη νίκη της στο δεύτερο αγώνα των Ολυμπιακών του 2024, που θα εξετάσουμε παρακάτω, δήλωσε «είμαι γυναίκα».
Περισσότερες διευκρινήσεις δόθηκαν μόνο από τον παιδικό φίλο της Khelif, Zaghba, που είχε συζητήσει μαζί της. Αυτός δήλωσε σε συνέντευξή του:
Αφού η Imane (σ.σ. Khelif) προκρίθηκε στον τελικό του παγκόσμιου πρωταθλήματος, ήρθαν οι εξετάσεις και αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό. Υπάρχει μια βιολογική ιατρική εξήγηση για τις εξετάσεις. Μίλησα με την Imane εκείνη την εποχή, και μου επιβεβαίωσε ότι αυτό που συνέβη ήταν μια συνωμοσία για να την κρατήσουν μακριά από τον τίτλο. Μετά από λίγο καιρό, η Imane επανέλαβε τις εξετάσεις και βεβαιώθηκε ότι οι ορμόνες της ταίριαζαν με τις προϋποθέσεις συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες και τα διεθνή τουρνουά.
Φύλο, διαφοροποιημένη ανάπτυξη φύλου και αθλητισμός
Κατά την γονιμοποίηση του ζυγωτού, ορίζονται τα χρωμοσώματα του εμβρύου, που γενικά είναι ΧΧ για τα κορίτσια, και ΧΥ για τα αγόρια. Ωστόσο, δεν αρκούν καθολικά τα αντίστοιχα χρωμοσώματα για να υπάρξει στην πορεία και η ανάλογη ανάπτυξη φύλου, αλλά αυτή εξαρτάται από ένα σύνθετο δίκτυο επιρροής γονιδίων και ορμονών κατά την κύηση1Rey, Rodolfo, et al. “Endotext [Internet].” Sexual Differentiation. MDText.com, 27 May. 2020, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279001..
Έτσι, σπάνια το μωρό δεν αναπτύσει σαφή γενετικά όργανα, οπότε του αποδίδεται ο χαρακτηρισμός ίντερσεξ (διαφυλικό). Υπάρχει όμως και ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος παθήσεων που επηρεάζουν τη διαφοροποίηση φύλου του μωρού με πιο διακριτικό τρόπο ή σε βάθος χρόνου, στις οποίες περιπτώσεις, δεν υπάρχει ομοφωνία για τη χρήση του όρου ίντερσεξ. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ένας άντρας μπορεί να παρουσιάζει ΧΧ χρωμοσώματα, μια γυναίκα ΧΥ, ή ακόμη και να καταγράφεται τριπλός συνδυασμός, ΧΧΥ, μερικές φορές χωρίς το άτομο να διαφέρει, άμεσα ορατά, από το αναμενόμενο φύλο.
Το σύνολο των εν λόγω παθήσεων ονομάζεται στην επιστημονική κοινότητα “διαταραχές ανάπτυξης φύλου“, όρος που όμως έχει υπάρξει αμφιλεγόμενος, και συχνά αντικαθίσταται από τον όρο “διαφοροποιήσεις στην ανάπτυξη φύλου”2Sarma, Vivek Parameswara. “A review of the essential concepts in diagnosis, therapy, and gender assignment in disorders of sexual development.” Ann. Pediatr. Surg., vol. 18, no. 1, Dec. 2022, pp. 1-12, doi:10.1186/s43159-021-00149-w.. Σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποιείται ευρέως το αρκτικόλεξο DSDs.
Επιστρέφουμε στις συνηθισμένες περιπτώσεις. Εκτός των γεννητικών οργάνων, οι άντρες και οι γυναίκες τείνουν να αναπτύσουν, μέχρι ενός βαθμού, διαφορετικά σωματικά χαρακτηριστικά (φυσιολογία). Αυτές οι διαφορές εντείνονται κυρίως κατά τη διάρκεια της εφηβείας και, μεταξύ άλλων, αφορούν το μυϊκό και σκελετικό σύστημα, οι αλλαγές στο οποίο συνδέονται κυρίως με την πολλαπλάσια έκθεση τεστοστερόνης στους άντρες. Έτσι, σε αθλήματα που βασίζονται στην αντοχή, τη μυϊκή δύναμη και την ταχύτητα οι άντρες τυπικά υπερτερούν έναντι των γυναικών κατά 10%-30%, όπως δηλώνει το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθλητιατρικής3Hunter, Sandra K., et al. “The Biological Basis of Sex Differences in Athletic Performance: Consensus Statement for the American College of Sports Medicine.” Med. Sci. Sports Exercise, vol. 55, no. 12, 28 Sept. 2023, p. 2328, doi:10.1249/MSS.0000000000003300..
Αυτές οι διαφοροποιήσεις στην φυσιολογία, είναι ο βασικός λόγος που στα μέσα του 20ου αιώνα, αποφασίστηκε διεθνώς ότι θα έπρεπε να λαμβάνει χώρα εξέταση επιβεβαίωσης φύλου, προτού οι αθλήτριες μπορέσουν να συμμετάσχουν στη γυναικεία κατηγορία. Ορισμένες αθλητικές ομοσπονδίες θεσμοθέτησαν τον φυσικό έλεγχο, ωστόσο, αυτός υπήρξε αμφιλεγόμενος και δεν υιοθετήθηκε από την IOC4de Marcilla Musté, Mireia Garcés. “You Ain’t Woman Enough: Tracing the Policing of Intersexuality in Sports and the Clinic.” Social & Legal Studies, vol. 31, no. 6, 11 May. 2022, pp. 847-70, doi:10.1177/09646639221086595..
Η άλλη μεθοδολογία που αναγνωρίστηκε ευρέως, ήταν ο έλεγχος χρωμοσωμάτων. Μεταξύ 1958 και 1992, υποβάλονταν σε αυτόν όλες οι αθλήτριες που ήθελαν να συμμετάσχουν σε δρώμενα της IOC ή της Διεθνούς Ένωσης Ομοσπονδιών Κλασικού Αθλητισμού (IAAF). Ωστόσο, το επίμαχο τεστ, παρότι ιδιαίτερα ακριβές, έκανε και λάθη5Archana, Talari, et al. “Cytological assessment of Barr body in buccal scrapes: A comparative study.” Journal of Pierre Fauchard Academy (India Section), vol. 31, no. 1, 1 Mar. 2017, pp. 9-13, doi:10.1016/j.jpfa.2016.11.006.. Η IAAF εγκατέλειψε το τεστ το 1992, καθώς δήλωσε ότι υπήρχε πλέον ορατή επιβεβαίωση φύλου. Η IOC αρχικά επέμεινε, αλλά η πρακτική δέχτηκε επιπλέον κριτική το 1996, αφού 8 γυναίκες αρχικά δεν εντοπίστηκαν σωστά από το τεστ. Τελικά, το 1999, η IOC εγκατέλειψε τα γενικά τεστ φύλου για το σύνολο των αθλητριών, παρότι τα αμφιλεγόμενα περιστατικά καθορισμού φύλου δεν εκμηδενίστηκαν6Heggie, Vanessa. “Testing sex and gender in sports; reinventing, reimagining and reconstructing histories.” Endeavour, vol. 34, no. 4, Dec. 2010, p. 157, doi:10.1016/j.endeavour.2010.09.005..
Τελικά, από το 2006, η IAAF αποφάσισε ότι θα λάμβανε και πάλι χώρα έλεγχος φύλου για τις αθλήτριες, αλλά αυτή τη φορά, με εξέταση τεστοστερόνης. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές έχουν συνεχίσει να εξελίσσονται μέχρι σήμερα, λόγω των περίπλοκων περιστάσεων που θα αναφέρουμε παρακάτω.
Η εξέταση χρωμοσωμάτων είχε υπάρξει αμφιλεγόμενη σε μεμονωμένα περιστατικά που αφορούσαν αθλητές με DSDs, αλλά αυτά ήταν σπάνια, λόγω και της σπανιότητας εμφάνισης αυτών των περιπτώσεων. Από την άλλη, τα τεστ τεστοστερόνης οδήγησαν σε πολύ περισσότερα αμφιλεγόμενα περιστατικά. Αυτό επειδή ένα 5-10% των γυναικών εμφανίζει φυσικά υπεραυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης (υπερανδρογονισμό), που μπορεί να προσεγγίσουν αυτά των συνηθισμένων ανδρών7Clark, Richard V., et al. “Large divergence in testosterone concentrations between men and women: Frame of reference for elite athletes in sex-specific competition in sports, a narrative review.” Clin. Endocrinol., vol. 90, no. 1, 1 Jan. 2019, pp. 15-22, doi:10.1111/cen.13840. Αρχειοθετημένο εδώ.. Παράλληλα, DSDs όπως η έλλειψη ευαισθησίας στην τεστοστερόνη, μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και υψηλότερα επίπεδα της σε άτομα που μεγάλωσαν ως γυναίκες, σε σχέση με έναν άντρα.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί ότι το 2019, η IAAF άλλαξε την ονομασία της σε World Athletics (WA), και έτσι θα αναφέρεται στο υπόλοιπο άρθρο.
Το 2018, η WA έθεσε νέους περιορισμούς της για τη συμμετοχή αθλητριών βάσει του επιπέδου τεστοστερόνης τους, θέσεις που υποστηρίχθηκαν από κάποιους ερευνητές8Hirschberg, Angelica Lindén. “Female hyperandrogenism and elite sport.” Endocrine Connections, vol. 9, no. 4, Apr. 2020, p. R81, doi:10.1530/EC-19-0537.. Σύμφωνα με τους περιορισμούς, οι αναγνωρισμένες ως ίντερσεξ και τρανς αθλήτριες, θα έπρεπε να κρατήσουν το επίπεδο της τεστοστερόνης τους κάτω από το όριο των 5 nmol/L. Επομένως το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο γι’ αυτές τις αθλήτριες ήταν στην μέση μεταξύ του τυπικού γυναικείου και του τυπικού ανδρικού εύρους, για μια περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών προτού αγωνιστούν.
Ωστόσο, το 2019, δημοσιεύτηκε μια ανάλυση η οποία αμφισβήτησε τα αποτελέσματα κεντρικής μελέτης που υποστήριζε την επιχειρηματολογία της WA, ενώ και άλλοι ερευνητές επεσήμαναν επιπλέον σημαντικά κενά στην εν λόγω επιχειρηματολογία9Casto, Kathleen V. and Justin M. Carré. “Testosterone, Sex, and Sport.” Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences, vol. 10, no. 2, 1 Oct. 2023, pp. 193-200, doi:10.1177/23727322231197583.. Το 2021, η Διεθνής Ομοσπονδία Αθλητιατρικής (FIMS) δημοσίευσε ομόφωνη ανακοίνωσή της επί του θέματος10Hamilton, Blair R., et al. “Integrating Transwomen and Female Athletes with Differences of Sex Development (DSD) into Elite Competition: The FIMS 2021 Consensus Statement.” Sports Med., vol. 51, no. 7, 1 July 2021, pp. 1401-15, doi:10.1007/s40279-021-01451-8., στην οποία επεσήμανε την ανάγκη περισσότερων έγκυρων επιστημονικών δεδομένων και τεχνικών επί του ζητήματος. Εκείνη την περίοδο ωστόσο, και μέχρι να υπάρξουν περισσότερα δεδομένα, θεώρησε εύλογη την τοποθέτηση ενός ορίου τεστοστερόνης στις αθλήτριες με DSD, το οποίο δε θα έπρεπε απαραιτήτως να είναι σταθερό αλλά να μεταβάλλεται μεταξύ του αθλημάτων. Αναγνώρισε επίσης ότι μπορεί παρά τη θεσμοθέτηση τέτοιων περιορισμών, να παραμείνουν κάποια πλεονεκτήματα στις αθλήτριες με ιστορικά υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης, αλλά θα ήταν σε βαθμό που μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος της φυσικής διακύμανσης ικανοτήτων.
Σε κάθε περίπτωση όμως, το ζήτημα παραμένει ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της νοτιοαφρικανής αθλήτριας Caster Semenya, που γεννήθηκε με την DSD πάθηση 5-ARD, όπου άτομα με XY χρωμοσώματα δεν αρρενοποιούνται πλήρως, και εξωτερικά μπορεί να παρουσιάζουν θηλυκά γεννητικά όργανα ή γεννητικά όργανα τα οποία δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με βεβαιότητα ως αρσενικά ή θυληκά. Το 2018, η Semenya αμφισβήτησε τα όρια τεστοστερόνης της WA, ωστόσο το 2019, το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο αναγνώρισε με ψηφοφορία 2-1 ότι αντίστοιχα μέτρα διακρίσεων ήταν απαραίτητα και αναλογικά. Έπειτα, η Semenya άσκησε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας, που και αυτό τελικά γνωμοδότησε αρνητικά. Το 2021, ακολούθησε έφεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECtHR). Το 2023, αντίθετα με τις προηγούμενες αποφάσεις, το ECtHR δικαίωσε τη Semenya με ψήφους 4-3, παρότι δεν αποφάσισε τη συνολική αλλαγή των κανονισμών της WA. Ως απάντηση, η Ελβετική κυβέρνηση ζήτησε μια ακόμη τελική απόφαση από το ανώτατο τμήμα του ECtHR, η οποία δεν έχει εκδοθεί ακόμη. Παρόλα αυτά, η WA εξέδωσε το ίδιο έτος ακόμη πιο αυστηρές προδιαγραφές, περιορίζοντας το όριο της τεστοστερόνης στα 2.5 nmol/L για τουλάχιστον 24 μήνες πριν τον διαγωνισμό, που είναι το ανώτατο συνηθισμένο κατώφλι για τις γυναίκες. Αυτή η απόφαση όμως αντίφασκε με τη ψηφοφορία της FIMS το 2021 μεταξύ 70 ειδικών, στην οποία το 87% είχε συμφωνήσει με το προηγούμενο όριο των 5 μονάδων, αλλά μόνο το 2% με ένα συντηρητικό όριο 1.7 μονάδων.
Η πιο πρόσφατη ανασκόπηση του ζητήματος δημοσιεύτηκε το Μάρτιο 2024 από μια αυστραλιανή ομάδα ειδικών11Bowman-Smart, Hilary, et al. “World Athletics regulations unfairly affect female athletes with differences in sex development.” Journal of the Philosophy of Sport, 2 Jan. 2024, doi:10.1080/00948705.2024.2316294.. Αυτή η δημοσίευση ανέλυσε ενδελεχώς τις πολιτικές της WA και τα πιο επικαιροποιημένα επιστημονικά δεδομένα, και επεσήμανε το σημαντικό επίπεδο αβεβαιότητας για το ρόλο της φυσικής τεστοστερόνης στα άτομα με DSD. Βασικές επισημάνσεις ήταν ότι τα υπάρχοντα στοιχεία εξέταζαν μόνο γυναίκες που έπαιρναν εξωτερικά τεστοστερόνη ή βασίζονταν σε συσχετισμούς που δε μπορούσαν να αποδώσουν αιτιότητα, όπως παραδέχθηκαν και οι συντάκτες της έρευνας του 2019. Επιπλέον άλλες μελέτες δεν έβρισκαν τις διαφοροποιήσεις που επικαλούνταν η WA. Ειδική μνεία έγινε και στο ζήτημα της έλλειψης ευαισθησίας στη τεστοστερόνη, όπου ενώ η WA ανέφερε ως πιθανότητα εξαίρεσης στα όριά της, δεν όριζε συγκεκριμένα κριτήρια ελέγχου, και άφηνε την κρίση σε ένα βαθμό υποκειμενική.
Η αυστραλιανή ομάδα επισήμανε επίσης ότι ακόμα και αν οι διαφοροποιήσεις που καταγράφονταν εκλαμβάνονταν καθαρά αιτιωδώς, η διαφορά θα ήταν και πάλι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι καταγράφεται γενικά μεταξύ των επιδόσεων των δύο φύλων. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι σε μελέτη του 2017, η διαφορά διάνυσης 800 μέτρων ήταν στο 1.8% μεταξύ ομάδων γυναικών με χαμηλή και υψηλή τεστοστερόνη, ενώ είναι 10-12% μεταξύ φύλων. Χρειάζεται να σημειωθεί ότι άλλες μετρήσεις δείχνουν και υψηλότερη διαφοροποίηση μεταξύ γυναικών βάσει τεστοστερόνης, όπως 4.5% στη σφυροβολία12Hirschberg, Angelica Lindén, et al. “Effects of moderately increased testosterone concentration on physical performance in young women: a double blind, randomised, placebo controlled study.” Br. J. Sports Med., vol. 54, no. 10, 1 May. 2020, pp. 599-604, doi:10.1136/bjsports-2018-100525., αλλά και πάλι, μεταξύ φύλων, καταγράφεται αντίστοιχη ή και μεγαλύτερη υπεροχή των αντρών με 80% βαρύτερη σφύρα13Lombardo, Michael P. and Robert O. Deaner. “On The Evolution of The Sex Differences in Throwing: Throwing is a Male Adaptation in Humans.” Q. Rev. Biol., 1 June 2018, doi:10.1086/698225. Αρχειοθετημένο εδώ..
Η ομάδα έκλεισε συμπεραίνοντας ότι ακόμα και αν τα άτομα με ορισμένα DSD έφεραν κάποια εγγενή βιολογική υπεροχή, αυτή δε μπορούσε να διαχωριστεί σαφώς από άλλα είδη βιολογικών πλεονεκτημάτων που διαθέτουν διάφοροι κορυφαίοι αθλητές, χωρίς να δεχτούν περιορισμούς. Αναφέρεται χαρακτηριστικά η περίπτωση του φινλανδού σκιέρ Eero Mäntyranta, ο οποίος διέθετε μια γενετική μετάλλαξη που αύξανε σημαντικά την οξυγόνωση του αίματός του και κατ’ επέκταση την αντοχή του, και ο οποίος κατάφερε να κερδίσει 7 μετάλλια σε 4 Ολυμπιακούς Αγώνες.
Έχοντας λάβει υπόψη τις προαναφερόμενες διαφωνίες, η IOC εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτική επί του συγκεκριμένου θέματος, και δεν έχει ορίσει συγκεκριμένες σχετικές πολιτικές για τους αγώνες της. Στην πιο πρόσφατη σχετική δημοσίευσή της το 202214Martowicz, Magali, et al. “Position statement: IOC framework on fairness, inclusion and non-discrimination on the basis of gender identity and sex variations.” Br. J. Sports Med., vol. 57, no. 1, 1 Jan. 2023, pp. 26-32, doi:10.1136/bjsports-2022-106386., η IOC είχε προτείνει στις ομοσπονδίες αθλητισμού να ορίσουν προσεκτικά δικά τους στάνταρ επί του θέματος.
Η IOC εξηγούσε ότι οι προτάσεις της δεν ήταν δεσμευτικές, αλλά αποτελούσαν απλές συστάσεις. Πρότεινε στην κάθε ομοσπονδία χωριστά, να εξετάσει και να θεσπίσει τις αντίστοιχες πολιτικές της με μεγάλη προσοχή, με τρόπο που να διασφαλίζει ότι κατά το δυνατόν το σεβασμό στα δικαιώματα συμμετοχικότητας, ιδιωτικότητας και δικαιοσύνης. Σύστησε επίσης να μην αποκλείονται καθολικά οι αθλητές βάσει μόνο της ταυτότητας φύλου ή τυχόν DSDs τους, αλλά να προτιμώνται πιο συστηματικές πρακτικές εξέτασης, με την κατά το δυνατόν υψηλότερη επιστημονική εγκυρότητα. Έτσι για παράδειγμα, δεν απέκλεισε τη δυνατότητα να αποκλειστεί ένα άτομο από διαγωνισμό έναντι γυναικών, εφόσον πιστοποιούνταν δυσανάλογο πλεονέκτημα ή/και απαράδεκτο ρίσκο ασφαλείας που δε μπορούσε να περιοριστεί με εύλογα μέσα.
Τέλος, χρειάζεται να σημειωθεί ότι, καθώς η IBA αποκλείστηκε από την διοργάνωση των αγώνων μποξ, η IOC όρισε προσωρινά ως επικεφαλής τον πρόεδρο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυμναστικής, που ήταν επίσης μέλος της IOC. Από τα παραπάνω, φαίνεται ότι η IOC δε θεώρησε άμεσα αναγκαίο να τεθούν αυστηρά κριτήρια για τη συμμετοχή ατόμων με DSD στους αγώνες, αλλά αρκείται κυρίως στο διαβατήριο της αθλούμενης. Πάντως, ο Adams δήλωσε ότι τα κριτήρια θα μπορούσαν να αλλάξουν στο μέλλον, παρότι ήταν δύσκολο θέμα.
Πρόκειται για συνεχιζόμενη συζήτηση. Δεν αφορά μόνο την πυγμαχία. Πολλές ομοσπονδίες χρησιμοποιούν τα ίδια κριτήρια, και είναι πολύ δύσκολο θέμα. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, κανείς δεν θέλει να επιστρέψει στις ημέρες των ελέγχων φύλου. Φαντάζομαι ότι θα υπάρξει συζήτηση γι’ αυτό.
Πιθανότητες για το βιολογικό προφίλ της Khelif
Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που εξετάσαμε, παρότι δεν έχει αποσαφηνιστεί ποιο είναι ακριβώς το βιολογικό προφίλ της Khelif, ακόμη και στην περίπτωση που γινόταν η παραδοχή πως φέρει XY χρωμοσώματα, αυτό το γεγονός από μόνο του δε μπορεί να επαληθεύσει τον βαθμό του πρακτικού οφέλους που θα της έδινε στο μποξ, ακριβώς λόγω της ποικιλίας και περιπλοκότητας των καταστάεων DSD. Μια πιθανότητα είναι να παρουσιάζει την προαναφερόμενη πάθηση 5-ARD, που γενικά οδηγεί σε αρρενοποίηση εκτός των γεννητικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης μυϊκής μάζας κατά την εφηβεία. Ωστόσο, υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση, του συνδρόμου Swyer, όπου άτομα με XY χρωμοσώματα αντιμετωπίζουν αυξημένο ρίσκο κακής σκελετικής ανάπτυξης.
Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις απουσίας ευαισθησίας στην τεστοστερόνη, που στην πιο απόλυτη εκδοχή τους, και πάλι οδηγούν σε μειωμένη πυκνότητα κοκκάλων, πιθανόν μικρότερη και από αυτή των συνηθισμένων γυναικών15Tyutyusheva, Nina, et al. “Complete Androgen Insensitivity Syndrome: From Bench to Bed.” Int. J. Mol. Sci., vol. 22, no. 3, 27 Jan. 2021, p. 1264, doi:10.3390/ijms22031264.. Για τις περιπτώσεις μερικής ευαισθησίας υπάρχει αμφιβολία για το αποτέλεσμα, καθώς οι λιγοστές συγκρίσεις που έχουν δημοσιευτεί εντοπίζουν μεν παρόμοια σκελετική πυκνότητα με αυτή των υγιών ανδρών, αλλά δεν επαρκούν για γενικεύσεις16Kosti, Konstantia, et al. “Long-term consequences of androgen insensitivity syndrome.” Maturitas, vol. 127, 1 Sept. 2019, pp. 51-54, doi:10.1016/j.maturitas.2019.06.004. Αρχειοθετημένο εδώ.. Η πολυπλοκότητα των συγκρίσεων φαίνεται από το γεγονός ότι ακόμη και τα άτομα με πλήρη έλλειψη ευαισθησίας, γενικά, εμφανίζουν μεγαλύτερο ύψος από τις συνηθισμένες γυναίκες.
Πάντως, οι καταγγελίες περί απόλυτου πλεονεκτήματος της Khelif, βασίστηκαν πρωτίστως στο γεγονός ότι η αντίπαλός της, Angela Carini, παραιτήθηκε μέσα σε 46”, έπειτα από λίγες γροθιές. Ωστόσο, αυτή η περίπτωση δεν επιτρέπει γενικευμένα συμπεράσματα. Χαρακτηριστικά, η προπονήτρια της Carini, δήλωσε αμέσως μετά το συμβάν ότι η Carini πριν τον αγώνα παρουσίαζε πονόδοντο και έπαιρνε αντιβιοτικά. Ενώ η Carini αρχικά αρνήθηκε να σφίξει το χέρι της Khelif μετά τον αγώνα, και έτρεξε βιαστικά στα αποδυτήρια, την επόμενη μέρα δήλωσε ότι ήθελε να της απολογηθεί και ότι αν την ξανάβλεπε, θα την αγκάλιαζε. Δήλωσε επίσης ότι, εφόσον η συμμετοχή της Khelif θεωρούνταν έγκυρη από την IOC, σέβεται αυτήν την απόφαση.
Έπειτα, κάνοντας μια σύγκριση του πρώτου αγώνα της Khelif έναντι της Carini, με τον δεύτερο αγώνα έναντι της Anna Luca Hamori, βλέπουμε μια τελείως διαφορετική εικόνα. Παρακάτω παρουσιάζουμε χαρακτηριστικά στιγμιότυπα του αγώναΤο σύνολο του αγώνα δε διατίθεται ελεύθερα δημόσια, καθώς εμπίπτει σε πνευματικά δικαιώματα.. Διαπιστώνουμε ότι και οι δυο παίκτριες αντάλλαξαν δυνατά χτυπήματα χωρίς να παρατηρηθεί καμιά αντίστοιχη αντίδραση με αυτή του πρώτου αγώνα. Η διάρκεια ήταν 3 γύρους, δηλαδή 9 λεπτά, και δεν έληξε με νοκ-άουτ ή παραίτηση.
Η Khelif κέρδισε ομόφωνα μεταξύ κριτών και τους 3 γύρους έναντι της Hamori, με ένα πολύ υψηλό σκορ 29 πόντων, με μέγιστο το 30. Ωστόσο, σε σύγκριση απόλυτης επίδοσης, η Hamori την ακολούθησε με μικρή διαφορά 27 πόντων.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η Khelif δεν βρισκόταν πάντα σε αυτό το επίπεδο. Η αναγνωρισμένη ιστοσελίδα καταγραφής σκορ BoxRec, δείχνει ότι όταν ξεκίνησε να αγωνίζεται ερασιτεχνικά το 2018, κέρδισε τον πρώτο της βαλκανικό αγώνα αλλά έχασε στο δεύτερο. Όταν στα τέλη του 2018 διαγωνίστηκε για πρώτη φορά σε διεθνές επίπεδο, έχασε από τον πρώτο της αγώνα. Το ίδιο και στους επόμενους 3 αγώνες, με το έναν να αποτελεί ομόφωνη ήτταΟι συντομογραφίες των αποτελεσμάτων εξηγούνται εδώ.. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της IBΑ το 2018 έφτασε στην 17η θέση, ενώ του 2019 στην 33η. Έπειτα, το ιστορικό της βελτιώθηκε σημαντικά με σειρά νικών, αλλά συνολικά μέχρι σήμερα, η Khelif έχει χάσει 9 από τους 48 αναγνωρισμένους της αγώνες, όλους με γυναίκες.
Η συνολική επιτυχία της Khelif καταγράφεται στις κατατάξεις της BoxRec. Στην κατηγορία βάρους της και για ερασιτεχνικούς αγώνεςΌπου τοποθετείται το σύνολο των αγώνων της Khelif πλην ενός, η Khelif εμφανίζεται πολύ υψηλά, στην 3η θέση του συνόλου των αθλητριών. Ωστόσο, μεταξύ του συνόλου των ενεργών αθλητριών, φτάνει στην 13η θέση. Και μεταξύ όλων των αθλητριών, ενεργών ή μη, πέφτει στην 54η θέση.Όλα τα προαναφερόμενα στατιστικά είναι επικαιροποιημένα μέχρι τις 5 Αυγούστου, προτού τη συμμετοχή της Khelif στους ημιτελικούς των Ολυμπιακών Αγώνων 2024.
Συνολικά, ενώ είναι δυνατόν, εφόσον η Khelif εμφανίζει όντως κάποια κατάσταση DSD, να της έχει δώσει κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα οι ισχυρισμοί ότι οι επιδόσεις της είναι ασύγκριτες σε σχέση με αυτών των συνηθισμένων γυναικών δεν επαληθεύονται.
Κλείνοντας, σημειώνουμε ότι, ενώ το ερώτημα αν η Khelif θα έπρεπε να ανταγωνίζεται γυναίκες χωρίς DSD βασίζεται σε ένα βαθμό σε επιστημονικά δεδομένα, τελικά αποτελεί κρίση που αφορά ζύγισμα διαφορετικών αξιών, και έτσι, δεν παρουσιάζει μια μοναδική αντικειμενική απάντηση.
Συμπέρασμα
Η ξαφνική νίκη της Khelif στον πρώτο της αγώνα τους Ολυμπιακούς του 2024, προκάλεσε την εμφάνιση πολυάριθμων παρανοήσεων.
Καταρχάς, η Khelif δεν είναι διεμφυλική, αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε ως γυναίκα. Η Αλγερία δε διαθέτει δυνατότητα νομικής αλλαγής φύλου, και αντιθέτως, παρουσιάζει εχθρικό νομικό και κοινωνικό υπόβαθρο απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Το ότι η Khelif είναι γυναίκα επιβεβαίωσαν επίσης ένας παιδικός φίλος και ο πατέρας της, παρουσιάζοντας το πιστοποιητικό γέννησής της και παιδικές της φωτογραφίες.
Όσον αφορά τα χρωμοσώματά της, δεν έχει επαληθευτεί με βεβαιότητα αν όντως φέρει ΧΥ. Η Διεθνής Ένωση Πυγμαχίας (IBA) την απέκλεισε από τους αγώνες της το 2023 με αυτήν την αιτιολογία, ωστόσο η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC) έκανε λόγο για τεστ τεστοστερόνης. Το χρωμόσωμα Υ καθορίζει το βιολογικό ανδρικό φύλο, ενώ υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης φέρει φυσικά ένα 5-10% των γυναικών. Πάντως, επιστολή της IBA το 2023 προς την IOC, φαίνεται να ανέφερε μόνο τεστ χρωμοσωμάτων. Από την άλλη η IOC δεν αναγνωρίζει το επίμαχο τεστ, καθώς τις μέρες που στάλθηκε η επιστολή οριστικοποιούνταν η αφαίρεση της αναγνώρισης της IBA. Η IBA παρουσιάζει ένα πολυετές προβληματικό ιστορικό, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται οικονομική διαφθορά και χειραγώγηση αγώνων. Ο νυν πρόεδρός της είχε καταδικαστεί για ξυλοδαρμό και εκβιασμό πριν 2 δεκαετίες, και πλέον φαίνεται να έχει σχέση με την ρωσική κυβέρνηση. Το επίμαχο τεστ έλαβε χώρα με πρωτοβουλία του προέδρου, χωρίς να έχει υπάρξει αντίστοιχη πρόβλεψη στους κανονισμούς της IBA.
Παρανόηση συνιστά και ο ισχυρισμός ότι εφόσον διαθέτει ΧΥ χρωμοσώματα, αυτό θα πει ότι έχει δεχθεί έκθεση στη τεστοστερόνη αντίστοιχη με αυτή που έχει δεχθεί ένας άντρας, και συνεπώς σωματικά είναι καθαρά άνδρας με αντίστοιχα αθλητικά χαρακτηριστικά. Εκτός της συνηθισμένης δυαδικής έκφρασης του βιολογικού φύλου, σπάνια εμφανίζονται διαφοροποιήσεις φύλου (DSDs) που δεν εμπίπτουν σε μια ενιαία κατηγορία. Αυτό συμβαίνει και στην προκειμένη περίπτωση, εφόσον ισχύει ότι η Khelif εμφανίζει όντως κάποια κατάσταση που εμπίπτει στα DSDs. Ακόμη και αποκλειστικά στις περιπτώσεις DSD με ΧΥ χρωμοσώματα, υπάρχει μεγάλο εύρος στα αθλητικά χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, μπορεί να αναπτυχθεί πιο εύθραυστο σκελετικό σύστημα από αυτό της μέσης γυναίκας. Είναι επίσης αβέβαιο το μέγεθος του πλεονεκτήματος που μπορούν να προσδώσουν τα εκάστοτε DSDs σε διαφορετικά άτομα. Συγκρίσεις γυναικών με χαμηλή έναντι υψηλής τεστοστερόνης, καταγράφουν αθλητικό πλεονέκτημα, αλλά σημαντικά χαμηλότερο απ’ αυτό που γενικά παρουσιάζουν οι άντρες έναντι των γυναικών.
Τέλος, όσον αφορά την ξαφνική νίκη της Khelif εναντι της Carini, πρόκειται για περιστατικό που δε μπορεί από μόνο του να δώσει γενικευμένα συμπεράσματα. Χαρακτηριστικά, η προπονήτρια της Carini δήλωσε αμέσως μετά το συμβάν ότι η αθλήτρια παρουσίαζε ήδη πονόδοντο, πριν τον αγώνα, και έπαιρνε αντιβιοτικά. Στο επόμενο Ολυμπιακό αγώνα της, η Khelif κέρδισε και πάλι αλλά χωρίς κανένα αντίστοιχο συμβάν, με 3 γύρους 9 λεπτών, όπου κέρδισε 29 πόντους έναντι των 27 πόντων της αντιπάλου της. Η Khelif ξεκίνησε την καριέρα της με αποτυχίες, αρχικά φτάνοντας στην 17η και 33η θέση των διεθνών αγώνων του 2018 και 2019. Οι επιτυχίες της ήρθαν μετά, γεγονός που αποδεικνύει τη βαρύτητα της προσωπικής της εκπαίδευσης σε βάθος ετών. Ακόμη και αν διαθέτει κάποιο πλεονέκτημα λόγω πιθανού DSD ή τεστοστερόνης, βρίσκεται στην 54η ιστορική θέση μεταξύ του συνόλου των αθλητριών στο ερασιτεχνικό μποξ.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)