| schema:text
| - Az Gelişmiş Ülkeler Başkanlık ile mi Yönetiliyor?
En az gelişmiş 20 ülkeye baktığımızda 15’inde başkanlık sistemi var.
Az Gelişmiş Ülkeler Başkanlık ile mi Yönetiliyor?
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 12 Ocak tarihinde partisinin grup toplantısında gündeme dair çeşitli açıklamalarda bulundu. Kılıçdaroğlu konuşmasında başkanlık sistemi tartışmalarına da değindi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ait ve bizim daha önce analiz ettiğimiz “Gelişmiş ülkelerin çoğunda başkanlık sistemi vardır.” açıklamasına da değinen Kılıçdaroğlu, kendilerinin de bu iddiayı araştırdıklarını ve doğru bulmadıklarını belirtti. Konuşmasının devamında da en az gelişmiş 20 ülkenin 15’inin başkanlık sistemi ile yönetildiğini iddia etti.
Gelişmiş Ülkelerden Sonra, Sırada En Az Gelişmiş Ülkeler Var
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından dile getirilen iddianın tam tersi bir noktaya değiniyor ve en az gelişmiş ülkelerin çoğunun başkanlık sistemi ile yönetildiğini iddia ediyor.
Analizimize başlamadan önce altını çizmemiz gerekiyor ki, yönetim biçimi ile gelişmişlik düzeyi arasında doğrusal bir ilişki kurmak çok mantıklı değil. Siyaset bilimi literatüründe de bu ilişkinin doğasına dair tartışmalar mevcut.
En az gelişmiş ülkelere dair verileri, bu kategorizasyonu oluşturan ve her sene güncelleyen Birleşmiş Milletler Kalkınma Politikaları ve Analizleri Birimi’nden alıyoruz. Bu birim en az gelişmiş ülkeleri sınıflandırırken 3 kritere odaklanıyor. Bu kriterlerden ilki, ülkelerin kişi başına düşen Gayrisafi Milli Geliri (GNI per capita). Burada alt sınır kişi başı 1,035 Amerikan doları ve altı gelir olarak belirlenmiş.
İkinci kriter, İnsan Varlıkları Endeksi (Human Assets Index). Bu endeks, yetersiz beslenen nüfus oranı, 5 yaşından küçük çocukların ölüm oranı, Orta seviye okullaşma oranı ve yetişkin nüfusta okuma-yazma oranı ölçütleriyle oluşuyor. Maksimum seviyenin 100 olduğu bu eksende, 60 puanın altındaki ülkeler en az gelişmiş ülkeler arasında sayılıyor. Son kriter ise, Ekonomik Kırılganlık Endeksi (Economic Vulnerability Index). Bu endeks de ülkelerin ekonomik yapılarının dışsal şoklar (ekonomik veya çevresel olabilir) karşısındaki kırılganlıklarını ölçüyor. Endekse göre, BM’nin belirlediği 47 en az gelişmiş ülkenin dünya haritasındaki yeri ise şöyle:
En az gelişmiş ülkeler ve yönetim biçimleri ise aşağıdaki gibi.
Tabloya baktığımızda, 47 ülkenin 36’sı başkanlık veya yarı başkanlık ile yönetiliyor. Kılıçdaroğlu’nun iddiasında dile getirdiği 20 ülkeyi ayırmaktansa, tüm en az gelişmiş ülkelere baktığımızda, söz konusu ülkelerin %76’sı başkanlık veya yarı başkanlık sistemleri ile yönetildiğini görüyoruz. Dolayısıyla oransal olarak, Kılıçdaroğlu’nun en az gelişmiş 20 ülkenin 15’inde başkanlık sistemi var iddiası verilerle de örtüşüyor.
Sonuç olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun iddiasında doğruluk payı vardır.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)