| schema:text
| - AI-video op basis van foto
Neppe AI-video toont echte test met laser door marine VS
25.2.2025, 15:30 (CET)
Futuristisch aandoende beelden van een schip dat een laserstraal afvuurt, gaan rond op Facebook. Het zou gaan om de USS Preble die een HELIOS laserwapen afvuurt. "Het bestaan van Directed Energy Weapons (DEW’s) werd tot voor kort nog tot de complot-theorieen [sic] gerekend. Maar ze worden al een tijd lang gebruikt, zij het voornamelijk alleen nog bij zgn 'Black Ops' (geheime militaire operaties)," aldus de Facebookgebruiker. Is dit een echte video van het gebruik van een DEW en worden deze lasers inderdaad al ingezet?
Beoordeling
De video is met kunstmatige intelligentie (AI) gemaakt en dus nep. Echter is de AI-video wel gemaakt op basis van een echte foto van het Amerikaanse marineschip USS Preble, dat een HELIOS laserwapen afvuurde tijdens een test in 2023. Het gebruik van dit soort wapens is nog niet wijdverbreid, maar verschillende landen investeren in onderzoek en het testen ervan.
Feiten
Middels reverse image search is vast te stellen dat de video al zeker sinds 5 februari rondgaat op YouTube. Persbureau Reuters vond de video ook in een X-bericht van 3 februari. Dat bericht is echter verwijderd van X en in de gearchiveerde versie is de video niet afspeelbaar.
Toch lijkt de plaatser van het bericht van 3 februari ook de maker van de video te zijn. In een gearchiveerd commentaar op diens eigen bericht met de video, stelt de eigenaar van het account namelijk dat de video "een AI-video-interpretatie van de laser in actie" is en dat die gebaseerd is op een stilstaand beeld.
De onnatuurlijke beweging van de golven en de afwezigheid van een audiospoor zijn verdere aanwijzingen voor het gebruik van AI bij het maken van de video.
Foto van een test
Er blijkt inderdaad een stilstaand beeld te bestaan van een schip dat een laser afvuurt. Dat beeld is terug te vinden op pagina 385 van het jaarverslag van 2024 van de Director, Operational Test & Evaluation (DOT&E), de instantie die verantwoordelijk is voor alle testen en evaluaties van wapensystemen voor het Amerikaanse ministerie van Defensie.
Op pagina 388 staat te lezen wat er op de foto te zien moet zijn: een demonstratie aan boord van het schip USS Preble van de 'High Energy Laser with Integrated Optical-Dazzler and Surveillance' ofwel het HELIOS-lasersysteem "tegen een onbemand luchtvaartuig als doelwit".
Een woordvoerder van de Amerikaanse marine liet Deutsche Presse-Agentur (dpa) desgevraagd weten dat de test had plaatsgevonden "in de nazomer van 2023". Op vragen over de locatie ging hij niet in.
HELIOS
Het HELIOS-systeem is een hoogenergetisch laserwapen dat is ontworpen door Lockheed Martin om drones en raketten onschadelijk te maken. Lockheed Martin levert dit soort systemen sinds 2022 aan de Amerikaanse marine. Testen met het laserwapen zullen in 2025 worden voortgezet, aldus de vakpers.
De woordvoerder liet ook weten dat de marine "geen video's [heeft] vrijgegeven" van de demonstratie van het HELIOS-systeem op de USS Preble. Alles wijst er dus op dat de video die online circuleert nep is.
Wapens in ontwikkeling
Gerichte energiewapens (ook wel Directed Energy Weapons: DEWs) zoals HELIOS zijn al enkele jaren het onderwerp van wilde speculaties op sociale media. Sommigen denken dat ze werden gebruikt om grote natuurrampen te veroorzaken, zoals de branden in Hawaï in 2023 of, recenter, die in Los Angeles. Deze theorieën werden hier en hier door dpa ontkracht.
Het klopt echter wel dat verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten, China en het Verenigd Koninkrijk, investeren in de ontwikkeling van laserwapens en er testen mee uitvoeren.
Hoewel de verschillende landen slechts beperkte informatie publiceren over de exacte vooruitgang van deze technologie, is wel duidelijk dat het gebruik ervan nog niet wijdverspreid is. In januari 2025 vertelde Shawn Rostker, een analist bij het Amerikaanse NGO Center for Arms Control and Non-Proliferation, aan dpa dat DEWs zich nog "in een vroeg teststadium bevinden voor nauwkeurig, lokaal gebruik in een militaire context".
(Stand van zaken: 25.2.2025)
Links
Facebookpost (gearchiveerd, video gearchiveerd)
Over reverse image search (gearchiveerd)
Video op YouTube (gearchiveerd)
Factcheck Reuters (gearchiveerd)
Gearchiveerd X-bericht en commentaar 3 februari
Jaarverslag DOT&E (gearchiveerd)
Lockheed Martin: HELIOS (gearchiveerd)
Vakpers over HELIOS I & II (gearchiveerd I & II)
US Today over HELIOS (gearchiveerd)
Over DEWs I & II (gearchiveerd I & II)
Over dpa-factchecks
Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.
Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.
Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)