| schema:text
| - Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De Verenigde Staten zijn verantwoordelijk voor 68% van het budget van de NAVO.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Op 16 februari schreef Henk Otten, mede-stichter van Forum voor Democratie en tot in 2023 lid van de Eerste Kamer met een eigen fractie, op X dat Europa fors meer aan defensie moet gaan uitgeven nu de Verenigde Staten niet langer bereid lijken om geld te besteden aan de NAVO. Bij het bericht had hij ook een cirkelgrafiek neergezet waarin de bedragen zijn gevisualiseerd die iedere lidstaat uitgeeft aan de NAVO. Volgens die grafiek zijn de Verenigde Staten met 860 miljard dollar verantwoordelijk voor ongeveer twee derde van het NAVO-budget.
Andere Nederlands- en Engelstalige accounts verspreidden de grafiek de afgelopen weken en maanden ook op X, zoals hier, hier en hier. Op Instagram en LinkedIn is hij eveneens terug te vinden. De grafiek gaat al zo’n jaar rond op sociale media.
Hij is begin 2024 gemaakt door Visual Capitalist, een organisatie die online datavisualisaties aanbiedt over onderwerpen in de domeinen van onder andere technologie en de wereldeconomie. In het artikel over de grafiek wordt beweerd dat de Verenigde Staten de grootste bijdrage leveren aan het budget van de NAVO:
“The U.S. is by far the largest contributor to NATO’s budget. In 2023, the country accounted for $860 billion spent by the organization, representing 68% of the total expenditure. This amount is over 10 times more than that of the second-placed country, Germany.”
Visual Capitalist
Waarom is dit onwaar?
De grafiek haalt verschillende zaken door elkaar, zoals vorig jaar al werd gecheckt door Reuters. De cijfers waar Visual Capitalist zich op baseert, verstrekt door de NAVO zelf, zijn correct weergeven in de grafiek. Deze cijfers gaan echter niet over hoeveel ieder land bijdraagt aan de NAVO, maar vergelijken het totale defensiebudget van ieder land. Daar maken bijdragen aan het NAVO-budget maar een deel van uit. Die 860 miljard dollar was de prognose voor het volledige defensiebudget van de Verenigde Staten in 2023.
De NAVO heeft ook cijfers over hoeveel ieder land direct bijdraagt aan haar budget. Daaruit blijkt dat in 2024 de Verenigde Staten verantwoordelijk waren voor een zesde (15,88%); nog steeds een aanzienlijk aandeel, maar veel minder dan twee derde. Duitsland droeg een even groot aandeel bij en het Verenigd Koninkrijk, dat op de derde plaats staat, was goed voor iets minder dan 11 procent. Nederland staat op plaats 9 met een bijdrage van 3,35 procent.
De indirecte bijdragen van de lidstaten bestaan uit de militaire capaciteit die ze zouden kunnen leveren voor NAVO-operaties. In 2006 spraken de Ministers van Defensie van de NAVO-lidstaten af dat ieder land minimaal 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) zou uitgeven aan defensie. Lang hielden veel lidstaten zich hier niet aan: in 2014 voldeden maar drie lidstaten aan de norm. Na de Russische inval in Oekraïne begon Europa de defensie-uitgaven echter fors op te schroeven: in 2024 voldeden 23 van de 32 lidstaten aan de norm.
Als we op een rij zetten hoeveel procent van het bbp iedere lidstaat aan defensie uitgeeft, zien we gelijk het probleem met het gebruik van absolute bedragen zoals Visual Capitalist dat deed. Bij die aanpak wordt er namelijk geen rekening gehouden met verschillen in grootte, bevolking en economische kracht tussen landen.
Qua defensie-uitgaven als percentage van het bbp zijn de Verenigde Staten niet eens kampioen binnen de NAVO: ze worden verslagen door Polen en Estland. En waar het lijkt dat een land als Italië ongeveer evenveel uitgeeft als Polen op de grafiek van Visual Capitalist, blijkt uit de percentages dat dit voor Polen een veel groter bedrag is om op te hoesten. Italië is zelfs een van de landen die onder de norm van 2 procent bijdraagt.
Conclusie
Hoewel de grafiek van Visual Capitalist die Henk Otten op X plaatste op juiste cijfers stoelt, geeft deze een onjuist beeld van de mate waarin iedere NAVO-lidstaat bijdraagt aan het budget van de NAVO. De grafiek laat de totale defensie-uitgaven van ieder land zien, terwijl de Verenigde Staten een zesde van het NAVO-budget betalen en niet twee derde. En als totale defensie-uitgaven als indirecte bijdrage aan de NAVO worden meegeteld, is het beter om te kijken naar het percentage van het bbp dan naar absolute bedragen. Op dat gebied schieten Polen en Estland de Verenigde Staten voorbij.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)