| schema:text
| - Σε ιστολόγια και λογαριασμούς στα social media αναπαράγεται βίντεο με δημοσιογράφους του CNN να βρίσκουν καταφύγιο στην άκρη ενός αυτοκινητόδρομου στο πλαίσιο κάλυψης της εισβολής της Χαμάς στο Ισραήλ. Τα επίμαχα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο σκηνικό είναι στημένο ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι οι δημοσιογράφοι βρίσκονται σε κίνδυνο. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός συνιστά παραπληροφόρηση.
Αναπαραγωγές του ισχυρισμού σε μέσα ενημέρωσης: greeknewsondemand.com, lumi-news.gr, egerssi.gr
Παραδείγματα σχετικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα βρείτε αρχειοθετημένα εδώ και εδώ.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Στα υπό εξέταση δημοσιεύματα διαβάζουμε τα εξής:
Το CNN είναι σε…ΜΠΕΛΑΔΕΣ επειδή έχει κατασκευάσει τα πολεμικά του ρεπορτάζ έξω εξ Ισραήλ και οργάνωσε μια ψεύτικη επίθεση προκειμένου να προωθήσει το ῾επίσημο῾ ψευτο-αφήγημα του Πολέμου!
Σε ένα προφανώς στημένο βίντεο από μια πρόσφατη επιτόπια αναφορά του CNN, μια παρουσιάστρρια στο στούντιο παίρνει συνέντευξη από την επικεφαλής διεθνή ανταποκρίτρια Clarissa Ward, η οποία αναπνέει με δυσκολία ενώ προσποιείται ότι κρύβεται σε ένα χαντάκι για να αποφύγει να χτυπηθεί από ένα «τεράστιο μπαράζ ρουκετών».
Το Infowars.com αναφέρει: Όταν η Ward επιτέλους μπορεί να σηκωθεί, περιγράφει μια χαοτική σκηνή που ισχυρίζεται ότι εκτυλίχθηκε εκεί κοντά, όπου μαχητές φέρεται να είχαν πυροβολήσει οχήματα κοντά της και το πλήρωμά της.
«Λοιπόν τώρα μπορώ να σας δείξω τη σκηνή εδώ, εδώ είναι όπου αυτοί οι μαχητές ήρθαν για πρώτη φορά ανοίγοντας πυρ σε όλα αυτά τα οχήματα», περιγράφει η Miss Ward, προσθέτοντας, «Υπάρχει ένα καροτσάκι μωρού εκεί κάτω αναποδογυρισμένο στο πλάι του».
Η Ward ισχυρίζεται ότι ο καπνός που υψώνεται σε απόσταση στη Γάζα είναι αποτέλεσμα αεροπορικών επιδρομών και «αντιπυρών», προτού ρωτήσει αν προέρχεται από εκτοξευτές πυραύλων, η ίδια δεν είναι σίγουρη.
«Με συγχωρείτε, είναι λίγο δύσκολο μετά από σκύψιμο σε ένα χαντάκι να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει», λέει.
Σε αυτό το σημείο το παιχνίδι έχει τελειώσει καθώς δύο πολίτες με πολιτικά μπαίνουν αδιάφορα στο καρέ του δελτίου ειδήσεων, χωρίς να ανησυχούν για τυχόν υποτιθέμενες εισερχόμενες επιθέσεις πυραύλων….!!!
Ανάλυση του ισχυρισμού
Το εξεταζόμενο βίντεο είναι τμήμα από ρεπορτάζ του CNN στα σύνορα Ισραήλ-Γάζας στις 9 Οκτωβρίου 2023. Το συνεργείο του CNN στάλθηκε προκειμένου να καλύψει την κατάσταση στην περιοχή όπου μόλις 2 μέρες πριν, δηλαδή στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς εισέβαλε στο Ισραήλ. Στο πλαίσιο της επίθεσης η Χαμάς εξαπέλυσε τουλάχιστον 2,000 πυραύλους, ενώ μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης διέρρηξαν τμήματα του φράχτη στα σύνορα προχωρώντας προς το Ισραήλ.
Στο βίντεο η Κλαρίσα Γουόρντ, επικεφαλής διεθνής ανταποκρίτρια του CNN, δεν λέει σε κανένα σημείο ότι “μαχητές είχαν πυροβολήσει οχήματα κοντά στην ίδια και το πλήρωμά της” όπως ισχυρίζονται τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα. Το βίντεο που κυκλοφόρησε έχει διάρκεια 1:52 ενώ το αρχικό βίντεο που αναρτήθηκε στην σελίδα του CNN έχει συνολική διάρκεια 3:23.
Στο σημείο που παρουσιάζουν τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα, η κ. Γουόρντ λέει τα εξής:
Από την περιγραφή της κ. Γουόρντ είναι σαφές ότι δεν ανέφερε πως δέχτηκε πυρά η ίδια και το συνεργείο της την στιγμή της μετάδοσης, αλλά περιέγραφε το σκηνικό που έλαβε χώρα κατα την εισβολή των δυνάμεων της Χαμάς στο Ισραήλ. Τα βίντεο που βλέπουμε στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα κόβονται κατά βάση πριν η κάμερα του συνεργείου προχωρήσει προς το φορτηγό της Χαμάς το οποίο συλλέγεται. Στο πλήρες βίντεο φαίνονται οχήματα τα οποία είναι πλήρως καμένα και κατεστραμμένα λόγω της επίθεσης των μελών της Χαμάς. Τα αλώβητα οχήματα στο σημείο πιθανότατα ήταν από μέλη του συνεργείου, πολιτών ή και αρχών της περιοχής και δεν συνιστούν απόδειξη στημένου ρεπορτάζ.
Επιπρόσθετα, στο αρχικό βίντεο του ρεπορτάζ ακούμε καθαρά εκρήξεις στο βάθος οι οποίες προέρχονται από καταρρίψεις πυραύλων από το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome το οποίο χρησιμοποιεί το Ισραήλ. Από την ειδησεογραφία για τις 9 Οκτωβρίου, επιβεβαιώνεται ότι σημειώνονταν συνεχείς πυραυλικές επιθέσεις στις οποίες ανταποκρίνονταν οι Ισραηλινοί με χρήση του Iron Dome. Σε περαιτέρω αναζήτηση μας εντοπίσαμε φωτογραφία που τράβηξε ο Amir Cohen, φωτογράφος του Reuters ο οποίος εργάζεται στο Ισραήλ, σε ιστοσελίδα-αποθετήριο φωτογραφικού υλικού. Στην εικόνα, όπως φαίνεται και από την περιγραφή που έδωσε ο φωτογράφος, βλέπουμε καπνό στον ουρανό πάνω από την Γάζα μετά από την εκτόξευση πυραύλων από την λωρίδα της Γάζας προς το Ισραήλ, όπως φαίνεται από την πόλη Sderot, νοτιοανατολικά του Ισραήλ.
Από τα μεταδεδομένα της εικόνας βλέπουμε ότι τραβήχτηκε στις 9 Οκτωβρίου, 13:11 UTC η οποία σε ώρα Ισραήλ είναι 16:11. Στο αρχικό βίντεο του ρεπορτάζ που αναρτήθηκε στο CNN εμφανίζεται η τοπική ώρα, 16:01, την στιγμή που οι δημοσιογράφοι ξαπλώνουν στην άκρη του δρόμου, επομένως τεκμηριώνεται η ώρα που οι δημοσιογράφοι άκουσαν τον ήχο από την εκτόξευση των πυραύλων. Επίσης, όπως αναφέραμε, η τοποθεσία λήψης της φωτογραφίας του Amir Cohen είναι το Sderot, κοντά στα σύνορα του Ισραήλ με την λωρίδα της Γάζας. Εξετάζοντας τα πλάνα του ρεπορτάζ και κάνοντας αναζήτηση μέσω της υπηρεσίας Street View του Google Maps καταφέραμε να εντοπίσουμε το ακριβές σημείο όπου βλέπουμε στο ρεπορτάζ του CNN. Η αποστολή του CNN βρίσκεται στην ίδια περιοχή όπου λήφθηκε η παραπάνω φωτογραφία, επομένως είναι λογικό το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι ακούν την εκτόξευση και αναχαίτιση των πυραύλων και ότι μπορούν να δουν τον καπνό στην πλευρά της Γάζας.
Διαφορετικός ψευδής ισχυρισμός για το ίδιο ρεπορτάζ
Σε αναρτήσεις που κυκλοφόρησαν κυρίως εκτός Ελλάδας η ίδια είδηση παρουσιάζεται και σε μια άλλη εκδοχή, στην οποία βλέπουμε το βίντεο να ξεκινάει μερικά δευτερόλεπτα νωρίτερα με το συνεργείο να τρέχει για να φτάσει στην άκρη του δρόμου. Σε αυτή την εκδοχή ακούμε κάποιον να καθοδηγεί τους δημοσιογράφους με τρόπο που υποδηλώνει σκηνοθεσία της συμπεριφοράς τους, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όλο το ρεπορτάζ είναι στημένο.
Οι οδηγίες που ακούγονται στο παραπάνω βίντεο είναι ηχητικό αρχείο που προστέθηκε με επεξεργασία στο αρχικό βίντεο στο πλαίσιο σάτιρας. Το βίντεο με τον τροποποιημένο ήχο ανέβασε αρχικά το κανάλι “TheQuartering” στο YouTube στις 10 Οκτωβρίου, κοινοποιώντας το στη συνέχεια στο X (πρώην Twitter). Το βίντεο στη συνέχεια κοινοποιήθηκε από πληθώρα λογαριασμών ως πραγματικό, παρότι ο λογαριασμός του “TheQuartering” παραδέχτηκε δημόσια ότι η εν λόγω έκδοση του βίντεο ήταν αποτέλεσμα επεξεργασίας.
[Μετάφραση]
Αρκετοί άνθρωποι δεν κατάλαβαν αυτό ήταν ένα κομμάτι από ένα μεγαλύτερο ρεπορτάζ. Ναι, φυσικά η φωνή που ακούγεται δεν είναι πραγματική, αλλά η ηθοποιία είναι πραγματική.
Συμπέρασμα
Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, ο ισχυρισμός ότι ρεπορτάζ του CNN από τα σύνορα του Ισραήλ με την Γάζα ήταν προϊόν σκηνοθεσίας είναι ψευδής. Η δημοσιογράφος που βλέπουμε στο βίντεο δεν δηλώνει σε κανένα σημείο ότι μαχητές της Χαμάς πυροβόλησαν το σημείο που βρισκόταν το συνεργείο του CNN την στιγμή του ρεπορτάζ. Το συνεργείο κάλυπτε το σκηνικό σε μια από τις πρώτες περιοχές που έγινε η εισβολή στο Ισραήλ από την Χαμάς και η Κλαρίσα Γουόρντ, επικεφαλής διεθνής ανταποκρίτρια του CNN, περιέγραφε την επίθεση μελών της Χαμάς η οποία έλαβε χώρα 2 ημέρες πριν το ρεπορτάζ, δηλαδή στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)