| schema:text
| - Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στην καθιερωμένη κυριακάτικη ανάρτησή του στο Facebook στις 26-5-2024, έκανε μια ανασκόπηση θετικών εγχώριων εξελίξεων. Σε μία από τις αναφορές έκανε λόγο για «σταδιακή απομάκρυνση χαμηλών μισθών». Σε αυτό το πλαίσιο ισχυρίστηκε ότι μέχρι το 2019, η πολυπληθέστερη μισθολογική κατηγορία βρισκόταν κάτω από 700 ευρώ μηνιαίως, ενώ πλέον μεταξύ 1000 και 3000 ευρώ. Ωστόσο, η εν λόγω αναφορά αποτελεί παραπλανητική παρουσίαση των στοιχείων, και επιπλέον δε λαμβάνει υπόψη ούτε τον πληθωρισμό, ούτε την παραοικονομία.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Το σχετικό μέρος της ανάρτησής του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
Και κάτι εξίσου σημαντικό: σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ελληνική αγορά εργασίας σταδιακά απομακρύνεται από μια αγορά χαμηλών μισθών, και αυξάνει σημαντικά το μερίδιο των εργαζομένων που λαμβάνουν καλύτερους μισθούς. Τεκμηριώνω αυτήν τη δήλωση με στοιχεία: έως το 2019, η πολυπληθέστερη μισθολογική κατηγορία ήταν όσοι είχαν μισθούς κάτω των 700 ευρώ. Σήμερα, η πολυπληθέστερη μισθολογική κατηγορία είναι αυτή μεταξύ 1.000 και 3.000 ευρώ. Είμαστε ευχαριστημένοι; Κατηγορηματικά λέω όχι. Γι’ αυτό και ο στόχος της κυβέρνησης σε αυτή τη θητεία είναι οι θέσεις εργασίας να αυξηθούν κατά πολύ, να βελτιωθούν ποιοτικά με ακόμα καλύτερες απολαβές για τους εργαζομένους, με αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ και του μέσου μισθού στα 1500 ευρώ ως το τέλος της τετραετίας.
Η μόνιμη αύξηση στα εισοδήματα των πολιτών είναι και ισχυρή ασπίδα στο μείζον πρόβλημα της ακρίβειας, το πιο πιεστικό πρόβλημα που απασχολεί σήμερα όλα τα ελληνικά νοικοκυριά και για το οποίο είχαμε αναλυτική συζήτηση την Παρασκευή στη Βουλή. Θα το ξαναπώ, η αναμέτρηση με την ακρίβεια αποτελεί για εμάς απόλυτη πολιτική προτεραιότητα, και το αποδεικνύουμε παίρνοντας μια σειρά από μέτρα ανάσχεσης των επιπτώσεων από τον πληθωρισμό στα τρόφιμα. Τα μέτρα αυτά δεν εξάλειψαν την ακρίβεια αλλά μετρίασαν τις τιμές σε αρκετά βασικά προϊόντα. Δεν θα σταματήσουμε φυσικά να δίνουμε τον αγώνα καθημερινά με όλα τα πρόσφορα μέσα εντός αλλά και εκτός συνόρων, όπως με το αίτημά μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική έναντι καταχρηστικών πρακτικών των παγκόσμιων πολυεθνικών κολοσσών, με το οποίο συμπαρατάχθηκαν τόσο η Πρόεδρος της Κομισιόν όσο και άλλοι εταίροι μας. Το αίτημα βρήκε θετική ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες και ζήτησα να είναι το πρώτο θέμα στην ατζέντα της νέας Ευρωβουλής και της νέας Επιτροπής αμέσως μετά τις ευρωεκλογές.
Το σύνολο της ανάρτησης αναπαράχθηκε ευρέως από τα εγχώρια ΜΜΕ, με συχνότερη την εστίαση στη βελτίωση της ανεργίας και των απολαβών.
Ανάλυση του ισχυρισμού
Όπως γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, την Τρίτη 21/5, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ισχυρίστηκε ότι ο γενικός μισθός ανέβηκε κατά 20% από το 2019, άνω του πληθωρισμού. Ωστόσο, όπως εξηγήσαμε, τα στοιχεία μισθολογικής αύξησης βασίζονταν στις επίσημες δηλώσεις των εργοδοτών στην πλατφόρμα ΕΡΓΑΝΗ. Eκπρόσωπος της ΕΛΣΤΑΤ μας ενημέρωσε ότι αυτή η μέτρηση δε λαμβάνει υπόψη την παραοικονομία, και έτσι η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί πολύ ευρύτερα στοιχεία για να εκτιμήσει τη μεταβολή των μισθών στο σύνολο της οικονομίας. Συνολικά, η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά αύξηση μισθών μόνο κατά 12% μεταξύ Δεκεμβρίων 2019-2024, χαμηλότερη του αντίστοιχου πληθωρισμού 14%. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι αυτά που αναγνωρίζονται και χρησιμοποιούνται από την Eurostat και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Δημοσιεύσαμε το άρθρο μας το απόγευμα της Παρασκευής, και το Σάββατο μεσημέρι ενημερώσαμε μέσω email εκπρόσωπο του γραφείου του κ. Μαρινάκη. Ανεξαρτήτως, το επόμενο πρωί, ο κ. Μητσοτάκης προέβη στον επίμαχο ισχυρισμό.
Ο ισχυρισμός φαίνεται να κάνει αναφορά σε μισθολογικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Ωστόσο, η ΕΛΣΤΑΤ δε δημοσιεύει πλήρη στοιχεία μισθολογικών καταστάσεων, παρά μόνο δείκτες ωριαίου μισθολογικού κόστους σε μια σειρά τομέων της οικονομίας. Επικαιροποιημένα στοιχεία για συγκρίσεις ανά ονομαστική μισθολογική κατηγορία, δηλαδή ανεξαρτήτως του πληθωρισμού, φαίνεται να περιλαμβάνονται μόνο στις εκθέσεις της πλατφόρμας ΕΡΓΑΝΗ, που παρουσιάζουμε οπτικοποιημένα για τον Οκτώβρη 2018 και Νοέμβρη 2023 παρακάτωΣτην έκθεση για το 2023, η χαμηλότερη μισθολογική βαθμίδα γράφεται ως “501-600”, και κάτω απ’ αυτή, υπάρχει η κατηγορία “μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση”. Η ομάδα αυτή είναι διακριτή από τις υπόλοιπες, καθώς το άθροισμα όλων αντιστοιχεί σε 100%. Στην έκθεση του 2018 δε γίνεται λόγος για μερική απασχόληση, αλλά υπάρχει μια χαμηλότερη μισθολογική βαθμίδα “κάτω των 500”. Στο πλαίσιο της παρούσας ανάλυσης, θεωρούμε ότι οι δύο κατηγορίες ταυτίζονται.:
Καταρχάς, διαπιστώνουμε ότι και με βάση τους ονομαστικούς μισθούς, η αναφορά του κ. Μητσοτάκη είναι μερικώς ανακριβής. Όντως το 2018 οι πολυπληθέστερες μισθολογικές ομάδες είναι των 501-600€ και των κατω των 500€. Αλλά για το 2023, η πολυπληθέστερη ομάδα δεν είναι αόριστα αυτή των 1000-3000€, αλλά ειδικά των 1001-1200€. Η επόμενη ομάδα των 1201-1500€ είναι μικρότερη της προηγούμενης ομάδας των 901-1000€. Και στα δύο έτη, οι περισσότεροι μισθοδοτούμενοι βρίσκονται κάτω των 1000€ (64.4% το 2018 και 53.7% το 2023), λαμβάνοντας υπόψη και τη χαμηλότερη μισθολογική ομάδα της μερικής απασχόλησης.
Ωστόσο, και αυτές οι συγκρίσεις είναι επίπλαστα ευνοϊκές, καθώς αφορούν τους ονομαστικούς μισθούς χωρίς στάθμιση για τον πληθωρισμό. Και μόνο αν ο πραγματικός μισθός μείνει σταθερός ενώ αυξάνονται οι τιμές, εξ ορισμού τείνει να εμφανίζεται μια επίπλαστη συρρίκνωση των χαμηλότερων μισθολογικών ομάδων.
Καθώς δε διαθέτουμε πρόσβαση στα πλήρη αρχεία του ΕΡΓΑΝΗ, δεν είναι εφικτό να παρουσιάσουμε ένα ακριβές γράφημα πραγματικών μισθών ανά κατηγορία, αντίστοιχο με το προαναφερόμενο. Μπορούμε όμως να εξετάσουμε ποιο μέρος της εμφανιζόμενης μέσης αύξησης εξαλείφεται από τον πληθωρισμό. Έτσι, από τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ διαπιστώνουμε ότι ο μέσος ονομαστικός μισθός αυξήθηκε από 1072 το 2018, σε 1251 το 2023, δηλαδή κατά 16.7%. Όμως, καθώς ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 13.2% το ίδιο διάστημα, η απόλυτη αύξηση των πραγματικών μισθών ήταν μόλις 3.1%, δηλαδή σχεδόν το σύνολο της αύξησης είναι επίπλαστο.
Ακόμη όμως και αυτή η σύγκριση είναι ελλιπής, καθώς όπως εξηγήσαμε και στο προηγούμενο άρθρο μας, τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ δεν καλύπτουν το σύνολο της οικονομίας, παρά μόνο τους επίσημους μισθούς που δηλώνουν οι εργοδότες, χωρίς την παραοικονομία.
Το σύνολο των μισθών εκτιμάται από το τμήμα Εθνικού Εισοδήματος της ΕΛΣΤΑΤ, το μόνο που κάνει συνολικές εκτιμήσεις και για την παραοικονομία. Σε εκ νέου επικοινωνία μας με το τμήμα, εκπρόσωπός του δήλωσε ότι δε διαθέτουν διακριτές εκτιμήσεις ανά μισθολογική ομάδα, συνεπώς δε μπορεί να γίνει μια τόσο αναλυτική εξέταση όπως η προαναφερόμενη. Η εκπρόσωπος επίσης μας επιβεβαίωσε ότι οι εκτιμήσεις 2021-2023 είναι προσωρινές, καθώς ορισμένα από τα στοιχεία όπου αυτές βασίζονται συλλέχθησαν προ ετών, και έτσι, το Σεπτέμβριο θα δημοσιευτούν οι νέες και πιο αξιόπιστες εκτιμήσεις για την περασμένη περίοδο. Προς το παρόν πάντως, όπως εξηγήσαμε και στο προαναφερόμενο άρθρο μας, οι εν λόγω εκτιμήσεις δείχνουν μείωση του πραγματικού μισθού από το 2018, όχι αύξηση.
Τέλος, προκειμένου να εξετάσουμε συνολικότερα την αναφορά του κ. Μητσοτάκη περί «σταδιακής απομάκρυνσης από μια αγορά χαμηλών μισθών», παραθέτουμε μια διαχρονική σύγκριση του μέσου πραγματικού μισθού στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, βασιζόμενοι στα στοιχεία πληθωρισμού και ετήσιων μισθών που έχει δημοσιεύσει η Eurostat μέχρι στιγμής. Σημειώνουμε το μέσο όρο της ΕΕ με κόκκινο, της Ευρωζώνης με πορτοκαλί, και της Ελλάδας με πράσινο. Με επιλογή του ονόματος της κάθε χώρας στον παρακάτω πίνακα, υπογραμμίζεται και η οικονομική πορεία της.
Συνολικά, διαπιστώνουμε μια διαρκή πτώση των εγχώριων πραγματικών μισθών από την έναρξη της ελληνικής οικονομικής κρίσης το 2009, που το 2022 οδήγησε τη χώρα μας στην 21η από τις 27 θέσεις της ΕΕ και στην 19η από τις 20 θέσεις της Ευρωζώνης.
Συμπέρασμα
Είναι παραπλανητικός ο ισχυρισμός ότι η πολυπληθέστερη μισθολογική κατηγορία είναι πια μεταξύ των 1000€ και 3000€, ενώ το 2018 ήταν κάτω από 700€.
Στα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, η αναφορά ισχύει για το 2018 αλλά όχι για το 2023. Η πολυπληθέστερη μισθολογική ομάδα ήταν ειδικά των 1001-1200€, αλλά συνολικά το 54% παρέμενε κάτω των 1000€, λαμβάνοντας υπόψη και τη μερική απασχόληση. Ανεξαρτήτως, σχεδόν το σύνολο της αύξησης του μέσου μισθού μεταξύ 2018-2023 εξαλείφεται από τον πληθωρισμό. Επίσης, αυτά τα στοιχεία αφορούν μόνο τους επίσημους μισθούς, ενώ στις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ για την παραοικονομία, ο συνολικός πραγματικός μισθός εμφανίζεται μειωμένος από το 2018.
Επίσης παραπλανητική είναι η αναφορά ότι η ελληνική αγορά σταδιακά απομακρύνεται από μια αγορά χαμηλών μισθών.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat μέχρι και για το 2022, ο μέσος πραγματικός μισθός στην Ελλάδα εμφανίζεται διαρκώς μειούμενος από το 2009. Σε μια συνολική ευρωπαϊκή σύγκριση, το 2022 η Ελλάδα ήταν στην 21η από 27 θέσεις της ΕΕ και 19η από 20 θέσεις της Ευρωζώνης.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)