| schema:text
| - ‘લીલા ધાણાના ઉપયોગથી થાઈરોઈડની બીમારી મટાડી શકાય છે. સૌપ્રથમ તેને બારીક પીસી લો અને પછી તેને એક ગ્લાસ પાણીમાં ભેળવીને રોજ પીવો. જેના કારણે થાઈરોઈડની બીમારી ધીરે ધીરે કાબૂમાં આવવા લાગે છે.’
તથ્ય જાંચ
શું ધાણાનો રસ રોજ પીવો જરૂરી છે?
નિયત માત્રામાં ધાણાનો રસ એ મોટા ભાગના લોકોના સ્વાસ્થ્ય માટે ઉપયોગી નીવડ્યું છે. ધાણાનો રસ વિટામિન, મિનરલ અને એન્ટીઓકસીડન્ટથી ભરપૂર હોય છે જે તમારા માનસિક અને શારીરિક બંનેના વિકાસમાં ફાળો આપી શકે છે. જો કે જે લોકોને પહેલેથી જ કોઈ મેડિકલ તકલીફ છે અને જેમની દવાઓ ચાલુ છે તે લોકો તેની સંભવિત આડઅસરો થઇ શકે છે.
શું ધાણા હોર્મોનલ અસંતુલન માટે સારું છે?
ફલેવોનોઈડ્સ અને ફાયટોકેમિકલ્સ સહિત બાયોએક્ટિવ સંયોજનોની સમૃદ્ધ સામગ્રીને કારણે ધાણામાં હોર્મોનલ સંતુલન માટેના સંભવિત લાભો છે. કેટલાક અભ્યાસો એવું જરૂર સૂચવે છે કે આ સંયોજનો હોર્મોનના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે અને એકંદર હોર્મોનલ સ્વાસ્થ્યને સારું બનાવી શકે છે. જો કે, શરીરમાં હોર્મોનલ સંતુલન પર ધાણાની અસરોને સંપૂર્ણ રીતે સમજવા માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે. કોઈપણ આહાર પૂરવણી અથવા હસ્તક્ષેપની જેમ, હોર્મોનલ અસંતુલનને સંચાલિત કરવા માટે ધાણા અથવા અન્ય કોઈપણ વનસ્પતિનો ઉપયોગ કરતા પહેલા ડોક્ટરની સલાહ લેવી અત્યંત જરૂરી છે, ખાસ કરીને જો પેહેલથી જ કોઈ મેડીકલ તકલીફ હોય અને જેની દવાઓ ચાલુ હોય.
શું રોજ કોથમીર ખાવાથી થાઈરોઈડમાં ફાયદો થઇ શકે છે?
કદાચ, હા. 2021 માં, એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ધાણામાં વિવિધ બાયોએક્ટિવ સંયોજનો છે જે સંભવિત રીતે વિવિધ પરમાણુ માર્ગો દ્વારા થાઇરોઇડ કાર્યને પ્રભાવિત કરી શકે છે. જો કે, મોટાભાગના વર્તમાન સંશોધનો પ્રાણીઓ અથવા માત્ર કોષો સુધી મર્યાદિત છે. કોથમીરનો માનવશરીરના થાઇરોઇડની અસરો જાણવા વ્યાપક અભ્યાસની જરૂર છે. 2018ના એક અભ્યાસમાં ઉંદરની થાઇરોઇડ ગ્રંથીઓ પર ધાણા સેટીવમની અસરની તપાસ કરવામાં આવી હતી. અધ્યયનમાં વિશેષ પરીક્ષણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો અને જાણવા મળ્યું કે જ્યારે ચોક્કસ દવાથી સારવાર કરાયેલા ઉંદરોમાં ગ્રંથીઓ ભરેલી જોવા મળી ત્યારે કોથમીર સેટીવમ સાથે સારવાર કરાયેલા ઉંદરો સામાન્ય હતા. છોડમાં ફ્લેવોનોઈડ્સ તરીકે ઓળખાતા ફાયદાકારક સંયોજનો છે અને ઉચ્ચ માત્રામાં પણ કોઈ પ્રતિકૂળ અસરો નોંધવામાં આવી નથી. વધુમાં, સારવાર સાથે થાઇરોઇડ હોર્મોનનું સ્તર વધ્યું, અને પરીક્ષણોએ સારવાર કરાયેલા ઉંદરોમાં સામાન્ય થાઇરોઇડ કાર્યની પુષ્ટિ કરી. આ તારણો સૂચવે છે કે ધાણા સેટીવમ થાઇરોઇડ સમસ્યાઓ માટે મદદરૂપ બની શકે છે, તેમ છતાં તેની અસરકારકતા નિશ્ચિતપણે સુનિશ્ચિત કરવા માટે વધુ સંશોધન જરૂરી છે.
ડાયેટિશિયન કમાના ચૌહાણે હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે, “કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે ધાણા બાયોએક્ટિવ સંયોજનથી સમૃદ્ધ હોવાને કારણે થાઇરોઇડ માટે મદદરૂપ બની શકે છે. જો કે, થાઇરોઇડની સારવારમાં તેની અસરકારકતાની પુષ્ટિ કરવા માટે વધુ અભ્યાસની જરૂર છે. તેથી હંમેશા સંયમિત માત્રામાં કોથમીરનું સેવન કરો અને તમારા થાઈરોઈડના સ્તર પર નજર રાખો.”
જ્યારે સોયા અને મોરિંગા જેવા ખાદ્યપદાર્થોની વાત આવે છે, ત્યારે થાઇરોઇડના આરોગ્ય પર તેમની અસર વિશે ઘણી વાર અનિશ્ચિતતા હોય છે. કેટલાક ખોરાક થાઇરોક્સિનના ઉત્પાદનને ઉત્તેજીત કરી શકે છે, જ્યારે અન્ય સંભવિત રીતે મદદ કરી શકે છે. તેથી, થાઇરોઇડના સ્વભાવ પર તેમની અસરો વિશે નિષ્કર્ષ કાઢતા પહેલા વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓ જોવા જરૂરી છે.
‘પલાળેલી બદામમાં ફાઈબરની માત્રા વધુ હોય છે અને કેલરી ઓછી હોય છે. જેથી પેટની ચરબી ઝડપથી ઓછી થવા લાગે છે. આ કારણોસર ડેઈલી ડાયટમાં પલાળેલી બદામ જરૂરથી શામેલ કરવી જોઈએ.’
તથ્ય જાંચ
પેટની ચરબી એટલે શું?
પેટની ચરબીને આંતરડાની ચરબી પણ કહેવાય છે. તે લીવર, સ્વાદુપિંડ અને આંતરડા જેવા તમારા પેટના અંગોની આસપાસની ચરબી છે. પેટની ચરબી તમારી ત્વચાની નીચેની ચરબી જેવી નથી. પેટની વધુ પડતી ચરબીને કારણે હૃદય રોગ, પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ અને કેન્સર થઈ શકે છે. જીવનમાં તંદુરસ્ત તબિયત માટે અમુક દ્રઢ નિર્ણયો જરૂરી છે જે પેટની ચરબી ઓછી કરવામાં અને સર્વાંગી સ્વાસ્થ્ય માટે મદદરૂપ બને.
શું બદામ સ્વાસ્થ્ય માટે સારી છે?
હા. બદામ જ્યારે મર્યાદિત માત્રામાં ખાવામાં આવે ત્યારે તે તંદુરસ્ત આહારનો લાભદાયી ભાગ બની શકે છે. તે વિટામિન ઇ, ફાઇબર અને પ્રોટીન જેવા પોષક તત્વોથી સમૃદ્ધ છે, અને પ્રોટીન અને ફાઇબરની હાજરીને કારણે પૂર્ણતાની લાગણીમાં ફાળો આપી શકે છે.
ડૉ. સુજાતા ચક્રવર્તી, કન્સલ્ટન્ટ-જનરલ મેડિસિન, હિરાનંદાની હોસ્પિટલ, વાશી-એ ફોર્ટિસ નેટવર્ક હોસ્પિટલ, કહે છે, “બદામ તંદુરસ્ત છે કારણ કે તેમાં પ્રોટીન અને ચરબી વધારે હોય છે. ઉપરાંત, બદામ ઓછી માત્રામાં આયર્ન, કેલ્શિયમ, ફોસ્ફરસ, વિટામિન A, B કોમ્પ્લેક્સ અને E આપે છે”. આ ઉપરાંત, અમારું સંશોધન દર્શાવે છે કે બદામમાં પ્રોટીન અને ફાઇબરનું મિશ્રણ તૃપ્તિમાં વધારો કરી શકે છે અને ભૂખ ઓછી કરી શકે છે, જે સંભવતઃ પૂર્ણતાની ભાવનામાં ફાળો આપી શકે છે. આનાથી કેલરીના સેવનનું સંચાલન કરવામાં અને વજન વ્યવસ્થાપન લક્ષ્યોને સમર્થન આપવામાં મદદ મળી શકે છે. એક અભ્યાસ આગળ સૂચવે છે કે બદામને સંતુલિત આહારમાં સામેલ કરવાથી તેમની પોષક તત્ત્વોની ઘનતા અને તૃપ્તિને પ્રોત્સાહન આપવાની ક્ષમતાને કારણે વજન વ્યવસ્થાપનમાં મદદ મળી શકે છે. જો કે, એ નોંધવું નિર્ણાયક છે કે આ અસર ખાસ કરીને પેટની ચરબી ઘટાડવા માટે લક્ષિત નથી પરંતુ તેના બદલે એકંદર વજન નિયંત્રણમાં ફાળો આપે છે.
શું બદામ ખાવાથી પેટની ચરબી ઘટી શકે છે?
ના, આ વાત ચોક્કસ નથી. બદામ એક પૌષ્ટિક ખોરાક છે અને તે તંદુરસ્ત આહારનો ભાગ બની શકે છે. પરંતુ તેઓના દાવાઓ સીધા જ પેટની ચરબી ઘટાડે છે, સાવધાની સાથે સંપર્ક કરવો જોઈએ. જ્યારે તેઓ એકંદર આરોગ્ય અને વજન વ્યવસ્થાપનમાં ભૂમિકા ભજવી શકે છે, ત્યારે વજન ઘટાડવા માટે માત્ર બદામ પર આધાર રાખવાની ભલામણ કરવામાં આવતી નથી.
તદુપરાંત, સ્પોટ રિડક્શનની વિભાવના, ખાસ કરીને ચોક્કસ ખોરાકના વપરાશ દ્વારા પેટની ચરબીને લક્ષ્યાંકિત કરે છે, તેમાં નોંધપાત્ર પુરાવાનો અભાવ છે.
વજન વ્યવસ્થાપન અને પેટની ચરબીમાં ઘટાડો બહુપક્ષીય છે અને એક જ ખાદ્ય પદાર્થની અસરો પર આધાર રાખવાને બદલે સર્વગ્રાહી અભિગમની જરૂર છે. બદામને સંતુલિત આહાર અને સ્વસ્થ જીવનશૈલીમાં સામેલ કરવાથી એકંદર આરોગ્ય અને વજન વ્યવસ્થાપનના લક્ષ્યોમાં સકારાત્મક યોગદાન મળી શકે છે.
ડાયેટીશ્યન પ્રિયંકાએ આ વાતનું સમાપન કરીને કહ્યું, “સફળતાપૂર્વક ચરબી ગુમાવવા માટે વ્યાપક અભિગમની જરૂર છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, તમારે સૌપ્રથમ વજન વધવાના મૂળ કારણોને ઓળખવા જોઈએ, જેમ કે બળતરા, લીકી ગટ, હોર્મોન અસંતુલન, ઝેર, ઓછી ચયાપચય અથવા સ્ટીરોઈડ જેવી દવાઓનું સેવન. એકવાર તમે મૂળ કારણ નક્કી કરી લો, પછી તમે અસરકારક રીતે ચરબી ઘટાડવા માટે તમારા આહાર અને જીવનશૈલીમાં જરૂરી ગોઠવણો કરી શકો છો.”
અમુક તબીબી સ્થિતિને લીધે બદામ ચરબી ઘટાડવામાં મદદરૂપ ન થઈ શકે.
બદામનું વધુ પડતું સેવન કેટલાક કિસ્સાઓમાં નુકસાનકારક હોઈ શકે છે અને ઝેરનું કારણ બની શકે છે. બદામમાં ભરપૂર પ્રમાણમાં ફાઇબર હોવાથી, વધુ પડતા સેવનથી જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, જેમ કે કબજિયાત (જો પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી ન લેવામાં આવે તો). તે અન્ય ખનિજોના શોષણમાં પણ દખલ કરી શકે છે, જેમ કે કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, વગેરે. અન્ય હાનિકારક અસરોમાં વજનમાં વધારો, વિટામિન ઇનો વધુ પડતો ઉપયોગ (ભાગ્યે જ), કિડનીમાં પથરી અને ભાગ્યે જ, સાયનાઇડ ઝેરનું કારણ બની શકે છે. ઉપરાંત, તે દુર્લભ હોવા છતાં, થોડા લોકો પણ બદામ એલર્જીથી પીડાય છે. તેથી, જો કે બદામ પોષક શક્તિ છે, તેમ છતાં તેના વધુ પડતા સેવનથી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
ડાયેટિશિયન કમના ચૌહાણ આ અંગે વધુ સ્પષ્ટતા કરતા જણાવે છે કે, “કોઈપણ વસ્તુનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી રોગો થવાનું જોખમ રહે છે. બદામ સ્વાસ્થ્યવર્ધક બદામ છે અને તેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે, પરંતુ જો તેને વધુ માત્રામાં ખાવામાં આવે તો તેની ઘણી આડઅસરો પણ છે. તેથી બરણીમાંથી બદામ કાઢતા પહેલા આપણે જાણી લેવું જોઈએ કે કેટલી ખાવી છે. વધુ પડતી બદામ ખાવાથી કબજિયાત અને એલર્જી જેવી ઘણી આડઅસરો થાય છે, કારણ કે બદામમાં Amandine નામનું પ્રોટીન હોય છે, જે એલર્જન છે. તેનાથી લોકોનું વજન પણ વધી શકે છે.”
ડાયેટીશ્યન ચૌહાણ વધુમાં જણાવે છે કે, “બદામમાં વિટામીન E હોય છે અને વધુ પડતા વિટામિન E લોહીના કોગ્યુલેશનમાં દખલ કરે છે જેથી હેમરેજ થાય છે. તદુપરાંત, બદામ શરીરમાં પોષક તત્વોનું શોષણ પણ ઘટાડે છે, અને કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે.
સ્વાસ્થ્ય વિશેની ખોટી માહિતી લોકોને કેવી રીતે નુકસાન કરે છે?
સ્વાસ્થ્ય વિશેની ખોટી માહિતી લોકોને ઘણી રીતે નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. પ્રથમ, તે લોકોને બિનઆરોગ્યપ્રદ ટેવો પસંદ કરી શકે છે અથવા એવી વસ્તુઓ અજમાવી શકે છે જે સાબિત થઈ નથી. આનાથી તેમનું શરીર ખરાબ થઈ શકે છે. બીજું, સાચી ન હોય તેવી માહિતી પર વિશ્વાસ કરવાથી લોકો યોગ્ય તબીબી સહાય મેળવવા માટે ખૂબ લાંબી રાહ જોઈ શકે છે અથવા તે બિલકુલ મેળવી શકતા નથી. ઉપરાંત, ખોટી માહિતી લોકોને ચિંતા, તણાવ અથવા કોઈ કારણ વગર ચિંતિત કરી શકે છે, જેનાથી તેમનું મન ખરાબ થઈ શકે છે.
ફૂડ એન્ડ ન્યુટ્રિશનમાં પીએચડી, ડૉ. સ્વાતિ દવે કહે છે કે, “ઈન્ટરનેટ પર વજન ઘટાડવાની ખોટી માહિતી એ વાયરસ સમાન છે, જે મનમોહક વિડિયો કૅપ્શન્સ દ્વારા ઝડપી સુધારા અને ખોટા દાવા ફેલાવે છે. ભ્રામક માહિતી ઘણીવાર સરળ ઉકેલોનું વચન આપે છે, અને તે અવાસ્તવિક અપેક્ષાઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. આવી ગેરમાર્ગે દોરતી સામગ્રી વ્યક્તિઓને બિનઅસરકારક અથવા તો હાનિકારક આદતો અપનાવવા તરફ દોરી શકે છે, જે તેમના ટકાઉ અને સ્વસ્થ વજન ઘટાડવાના પ્રયાસને અવરોધે છે. દરેક વ્યક્તિ માટે ઓનલાઈન માહિતીનું વિવેચનાત્મક મૂલ્યાંકન કરવું, ડોક્ટરની સલાહ લેવી અને વૈજ્ઞાનિક સમર્થનનો અભાવ હોય તેવા દાવાઓને નકારવા અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.”
ડાયેટિશિયન હરિતા જણાવે છે, “વજન ઘટાડવા માટે કોઈ એક જાદુઈ આહાર નથી. આ તદન ખોટી વાત છે, આપણે નીચે મુજબના ખોટા દાવાઓ સાંભળતા હોઈએ છીએ.”
1) જો તમારે વજન ઓછું કરવું હોય તો તમારે ગ્લુટેન ફ્રી ડાયટ ફોલો કરવાની જરૂર છે
2) ઝડપી વજન ઘટાડવા માટે ચરબીને સંપૂર્ણપણે કાપી નાખો
3) વજન ઘટાડવા માટે ફેડ આહાર શ્રેષ્ઠ છે
4) 7 દિવસનો એક સમયનો આહાર વધુ ઝડપથી વજન ગુમાવવામાં મદદ કરી શકે છે
5) પુરક ખોરાક તમને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે
6) કાર્બોહાઇડ્રેટ તમારી ચરબી વધારે છે
7) વજન ઘટાડવા માટે નાસ્તો કરવો જરૂરી છે
8) જો ઝડપથી ગુમાવવું હોય તો ઉચ્ચ પ્રોટીન આહાર લો
9) બધી ખાંડ કાપી લો
10) કૃત્રિમ ગળપણ આરોગ્યપ્રદ છે
11) જો તમે આહાર પર હોવ તો સામાજિક જીવનથી દૂર રહો
12) વજન ઘટાડવા માટે હૂંફાળું પીણું અને ઘણું બધું”.
“ પેટ માટે ફાયદાકારક પેટની સમસ્યાઓ પાછળ પાચન જવાબદાર છે. પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓમાં નાભિ પર એરંડાનું તેલ લગાવવાથી કબજિયાત, પેટનું ફૂલવું, ગેસ અને પેટના દુખાવામાં રાહત મળે છે. નાભિ પર એરંડાનું તેલ લગાવવાથી પાચનતંત્ર સારું રહે છે, જેના કારણે ખોરાક સરળતાથી પચી જાય છે.”
તથ્ય જાંચ
વિડિયો અને વેબસાઈટ વિશે દરેકે શું જાણવું જોઈએ?
વિડિઓ જોયા પછી, અમે લિંક પર ક્લિક કર્યું, જે અમને વેબસાઇટ પર લઈ ગયા. વેબસાઇટની અધિકૃતતા તપાસવા પર, અમને તે માહિતી યોગ્ય હોવાનું જણાય. ‘નાભી તેલ’ તરીકે ઓળખાતા પ્રોડક્ટને ભારતના નંબર વન હેર ઓઈલ તરીકે પણ લેબલ કરવામાં આવ્યું છે. હ્રદય, સુગર, લીવર અને કિડનીના રોગોને રોકવાના દાવા ઉપરાંત, વેબસાઇટે વધારાના ફાયદાઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે જેમ કે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવી, દ્રષ્ટિ સુધારવી, માસિકના દુખાવામાં રાહત આપવી, મનને શાંત કરવું, સાંધાનો દુખાવો દૂર કરવો અને ત્વચા અને ચહેરાના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરવો.
વેબસાઇટ પર પ્રોડક્ટના ઘટકો સ્પષ્ટ રીતે લખેલા નથી. કેટલાક ચિત્રો મધ દર્શાવે છે, જ્યારે અન્યમાં એરંડાનું તેલ, જુજુબ તેલ, બદામનું તેલ, નાળિયેરનું તેલ, ઓલિવ તેલ અને દ્રાક્ષના બીજનું તેલ જેવા વિવિધ પ્રકારના વાળના તેલ દર્શાવવામાં આવ્યા છે. આ અસંગતતા મૂંઝવણ ઊભી કરે છે અને ઉત્પાદનની વિશ્વસનીયતા વિશે શંકા ઊભી કરે છે. ઘટકો અંગે પારદર્શિતાના અભાવ અને વેબસાઈટ પરની ગેરમાર્ગે દોરતી રજૂઆતને કારણે આવા ઉત્પાદનોનો વિચાર કરતી વખતે સાવચેત રહેવું જરૂરી છે.
નાભિમાં તેલ લગાવવાની આ પદ્ધતિ શું છે?
એક આયુર્વેદિક પ્રેક્ટિસ છે, પેચોટી પદ્ધતિમાં માનતા લોકોના મતે, તેલ અથવા ઔષધીય કાઢો જેવા દ્રવ્યોના ગુનો નભી દ્વારા શોષી શકાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પદ્ધતિમાં નાભિમાં તેલ અથવા ઔષધીય કાઢો લગાવવાથી તે લોહીના પ્રવાહમાં શોષાય છે. અને સંભવિત રીતે સ્વાસ્થ્ય લાભો જેમ કે પીડા રાહત, આરામ અથવા સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો પ્રદાન કરે છે. જો કે, એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આ પેચોટી પદ્ધતિની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા આયુર્વેદમાં પણ મર્યાદિત છે.
અમૃતા સ્કૂલ ઑફ આયુર્વેદના ડૉ. પી. રામ મનોહર કહે છે, “આના સમર્થન માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. આયુર્વેદની તે સત્તાવાર પ્રથા નથી. હકીકતમાં, આ પદ્ધતિને ગ્રંથોમાં દસ્તાવેજીકૃત કરવામાં આવી નથી.”
શું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો છે કે નાભિમાં તેલ લગાવવાથી હૃદય, ડાયાબિટીસ અથવા લીવરની બીમારીઓ અટકે છે?
ના. 2014 માં, પ્રાચીન સાહિત્યની સમીક્ષામાં નાભિની મસાજ ઉપચારની પ્રક્રિયા પર ક્લિનિકલ અસરોનો પ્રયોગ કરવામાં આયો હતો. જેમાં સ્ટ્રોકિંગ, રબિંગ, પુશિંગ, ટેપિંગ અને પફિંગ જેવી પદ્ધતિઓની તપાસ કરવામાં આવી હતી. અભ્યાસમાં જઠરાંત્રિય અને સ્ત્રીરોગવિજ્ઞાનની સ્થિતિની સારવારમાં તેની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા પુરાવા મળ્યા છે. જો કે, નાભિમાં તેલ લગાવવાથી હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ અથવા લીવરની બીમારીઓ દુર થાય છે તેવી માન્યતાને સમર્થન આપતા કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી.પરંતુ જ્યારે અમે મસાજ વિશે સંશોધન કર્યું ત્યારે અમને જાણવા મળ્યું કે મસાજ થેરાપી હાયપરટેન્સિવ દર્દીઓને ચિંતા, ડિપ્રેશન અને ક્રોનિક પીડા જેવા લક્ષણોને ઘટાડીને ફાયદો કરે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે બ્લડ પ્રેશર અને કોર્ટિસોલના સ્તરમાં ઘટાડો થયો છે. જો કે, સંશોધનની ગુણવત્તા બદલાય છે, અને વિવિધ મસાજ તકનીકો વચ્ચેની તુલના મિશ્ર પરિણામો આપે છે. મસાજ તેલમાં સુગંધ જેવી થેરાપીઓ ઉમેરવાથી અસરકારકતા વધી શકે છે, પરંતુ અન્ય કસરત જેવી નહીં. વધુમાં, સંશોધનમાં સ્વ-અહેવાલ પગલાં પર નિર્ભરતા છે, વધુ વ્યાપક માપન પદ્ધતિઓની જરૂરિયાતને પ્રકાશિત કરે છે.
2001ના અભ્યાસમાં ડાયાબિટીસવાળા બાળકોને સંપૂર્ણ શરીરની મસાજ કરાવતા માતાપિતાએ ગ્લુકોઝના સ્તરમાં અને માતાપિતા તથા બાળકો બંનેમાં ચિંતાના સ્તરમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જો કે, આ અભ્યાસમાં પરિણામો માપવા માટેની કોઈ પદ્ધતિઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી. અન્ય અભ્યાસમાં ક્લિનિકલ સ્ટાફ ડાયાબિટીસના દર્દીઓને શ્વાસ લેવાની સૂચના અને હળવો સ્પર્શ પૂરો પાડે છે, જેના પરિણામે લોહીમાં ગ્લુકોઝ, ચિંતા, માથાનો દુખાવો, ડિપ્રેશન, કામના તણાવ અને ગુસ્સામાં ઘટાડો થાય છે, તેમજ સારી ઊંઘ અને કૌટુંબિક સંબંધોમાં સુધારો થાય છે. કોઈ આંકડાકીય મહત્વનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું ન હતું, અને પરિણામે માપન પદ્ધતિઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો ન હતો.
એક અપ્રકાશિત પ્રયોગમાં, પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા દર્દીઓ કે જેમણે 12 અઠવાડિયા સુધી અઠવાડિયામાં ત્રણ વખત સંપૂર્ણ શરીરની મસાજ આપવામાં આવ્યું હતું, તેમણે HbA1c સ્તરોમાં વિવિધ ફેરફારોનો અનુભવ કર્યો હતો. કેટલાક દર્દીઓમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો, જ્યારે અન્ય દર્દીઓની લાક્ષણિકતાઓમાં તફાવત સાથે વધારો જોવા મળ્યો. પ્રતિક્ષા યાદીમાં રહેલા દર્દીઓએ પણ HbA1c સ્તરમાં ઘટાડો દર્શાવ્યો હતો.
બંને અભ્યાસોમાં, નોંધવામાં આવેલી વિવિધ ભૂલોને કારણે પરિણામો મજબૂત ન હતા, અને પરિણામો અલગ-અલગ હતા. મસાજની અસરકારકતા મસાજના પ્રકાર અને વપરાયેલ તેલના પ્રકાર પર પણ આધાર રાખે છે. અને બંને અભ્યાસોએ તેમના સંશોધનમાં નાભિના મસાજનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી.
શું નાભિની પદ્ધતિમાં તેલ લગાવવું કામ કરે છે?
પેચોટી પદ્ધતિ, જેમાં તબિયત સુધારવાના હેતુથી નાભિ પર તેલ અથવા ઔષધીય કાઢો લગાવવાનો સમાવેશ થાય છે, તે પદ્ધતિને મદદરૂપ સાબિત કરતા મજબૂત વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. કેટલાક લોકોને તેમની માન્યતાઓ અને અનુભવોના આધારે તે મદદરૂપ લાગી શકે છે, પરંતુ તે વૈજ્ઞાનિક વર્તુળોમાં વ્યાપકપણે સ્વીકૃત નથી. તે ખરેખર અસરકારક છે કે કેમ તે જાણવા માટે હજી વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
અમારા સંશોધન દરમિયાન, અમને એવા કોઈ સંશોધન પેપર મળ્યા નથી કે જેમાં ખાસ કરીને ‘પેચોટી પદ્ધતિ’ શબ્દનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હોય. જ્યારે કેટલાક લોકો જે પ્રેક્ટિસ કરે છે તે લાભો સૂચવે છે, જ્યારે શોધ કરવામાં આવે ત્યારે તેમની પાસે વૈજ્ઞાનિક માન્યતાનો અભાવ હોય છે. આ સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓનું સંચાલન કરવા માટે આરોગ્યસંભાળ વ્યાવસાયિકો દ્વારા ભલામણ કરાયેલ પુરાવા-આધારિત અભિગમો પર આધાર રાખવો મહત્વપૂર્ણ છે. અમે અગાઉ તથ્ય ચકાસેલા દાવાઓ સૂચવે છે કે નાભિની આસપાસ બદામના તેલની માલિશ કરવાથી દ્રષ્ટિ અને રંગ સુધરે છે અને આદુના તેલનો ઉપયોગ વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને બંને દાવાઓમાં બહુ ઓછો વૈજ્ઞાનિક તર્ક જોવા મળ્યો છે.
“જો એક ચમચી ગાયનાં ઘી એટલે કે ૧૫ ગ્રામ ઘી ની વાત કરીએ તો તેની અંદર કેલરીની માત્રા ૧૩૫, સેચ્યુરેટેડ ફેટ ૯ ગ્રામ, ૪૫ મિલિગ્રામ કોલેસ્ટેરોલ, કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ, ફાઈબર, પ્રોટિન વધારે પોષક તત્વો મળી આવે છે. તેવામાં જો તેનો ઉપયોગ રાત્રે સુતા સમયે પહેલા નાભિમાં નાખીને કરવામાં આવે તો સ્વાસ્થ્યને ઘણાં પ્રકારનાં ફાયદા પહોંચે છે.”
ફેક્ટ ચેક
લોકોને કેવી વિવિધ પાચનની સમસ્યાઓ હોય શકે છે?
પાચનની સમસ્યાઓ જઠરાંત્રિય માર્ગને અસર કરતી ઘણી બધી પરિસ્થિતિઓ દ્વારા થઇ શકે છે. આમાં એસિડ રીફ્લક્સ (GERD), પેપ્ટીક અલ્સર અને આંતરડાના બળતરા રોગો જેમ કે ક્રોહન રોગ અને અલ્સેરેટિવ કોલાઇટિસનો સમાવેશ થાય છે. સેલિયાક રોગ એ ગ્લુટેનના સેવનથી ઉદભવતી વિકૃતિ છે, જ્યારે પિત્તાશય અને સ્વાદુપિંડનો સોજો અનુક્રમે પિત્તાશય અને સ્વાદુપિંડનો સમાવેશ કરે છે. ડાયવર્ટિક્યુલાટીસ પાચનતંત્રમાં નાના પાઉચની બળતરાનું કારણ બને છે. કબજિયાત અને ઝાડા એ સામાન્ય જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓ છે, જ્યારે ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસ ચેપને કારણે પેટ અને આંતરડાની બળતરામાં પરિણમે છે. લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતામાં ડેરી ઉત્પાદનોમાં જોવા મળતા લેક્ટોઝને પાચન કરવામાં મુશ્કેલીનો સમાવેશ થાય છે. દરેક સ્થિતિ અલગ લક્ષણો રજૂ કરે છે અને તેમને યોગ્ય નિદાન અને સારવારની જરૂર છે.
શું નાભિ પર ઘી લગાવવાથી પાચનમાં મદદ મળે છે અને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત તકલીફો દૂર થાય છે?
ના, આ વાત એકદમ ચોક્કસ નથી. નાભિ પર ઘી લગાવવાથી પાચનમાં મદદ મળી શકે છે પરંતુ તેનાથી સંબંધિત સ્વાસ્થ્યની તકલીફો દૂર થઈ જતી નથી. નાભિ પર ઘી લગાવવાથી પાચનમાં મદદ મળે છે, આંતરડાના સ્વસ્થ કાર્યને પ્રોત્સાહન મળે છે અને કબજિયાતમાં રાહત મળે છે તેવો દાવો કરવા માટે મજબૂત વૈજ્ઞાનિક પુરાવાનો અભાવ છે. જ્યારે કેટલીક પરંપરાગત પ્રથાઓ અને કથાવાચક માન્યતાઓ આ પ્રથાને સમર્થન આપે છે, ખાસ કરીને આયુર્વેદમાં, પણ તેની અસરકારકતાની પુષ્ટિ કરવા માટે કોઈ નિર્ણાયક અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો નથી.
અમારું સંશોધન દર્શાવે છે કે ઘીમાં બ્યુટીરિક એસિડ, એક શોર્ટ-ચેન ફેટી એસિડ અને અન્ય સંયોજનો છે જે આંતરડાના સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલાક ફાયદા કરી શકે છે. એક અભ્યાસ સૂચવે છે કે તે આંતરડાની કામ કરવાની વ્યવસ્થામાં સુધારો કરી શકે છે અને બળતરા ઘટાડી શકે છે. અને સંભવિત રીતે પાચન અને કબજિયાતમાં મદદ કરે છે. જો કે, આ લાભો મુખ્યત્વે ત્યારે જોવા મળે છે જ્યારે ઘીનું સેવન મૌખિક રીતે કરવામાં આવે છે, સ્થાનિક રીતે લાગુ પડતું નથી.
અમે એ પણ શોધી કાઢ્યું છે કે નાભિને આયુર્વેદમાં એક મહત્વપૂર્ણ માર્મા બિંદુ માનવામાં આવે છે, જે વિવિધ આંતરિક અવયવો સાથે જોડાયેલ હોવાનું માનવામાં આવે છે. જો કે, નાભિમાં પદાર્થોનો પ્રસંગોચિત ઉપયોગ આંતરિક અવયવોને કેવી રીતે અસર કરે છે તેની આધુનિક વિજ્ઞાનમાં વૈજ્ઞાનિક સમજ અસ્પષ્ટ છે. અમને એવા પુરાવા પણ મળ્યા છે જે દર્શાવે છે કે આયુર્વેદમાં નાભિની સારવાર મહત્વપૂર્ણ છે. આ ઉપરાંત, ત્વચાની ગુણવત્તા સુધારવા માટે તેલ લગાવવામાં આવે છે તે કારણ પણ જાણવા મળ્યું.
તેથી, જ્યારે કબજિયાત માટે નાભિ પર ઘીનો ઉપયોગ કરવા પાછળનો સિદ્ધાંત કંઈક અંશે બરાબર લાગી છે, ત્યારે આધુનિક વિજ્ઞાનમાં તેની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા કોઈ નક્કર પુરાવા નથી. અમારા આયુર્વેદિક નિષ્ણાત ડૉ. પલ્લવ પ્રજાપતિ જણાવે છે, “નાભિમાં ઘી નાખવાથી પાચન વ્યવસ્થામાં મદદ મળી શકે છે. જોકે, આયુર્વેદ પણ લોકોને ઘીનું સેવન કરવાની ભલામણ કરે છે.” તે વધુમાં જણાવે છે કે માત્ર નાભિમાં ઘી લગાવવા પર આધાર રાખવાથી કબજિયાત જેવી પાચન-સંબંધિત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ મટી શકતી નથી.
કબજિયાતને નિયંત્રિત કરવા માટે પુરાવા-આધારિત અભિગમો શું છે?
પાચનની તંદુરસ્તી સુધારવા માટે સંતુલિત જીવનશૈલી અપનાવવી જરૂરી છે. ફાઈબરના સેવનથી પાચન શક્તિમાં સુધારો થઈ શકે છે. ફાઇબરથી ભરપૂર ખોરાક તંદુરસ્ત પાચન અને નિયમિત આંતરડાની વ્યવસ્થાને પ્રોત્સાહન આપે છે.વધુમાં, યોગ્ય હાઇડ્રેશન જાળવવાથી પાચન તંત્રને પણ ટેકો મળી શકે છે. આખા દિવસ દરમિયાન પુષ્કળ પાણી પીવું એ શ્રેષ્ઠ હાઇડ્રેશન સ્તરની ખાતરી કરી શકે છે. આ સ્ટૂલને નરમ કરવામાં મદદ કરે છે અને સરળ પાચનને સરળ બનાવે છે.
નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ એ પાચન સ્વાસ્થ્યનું બીજું નિર્ણાયક પાસું છે. અઠવાડિયાના મોટાભાગના દિવસોમાં ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ મધ્યમ-તીવ્રતાની કસરત કરવી. વ્યાયામ કાર્યક્ષમ પાચનને પ્રોત્સાહન આપે છે અને આંતરડાની ગતિને ઉત્તેજીત કરીને કબજિયાતને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
પાચનની સુખાકારી જાળવવા માટે તણાવનું સંચાલન પણ મહત્વનું છે. ક્રોનિક સ્ટ્રેસ પાચન પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે અને કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓમાં ફાળો આપે છે. રોજિંદી દિનચર્યામાં યોગ અથવા ધ્યાન જેવી આરામની તકનીકોનો સમાવેશ કરવાથી તણાવ ઓછો થઈ શકે છે અને એકંદર સુખાકારીને પ્રોત્સાહન મળે છે.
આખરે, પ્રોબાયોટીક્સને જીવનપદ્ધતિમાં સામેલ કરવાનું વિચારો. પ્રોબાયોટીક્સ ફાયદાકારક બેક્ટેરિયા છે જે આંતરડાના સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપે છે અને પાચનમાં મદદ કરે છે.
ક્રોનિક કબજિયાતના કિસ્સામાં હેલ્થકેર પ્રોફેશનલની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. તે તમને યોગ્ય સારવાર પસંદ કરવાના વિકલ્પોની ચર્ચા કરશે
એક વેબસાઈટ એવો દાવો કરે છે કે સીડ સાયકલિંગ એ PCOS, વંધ્યત્વ, અનિયમિત પીરિયડ્સ અને પીરિયડ્સ ના પ્રવાહ માટેનો કુદરતી ઈલાજ છે. અમે આ હકીકત તપાસી અને અમને આ દાવો મોટાભાગે ખોટો હોવાનું જણાયો.
દાવો
એક વેબસાઈટ દ્વારા નીચે મુજબ દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે,
“ એસેન્શીયલ ફેટી એસિડ્સ, વિટામિન્સ, મિનરલ્સ અને એન્ટીઑકિસડન્ટ જે પ્રજનન તંત્રની યોગ્ય કામગીરી માટે મહત્વપૂર્ણ છે તે ચાર બીજ દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવે છે જે સ્ત્રીના હોર્મોનલ સ્વાસ્થ્ય પર ઊંડી અસર કરે છે. “
તથ્ય જાંચ
આ લેખ હૈદરાબાદ સ્થિત ઓએસિસ ફર્ટિલિટી વંધ્યત્વ સારવાર કેન્દ્ર દ્વારા પોસ્ટ કરવામાં આવ્યો છે. ઓએસિસ એ એન્ટિટી સદગુરુ હેલ્થકેર સર્વિસીસ પ્રાઇવેટ લિમિટેડનું એક એકમ છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય આરોગ્યસંભાળ ઉદ્યોગમાં સાબિત, પુરાવા આધારિત આંતરરાષ્ટ્રીય તબીબી વ્યવહારો સાથે જોડાયેલી નવીનતમ તકનીકોનો લાભ લઈને અત્યાધુનિક સેવાઓ પ્રદાન કરવાનો છે.
ડૉ. અરુણા કાલરા, MBBS, MD, એક અત્યંત કુશળ ઑબ્સ્ટેટ્રિશિયન અને ગાયનેકોલોજિસ્ટ છે. તેઓ દર્દીઓને તેમના પ્રશ્નોના સ્પષ્ટીકરણ અને નિરાકરણ માટે ડૉક્ટરો પાસે સલાહ લેવા પર ભાર મૂકે છે . તેઓ જણાવે છે કે માત્ર ઓનલાઈન સ્ત્રોતો પર આધાર રાખવાથી ચોક્કસ અને ભરોસાપાત્ર માહિતી મળી શકતી નથી. તેના બદલે, હેલ્થકેર પ્રોફેશનલ્સ સુધી પહોંચવું એ વિશ્વસનીય માર્ગદર્શનની ખાતરી કરે છે અને જે દર્દીઓની ચિંતાઓને અસરકારક રીતે સંબોધિત કરી શકે છે.
ડૉ. નિકિતા ચૌહાણે, MBBS, MD, DNB ( ઑબ્સ્ટેટ્રિશિયન અને ગાયનેકોલોજિસ્ટ) જણાવ્યું હતું કે, “વિશ્વાસ કરતાં પહેલાં તબીબી માહિતી પ્રદાન કરતી વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓના ઓળખપત્રોની ધ્યાનપૂર્વક ચકાસણી કરવી જોઈએ. જો તેમની લાયકાતો અસ્પષ્ટ અથવા અનુપલબ્ધ હોય, તો સંભવ છે કે તે માહિતીનો વિશ્વસનીય સ્ત્રોત નથી.”
બીજ ચક્ર અથવા સીડ સાયકલીંગ શું છે?
બીજ ચક્ર અથવા સીડ સાયકલીંગ શરીરના હોર્મોનલ સંતુલનને ટેકો આપવા માટે માસિક ચક્રના વિવિધ તબક્કાઓ દરમિયાન ચોક્કસ બીજનો ઉપયોગ કરવાનું સૂચવે છે. પ્રથમ અર્ધમાં (ફોલિક્યુલર તબક્કા), ફ્લેક્સસીડ્સ અને કોળાના બીજ એસ્ટ્રોજનના સ્તરને વધારવામાં મદદ કરવા માટે સામાન્ય રીતે ભલામણ કરવામાં આવે છે. બીજા અર્ધ (લ્યુટેલ તબક્કા) દરમિયાન, પ્રોજેસ્ટેરોનના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તલ અને સૂર્યમુખીના બીજ આપવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિ એ વિચાર પર આધારિત છે કે આ બીજમાંના અમુક પોષક તત્વો હોર્મોન નિયમનમાં મદદ કરી શકે છે, જો કે તેની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓ મર્યાદિત છે.
શું બીજ ચક્ર PCOS માટે કુદરતી ઉપચાર છે?
PCOS માટે સીડ સાયકલ એ પુરવાર થયેલો કુદરતી ઉપચાર નથી. સીડ સાયકલિંગમાં હોર્મોન સંતુલનને ટેકો આપવા માટે માસિક ચક્રના વિવિધ તબક્કાઓ દરમિયાન ચોક્કસ પ્રકારના બીજ ખાવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો માને છે કે તે PCOS જેવી પરિસ્થિતિઓમાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તે કામ કરે છે કે કેમ તેની ખાતરી આપવા માટે આપણને વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
2023ના અભ્યાસ બાદ, PCOSનું સંચાલન કરવા માટે ઝડપી ચાલવા જેવી પ્રવૃત્તિઓની સાથે સંલગ્ન ઉપચાર તરીકે સીડ સાયકલિંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ચોક્કસ મેક્રોન્યુટ્રિઅન્ટ રેશિયો સાથે 1500 kcal/દિવસનું લક્ષ્ય રાખીને દર્દીઓનો આહાર BMIના આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. તેમને પુષ્કળ પાણી પીવા, જંક અને ફેટી ફૂડ ટાળવા અને નિયમિત કસરત કરવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી.
જ્યારે જીવનશૈલીના આ ફેરફારો PCOS લક્ષણોમાં સુધારા તરફ દોરી શકે છે, ત્યારે એ નોંધવું અગત્યનું છે કે પીસીઓએસ માટે કુદરતી ઉપચાર તરીકે બીજ જેવા કોઈપણ એક તત્વનું લેબલિંગ સપોર્ટેડ નથી. તેથી, વૈજ્ઞાનિકોએ હજુ પણ એસમજવા માટે વધુ અભ્યાસ કરવાની જરૂર છે કે શું બીજ સાયકલિંગ વાસ્તવિક જીવનની પરિસ્થિતિઓમાં PCOS માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે.
શું બીજ ચક્ર અનિયમિત સમયગાળા અને સમયગાળાના પ્રવાહ માટે કુદરતી ઉપચાર છે?
2023 માં, અન્ય એક અભ્યાસમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું કે માસિક સ્રાવની તકલીફ યુવાન સ્ત્રીઓમાં પ્રચલિત છે, જે તેમની શારીરિક અને માનસિક સુખાકારી તથા ઉત્પાદકતાને પ્રતિકૂળ રીતે અસર કરે છે. વર્તમાન સારવારો અસરકારક હોવા છતાં, તે ઘણીવાર આડઅસર કરે છે. તેથી, ડોઝ અને અવલંબનને ધ્યાનમાં રાખીને, સ્ત્રી માસિક સ્વાસ્થ્યના સંચાલનમાં આહારના હસ્તક્ષેપ તરીકે બીજ ચક્ર અથવા સીડ સાયકલનો આહાર તરીકે વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
અમે ભૂતકાળમાં માસિક ચક્રના પુનઃસ્થાપનની આસપાસની અસંખ્ય દંતકથાઓની તપાસ કરી છે, પરંતુ આ તમામ દાવાઓમાં વૈજ્ઞાનિક પુરાવાનો અભાવ છે. ગાયનેકોલોજિસ્ટ, ડૉ. અનીતા ગુપ્તા જણાવે છે કે “અત્યાર સુધી એવો કોઈ પુરાવો નથી કે સીડ સાયકલિંગ ખરેખર PCOSમાં થતા અનિયમિત રક્તસ્ત્રાવને સુધારી શકે છે. પરંતુ બીજમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ અને ઓમેગા 3 હોવાથી તેનું સેવન પરોક્ષ રીતે મદદ કરી શકે છે અને એકંદરે તમારા સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે.”
શું બીજ ચક્ર વંધ્યત્વ માટેનો કુદરતી ઉપચાર છે?
બીજચક્ર દ્વારા વંધ્યત્વની સીધી સારવાર થાય છે, તેની સાબિતી માટે વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓનો અભાવ છે. તેને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય માટે સર્વગ્રાહી અભિગમના પરોક્ષ ઘટક તરીકે જોવું જોઈએ. જ્યારે અનુમાનિત પુરાવા સૂચવે છે કે તે હોર્મોનલ સંતુલનને મદદ કરી શકે છે, આ બાબતે નિર્ણાયક સંશોધનનો અભાવ છે.
બીજ સાયકલિંગને એક વ્યાપક વ્યૂહરચનામાં સંકલિત કરવું મહત્વપૂર્ણ છે જેમાં અન્ય સાબિત પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે અને વ્યક્તિગત પ્રજનન ક્ષમતા માટે સ્ત્રીરોગવિજ્ઞાની પાસેથી માર્ગદર્શન મેળવવું જરૂરી છે. અમે અગાઉ સમાન દાવાઓનું તથ્ય-તપાસ કર્યું છે, જેમાં જામફળના પાંદડા વંધ્યત્વને મટાડી શકે છે, પરંતુ આ દાવાઓને સમર્થન આપવા માટે કોઈ સંશોધન થયું નથી.
ડો. સ્વાતિ દવેને જયારે આ દાવા વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે જણાવ્યું કે કેટલાક લોકો કહે છે કે બીજ સાયકલિંગ પ્રજનનક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરે છે, પણ હજુ સુધી આ અંગે બહુ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સારું ખાવું એ તંદુરસ્ત જીવનશૈલીનો માત્ર એક ભાગ છે જેમાં કસરત કરવી અને તબીબી સલાહ મેળવવી પણ શામેલ છે. તે અમુક લોકો માટે યોગ્ય હોય શકે છે. પરંતુ તે તમારા માટે યોગ્ય છે કે કેમ તે જોવા માટે ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. કારણ કે, દરેક વ્યક્તિનું શરીર અલગ હોય છે, તેથી જે એક વ્યક્તિ માટે કામ કરે છે તે બીજા માટે કામ ન કરે એવું ચોક્કસ બની શકે.
ડાયેટિશિયન હરિતા અધ્વર્યુએ જણાવે છે કે, “ બીજ ચક્ર અથવા સીડ સાયકલિંગ હોર્મોન્સને સંતુલિત કરવામાં, પીરિયડ્સનું નિયમન કરવામાં, તેની પીડાને દૂર કરવામાં, પ્રજનન સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં અને PCOS માટે મદદ કરી શકે છે. જો કે, તે માટેના વૈજ્ઞાનિક પુરાવા વિના વંધ્યત્વના એકમાત્ર ઉકેલ તરીકે બીજ ચક્ર ભ્રામક છે, ખાસ કરીને વર્ષોથી વંધ્યત્વ સાથે સંઘર્ષ કરતા લોકો માટે. તેમ છતાં, બીજ ચક્રની કોઈ આડઅસર નથી તેથી તેનો ઉપયોગ સલામત છે.”
“કાચું લસણ હાઈ બ્લડપ્રેશરવાળા દર્દીઓ માટે વરદાન છે”
તથ્ય જાંચ
હાઈ બ્લડ પ્રેશર એટલે શું ?
હાઈ બ્લડ પ્રેશરને હાઈપરટેન્શન પણ કહેવામાં આવે છે. તે એવી સ્થિતિ છે જ્યાં ધમનીની દિવાલો સામે લોહીનું બળ ખૂબ વધારે હોય છે, જે પારાના મિલીમીટર (mmHg) માં માપવામાં આવે છે. સામાન્ય બ્લડ પ્રેશર 120/80 mmHg આસપાસ હોય છે, પરંતુ હાયપરટેન્શન 130/80 mmHg કરતાં સતત વધારે રહેતું હોય છે. તે હૃદય રોગ, સ્ટ્રોક અને કિડની રોગ માટેનું મુખ્ય જોખમી પરિબળ છે. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર અને દવાઓ વ્યવસ્થાપન માટે સામાન્ય અભિગમ છે. નિયમિત દેખરેખ અને પ્રારંભિક હસ્તક્ષેપ નિર્ણાયક છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સારવાર શું છે?
હાઈ બ્લડ પ્રેશર જીવનશૈલીમાં ફેરફાર અને જો જરૂરી હોય તો દવાઓ દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે. જીવનશૈલી ગોઠવણોમાં તંદુરસ્ત આહાર, નિયમિત કસરત, વજન વ્યવસ્થાપન, મર્યાદિત આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાન છોડવાનો સમાવેશ થાય છે. મૂત્રવર્ધક પદાર્થો, બીટા-બ્લૉકર અને અન્ય જેવી દવાઓ જરૂરી હોઈ શકે છે. નિયમિત દેખરેખ અને સારવાર યોજનાનું સતત પાલન જીવનભર અસરકારક સંચાલન માટે જરૂરી છે.
શું આહાર દ્વારા હાઈ બ્લડ પ્રેશર ઘટી શકે છે?
હા, અમુક હદ સુધી ચોક્કસ. પણ માત્ર ચોક્કસ આહાર હાઈ બ્લડ પ્રેશરનો ઈલાજ કરી શકતો નથી. પણ તે બ્લડ પ્રેશરના સ્તરને સંચાલિત કરવામાં અને ઘટાડવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી શકે છે. હાઈ બ્લડ પ્રેશરના મૂળ કારણને સંબોધ્યા વગર માત્ર આહાર પર આધાર રાખવો યીગ્ય નથી.
ઉદાહરણ તરીકે, સિંધવ મીઠું ખાવાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશર ઘટે છે કે કેમ તે અંગે ચર્ચા કરતી વખતે, ડાયેટિશિયન કમાના ચૌહાણે માહિતી આપી હતી કે “વધારે પડતું સોડિયમ શરીરમાં પાણીની જાળવણીને વધારી શકે છે. આનાથી લોહીનું પ્રમાણ વધારે છે અને હૃદય પર વધુ તાણ પડે છે, પરિણામે બ્લડ પ્રેશર વધે છે. ભલામણ કરેલ દૈનિક સોડિયમનું સેવન 6 ગ્રામ છે. પરંતુ હાઈ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે, તે લગભગ 3.75 ગ્રામ છે. સામાન્ય ટેબલ સોલ્ટની સરખામણીમાં રોક સોલ્ટમાં ઓછા ઉમેરણો હોવાથી, તે સારો વિકલ્પ છે. જો કે, શ્રેષ્ઠ સ્વાસ્થ્ય લાભો માટે લોકોએ હજુ પણ તેનું ઓછી માત્રામાં સેવન કરવું જોઈએ.”
એકંદરે, હૃદય-સ્વસ્થ આહાર અપનાવવાથી કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સ્વાસ્થ્યને વધુ સારું બનાવવામાં મદદ મળી શકે છે અને હાયપરટેન્શનને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળી શકે છે. હાઈ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે ડાયેટરી એપ્રોચ ટુ સ્ટોપ હાઈપરટેન્શન (DASH) આહારની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
આ આહાર હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરી શકે છે. તે ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ, દુર્બળ પ્રોટીન ખાવા અને સોડિયમનું સેવન મર્યાદિત કરવા પર ભાર મૂકે છે. જો કે, કસરત અને વજન વ્યવસ્થાપન સહિત જીવનશૈલીમાં ફેરફાર પણ નિર્ણાયક છે. ઉપરાંત, એ સમજવું અગત્યનું છે કે વ્યક્તિગત પ્રતિભાવો બદલાય છે, અને વ્યાપક સારવાર યોજનામાં દવાનો સમાવેશ થઈ શકે છે. તેથી, અસરકારક, લાંબા ગાળાના સંચાલન માટે આરોગ્યસંભાળ વ્યાવસાયિકો સાથે નિયમિત સહયોગ જરૂરી છે.
લસણના સ્વાસ્થ્ય લાભો શું છે?
લસણનું સેવન કરવાથી સંભવિત સ્વાસ્થ્ય લાભ થઈ શકે છે. કેટલાકની નીચે ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
નિધિ સિંઘ, વનસ્પતિશાસ્ત્રી જણાવે છે, “એમાં કોઈ શંકા નથી કે લસણ એક પાક્કો ખોરાક છે. લસણ, દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયાના વતનીઓ, આ અંગે હજારો વર્ષોનો સમૃદ્ધ ઇતિહાસ ધરાવે છે. ઇજિપ્તવાસીઓ, ભારતીયો, બેબીલોનિયનો અને ચાઇનીઝ જેવી પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓ દ્વારા દસ્તાવેજીકૃત ઉપયોગ સાથે તે સૌથી જૂના જાણીતા ઔષધીય અને સુગંધિત પાકોમાંનો એક છે. પ્રાચીન ગ્રીસમાં ઓલિમ્પિક રમતવીરોને પણ લસણ આપવામાં આવતું હતું.
અમારા અન્ય એક ફેકટ ચેકમાં , ENT વિશેષજ્ઞ ડૉ. પ્રિયજીત પાણિગ્રહી, MBBS, DNB અને MNAMS એ જણાવ્યું કે લસણમાં એલિસિન અને એલીન જેવા બાયોએક્ટિવ ઘટકો હોય છે, જે એન્ટીઑકિસડન્ટ, બળતરા વિરોધી, કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર પ્રોટેક્ટિવ ઇફેક્ટ્સમાં વધુ ફાળો આપે છે, જેમાં કેન્સર અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મોનો પણ સમાવેશ થાય છે.
નોંધનીય રીતે, અમુક અભ્યાસો સૂચવે છે કે તેની અસરકારકતા પ્રમાણભૂત બ્લડ-પ્રેશર-ઓછું કરતી દવાઓની પ્રતિસ્પર્ધી છે, જેમાં નોંધપાત્ર રીતે ઓછી આડઅસરો છે. ઘણાબધા સંશોધન એવું દર્શાવે છે કે લસણ સીસ્તોલીક અને ડાયોસ્તોલીક બ્લડ પ્રેશર ઓછુ કરવામાં મદદ કરે છે.
એ નોંધવું યોગ્ય છે કે જ્યારે લસણની બ્લડ-પ્રેશર-ઘટાડી અસર સાર્વત્રિક રીતે લાગુ પડે છે, ત્યારે તે સામાન્ય શ્રેણીમાંની સરખામણીમાં એલિવેટેડ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતી વ્યક્તિઓમાં સૌથી વધુ સ્પષ્ટ દેખાય છે.
એ નોંધવું અગત્યનું છે કે જ્યારે લસણ તમારા આહારમાં તંદુરસ્ત ઉમેરો હોઈ શકે છે, ત્યારે તે તબીબી સારવારનો વિકલ્પ નથી. જો તમને હાઈ બ્લડ પ્રેશર હોય, તો યોગ્ય સલાહ અને સારવાર માટે હેલ્થકેર પ્રોફેશનલનો સંપર્ક કરવો મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ તમારી ચોક્કસ સ્વાસ્થ્ય જરૂરિયાતોને અનુરૂપ આહારમાં ફેરફાર, કસરત અને દવાઓનું માર્ગદર્શન કરી શકે છે.
નોંધનીય અસરો જોવા માટે, તમારે સામાન્ય રાંધણ વપરાશને વટાવીને પ્રમાણમાં મોટી માત્રામાં લસણનું સેવન કરવું પડશે. લસણને સૂચિત દવાઓના વિકલ્પ તરીકે ધ્યાનમાં લેતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી આવશ્યક છે, કારણ કે, ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ સંભવિત રીતે નુકસાનકારક હોઈ શકે છે. તમારા સ્વાસ્થ્ય યોજનામાં લસણનો સમાવેશ કરવો એ એક વ્યાપક અભિગમનો ભાગ હોવો જોઈએ, જેમાં બ્લડ પ્રેશરને ઑપ્ટિમાઇઝ કરવા માટે તંદુરસ્ત આહાર, કસરત અને વજન વ્યવસ્થાપન જેવા જીવનશૈલીમાં ફેરફારનો સમાવેશ થાય છે.
જનરલ ફિઝિશિયન, ડૉ. કશ્યપ દક્ષિણી જણાવે છે કે, “એક મેડિકલ જર્નલમાં એવો ડેટા દર્શાવવામાં આવ્યો છે કે લસણ હાઈ બ્લડ પ્રેશરથી પીડિત વ્યક્તિઓ માટે ફાયદાકારક છે. જો કે, હાઈ બ્લડ પ્રેશર એ એક એવી સ્થિતિ છે જેના માટે હંમેશા અનુભવી ડૉક્ટર પાસેથી સારવાર લેવી જોઈએ.”
લસણનું સેવન અલગ અલગ લોકોના શરીર સાથે અલગ રીતે વર્તે છે. તેથી તે અલગ અલગ આડઅસરો તરફ પણ દોરી શકે છે. સામાન્ય રીતે આડઅસરોમાં શ્વાસમાં ગંધ, હાર્ટબર્ન અને અસ્વસ્થ પેટનો સમાવેશ થાય છે. ખાસ કાચું લસણ આ અસરોમાં વધારો કરી શકે છે. કેટલાક લોકો માટે લસણની એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ શક્ય છે. લસણના પૂરક રક્તસ્રાવના જોખમને વધારી શકે છે, ખાસ કરીને જ્યારે વોરફેરીન જેવી એન્ટિકોએગ્યુલન્ટ દવાઓ સાથે લેવામાં આવે છે. જો તમે લસણની સપ્લિમેન્ટ્સ લેવાની યોજના બનાવો છો, ખાસ કરીને શસ્ત્રક્રિયા પહેલાં અથવા જો તમે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ દવા લેતા હોવ તો તમારા આરોગ્યસંભાળ પ્રદાતાને જાણ કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.
ન્યુટ્રિશનિસ્ટ નિધિ સરીન વધુમાં જણાવે છે કે લસણનું સેવન સંભવિતપણે જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓ, પેટનું ફૂલવું અને આંતરડાની સ્થિતિમાં ફેરફાર તરફ દોરી શકે છે.
લસણનો દવા તરીકેનો ઉપયોગ અમુક મેડીકલ સારવારની અસરકારકતા ઓછી કરી શકે છે, જેમ કે એચ.આય.વીની સારવારમાં વપરાતી સક્વિનાવીર. આ ઉપરાંત, અન્ય આહાર જડીબુટ્ટીઓ અને પૂરવણીઓ સાથે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા શક્ય છે, તમારા ડોક્ટર સાથે લસણની કોઈપણ સપ્લિમેન્ટ્સ વિશે ચર્ચા કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂકે છે જેથી તે તમારા આરોગ્ય અને દવાની પદ્ધતિ સાથે સુસંગત હોય.
“મેથીના દાણાં ઉચ્ચ વાત્ત અને કફ ધરાવતા લોકો માટે મેથીના દાણા ઉત્તમ ગણાય છે. 1 ચમચી મેથીના દાણાંને આખી રાત પાણીમાં પલાળી રાખો અને સવારે તેને સૌથી પહેલાં ખાઓ. સૂતા સમયે 1 ચમચી મેથીનો પાવડર ગરમ પાણી સાથે લેવાથી પણ ફાયદો થાય છે. પરંતુ ઉચ્ચ પિત્ત ધરાવતા લોકોએ તેનાથી દૂર રહેવું જોઈએ.”
તથ્ય જાંચ
પાઈલ્સ શું છે?
પાઈલ્સ અથવા હેમોરહોઇડ્સ, હરસ ત્યારે થાય છે જ્યારે ગુદામાર્ગની નીચેની રક્તવાહિનીઓ સોજી જતી હોય છે, જેના કારણે પીડા થાય છે. સામાન્ય લક્ષણોમાં ખંજવાળ, દુખાવો, ગુદાની નજીક ગઠ્ઠો, રક્તસ્રાવ અથવા હેમોરહોઇડનું પ્રોટ્રુઝન શામેલ છે.
ગુદામાર્ગની નીચેના ભાગમાં દબાણમાં વધારો થવાને કારણે પાઈલ્સની સ્થિતિ સર્જાય છે, જે ઘણીવાર કબજિયાત, ઉપાડ, ક્રોનિક ઝાડા અથવા આંતરડાની હિલચાલ દરમિયાન તાણના કારણે થાય છે. આ ઉપરાંત, ગર્ભાવસ્થા, વૃદ્ધાવસ્થા, સ્થૂળતા અને આહારની આદતો પણ પાઈલ્સ થવા પાછળ ખુબ જ મોટો ફાળો આપે છે.
ડોકટરો સામાન્ય રીતે પાઈલ્સને રોકવા માટે આહારમાં ફેરફારની ભલામણ કરે છે, સ્ટૂલને નરમ કરવા અને પસાર થવામાં સરળતા માટે ફાઇબરયુક્ત ખોરાકના વપરાશને પ્રોત્સાહિત કરે છે. પર્યાપ્ત હાઇડ્રેશન પણ મહત્વનું છે. જો કે, વજન, આરોગ્યની સ્થિતિ, પ્રવૃત્તિ સ્તર અને ભૌગોલિક સ્થાન જેવા વ્યક્તિગત પરિબળોના આધારે યોગ્ય ફાઇબર અને પ્રવાહીનું સેવન નક્કી કરવા માટે હેલ્થકેર પ્રોફેશનલની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
શું આહાર પાઈલ્સ મટાડવામાં મદદ કરી શકે છે?
આ બાબતે ચોક્કસ પરિણામો મળ્યા નથી. જો કે, આહારમાં ફેરફાર પાઈલ્સની પીડા અને લક્ષણોને દૂર કરી શકે છે. અને મેડીકલ પ્રોફેશનલ્સ સામાન્ય રીતે પાઈલ્સને મટાડવા માટે આહારમાં ફેરફારની ભલામણ કરે છે. કારણ કે, ફાઇબરથી ભરપૂર ખોરાક લેવાથી સ્ટૂલ નરમ પડે છે અને સરળતાથી પસાર થાય છે. પાણી અને પ્રવાહી દ્વારા હાઇડ્રેશન, ડાયેટરી ફાઇબરના પાચનમાં મદદ કરે છે. બોડી માસ ઇન્ડેક્સ, આરોગ્યની સ્થિતિ, પ્રવૃત્તિ સ્તર અને સ્થાન જેવા પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખીને, ફાઇબર અને પ્રવાહીનું રોજ માટે સેવન કરવા માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
દિલ્હીની આકાશ હોસ્પિટલના ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ ડૉ. શરદ મલ્હોત્રાએ પાઈલ્સનાં લક્ષણોનું સંચાલન કરવા માટે આહારમાં ગોઠવણોના મહત્વ વિશે વાત કરી. તેમણે કહ્યું, “કબજિયાતને રોકવા માટે આખા અનાજ, કઠોળ, ચામડીવાળા ફળો અને ફાઇબરયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ મહત્વપૂર્ણ છે.” તેમણે ચરબી અને કાર્બોહાઇડ્રેટ્સવાળા પ્રોસેસ્ડ ફૂડ્સ સામે ચેતવણી આપી. વધુમાં, ડૉ. મલ્હોત્રાએ સારવારના વિકલ્પોની રૂપરેખા આપી હતી. જેમ કે ફાઇબરનું સેવન વધારવું, દવાઓનો ઉપયોગ કરવો, કબજિયાત-પ્રેરિત દવાઓ ટાળવી, અને નસોના સોજાને દૂર કરવા માટે ઇન્જેક્શન અથવા શસ્ત્રક્રિયા જેવી તબીબી પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવું.
જ્યારે પલાળેલા મેથીના દાણાનો ઉપયોગ તેમના સંભવિત સ્વાસ્થ્ય લાભો માટે કરવામાં આવે છે, ત્યારે પાઈલ્સ મટાડવામાં તેમની અસરકારકતાને સમર્થન આપવા માટે મર્યાદિત વૈજ્ઞાનિક પુરાવા છે. મેથીના દાણામાં દ્રાવ્ય ફાઇબર હોય છે, જે સ્ટૂલને નરમ કરવામાં અને નિયમિત આંતરડાની પ્રક્રિયાને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરી શકે છે, વધુમાં, મેથીના દાણામાં બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો હોય છે જે પાઈલ્સ સાથે સંકળાયેલી પીડા અને અગવડતામાંથી થોડી રાહત આપે છે, પરંતુ તે એકમાત્ર પાઈલ્સનો ઉપાય બની જાય તેવી શક્યતા ઓછી છે.
ડાયેટિશિયન, કામના ચૌહાણ, ભારપૂર્વક જણાવે છે કે માત્ર આહારથી પાઈલ્સનો ઈલાજ થઈ શકતો નથી, તે લક્ષણોને દૂર કરી શકે છે. ફાઈબરથી ભરપૂર ખોરાક લેવાથી મળને નરમ કરી શકાય છે, પેસેજને સરળ બનાવી શકાય છે અને થાંભલાઓ સાથે સંકળાયેલ દુખાવો ઓછો થઈ શકે છે. પર્યાપ્ત હાઇડ્રેશન પાચન સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ડાયેટરી ફાઇબરની અસરકારકતાને મદદ કરે છે.
પલાળેલા મેથીના દાણા ખાવાથી સામાન્ય રીતે કઈ આડઅસર થઈ શકે છે?
પલાળેલા મેથીના દાણા ખાવાથી થતી સામાન્ય આડઅસરો નીચે પ્રમાણે છે:
૧. જઠરાંત્રિય અસ્વસ્થતા: કેટલીક વ્યક્તિઓને મેથીના દાણા ખાધા પછી પેટ ફૂલવાની સમસ્યા થઇ શકે છે. આ ઉપરાંત
જો તેઓ ઉચ્ચ ફાઇબરવાળા ખોરાક માટે ટેવાયેલા ન હોય તો ગેસ અથવા પેટમાં અસ્વસ્થતા અનુભવી શકે છે.
૨. ઝાડા: મેથીના દાણામાં ઉચ્ચ ફાઇબર સામગ્રી હોવાથી અમુકવાર રેચક અસર કરી શકે છે, જે કેટલાક લોકોમાં ઝાડામાં પરિણમી શકે છે.
૩. એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ: મેથીના દાણા સંવેદનશીલ વ્યક્તિઓમાં એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓને ઉત્તેજિત કરી શકે છે, જેના પરિણામે ખંજવાળ, સોજો અથવા શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવા લક્ષણો જોવા મળી શકે છે.
૪. હાઈપોગ્લાયકેમિઆ: મેથીના દાણા લોહીમાં શર્કરાના સ્તરને ઓછું કરવા માટે નોંધવામાં આવ્યા છે, જે ડાયાબિટીસ ધરાવતી વ્યક્તિઓ અથવા બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા માટે દવા લેનારાઓ માટે સમસ્યારૂપ બની શકે છે. આવી વ્યક્તિઓ માટે મેથીના દાણાનું સેવન કરતી વખતે તેમના બ્લડ સુગરનું નજીકથી નિરીક્ષણ મહત્વપૂર્ણ છે.
૫. દવાઓ સાથે હસ્તક્ષેપ: મેથીના દાણા લોહીને પાતળું કરનાર, ડાયાબિટીસની દવાઓ અને હોર્મોન ઉપચાર સહિતની કેટલીક દવાઓ સાથે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરી શકે છે, જે સંભવિતપણે તેમની અસરકારકતાને અસર કરે છે અથવા આડઅસરોનું જોખમ વધારી શકે છે.
આડઅસરોને ટાળવા મેથીના દાણાને નિયત પ્રમાણમાં લેવા અત્યંત જરૂરી છે. ખાસ કરીને ત્યારે કે જયારે તમારી કોઈ દવા ચાલતી હોય અથવા કોઈ આંતરિક રોગ હોય.
એક વેબસાઈટ દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે સીડ સાઈકલ (બીજ ચક્ર) એ PCOS, વંધ્યત્વ, અનિયમિત માસિક અને માસિકનો પ્રવાહને સુધારવાનો એક કુદરતી ઉપાય છે. ફેક્ટ ચેક કરવા પર અમને આ દાવો મોટાભાગે ખોટો જણાયો.
દાવો
એક વેબસાઈટ દ્વારા નીચે મુજબ દાવો કરવામાં આવ્યો છે,
“માસિક ધર્મ, પીસીઓએસ અને પ્રજનનક્ષમતા માટે બીજ ચક્રના મહત્વને સમજવું”
ફેકટ ચેક
વિડિયોમાં આ દાવો કરનાર વ્યક્તિ કોણ છે?
વિડિયોમાં પ્રસ્તુત વ્યક્તિ પોતાને પ્રમાણિત ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને ડાયેટીશ્યન, રેક્ટી, ઝુમ્બા, પિલેટ્સ, યોગા અને ભાંગડાના નિષ્ણાત તરીકે ઓળખાવે છે. જો કે, ખાસ કરીને તેનું ન્યુટ્રિશનિસ્ટ્સ માટેનું પ્રમાણપત્ર શોધતા તે ખોટો સાબિત થયો.
ડૉ. નિકિતા ચૌહાણે, MBBS, MD, DNB (ઑબ્સ્ટેટ્રિશિયન અને ગાયનેકોલોજિસ્ટ) જણાવ્યું હતું કે, “વિશ્વાસ કરતાં પહેલાં તબીબી માહિતી પ્રદાન કરતી વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓના ઓળખપત્રોની કાળજીપૂર્વક સમીક્ષા કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. જો તેમની લાયકાતો અસ્પષ્ટ અથવા અનુપલબ્ધ હોય, તો સંભવ છે કે તેઓ માહિતીનો વિશ્વસનીય સ્ત્રોત નથી.”
ડૉ. અરુણા કાલરા, MBBS, MD, એક અત્યંત કુશળ ઑબ્સ્ટેટ્રિશિયન અને ગાયનેકોલોજિસ્ટ છે. તેઓ દર્દીઓને તેમના પ્રશ્નોના સ્પષ્ટીકરણ અને નિરાકરણ માટે ડૉક્ટરો પાસે સલાહ લેવા પર ભાર મૂકે છે . તેઓ જણાવે છે કે માત્ર ઓનલાઈન સ્ત્રોતો પર આધાર રાખવાથી ચોક્કસ અને ભરોસાપાત્ર માહિતી મળી શકતી નથી. તેના બદલે, હેલ્થકેર પ્રોફેશનલ્સ સુધી પહોંચવું એ વિશ્વસનીય માર્ગદર્શનની ખાતરી કરે છે અને જે દર્દીઓની ચિંતાઓને અસરકારક રીતે સંબોધિત કરી શકે છે.
સીડ સાયકલ (બીજ ચક્ર) શું છે?
સીડ સાયકલ (બીજ ચક્ર) પદ્ધતિમાં હોર્મોનલ સંતુલનને ટેકો આપવા માટે માસિક ચક્રના વિવિધ તબક્કાઓ દરમિયાન ચોક્કસ બીજનો ઉપયોગ શામેલ છે. પ્રથમ તબક્કામાં (ફોલિક્યુલર તબક્કા), ફ્લેક્સસીડ્સ અને કોળાના બીજ એસ્ટ્રોજનના સ્તરને વધારવામાં મદદ કરવા માટે સામાન્ય રીતે ભલામણ કરવામાં આવે છે. બીજા તબક્કામાં (લ્યુટેલ તબક્કા) દરમિયાન, પ્રોજેસ્ટેરોનના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તલ અને સૂર્યમુખીના બીજને વારંવાર સૂચવવામાં આવે છે. આ પ્રથા એ વિચાર પર આધારિત છે કે આ બીજમાંના અમુક પોષક તત્વો હોર્મોન નિયમનમાં મદદ કરી શકે છે, જો કે તેની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓ મર્યાદિત છે.
શું સીડ સાયકલ PCOS માટેનો કુદરતી ઉપચાર છે?
PCOS માટે સીડ સાયકલ એ પુરવાર થયેલો કુદરતી ઉપચાર નથી. સીડ સાયકલિંગમાં હોર્મોન સંતુલનને ટેકો આપવા માટે માસિક ચક્રના વિવિધ તબક્કાઓ દરમિયાન ચોક્કસ પ્રકારના બીજ ખાવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો માને છે કે તે PCOS જેવી પરિસ્થિતિઓમાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તે કામ કરે છે કે કેમ તેની ખાતરી આપવા માટે આપણને વધુ સંશોધનની જરૂર છે. 2023ના અભ્યાસ બાદ, PCOSનું સંચાલન કરવા માટે ઝડપી ચાલવા જેવી પ્રવૃત્તિઓની સાથે સંલગ્ન ઉપચાર તરીકે સીડ સાયકલિંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ચોક્કસ મેક્રોન્યુટ્રિઅન્ટ રેશિયો સાથે 1500 kcal/દિવસનું લક્ષ્ય રાખીને દર્દીઓનો આહાર BMIના આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. તેમને પુષ્કળ પાણી પીવા, જંક અને ફેટી ફૂડ ટાળવા અને નિયમિત કસરત કરવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી. જ્યારે જીવનશૈલીના આ ફેરફારો PCOS લક્ષણોમાં સુધારા તરફ દોરી શકે છે, ત્યારે એ નોંધવું અગત્યનું છે કે પીસીઓએસ માટે કુદરતી ઉપચાર તરીકે બીજ જેવા કોઈપણ એક તત્વનું લેબલિંગ સપોર્ટેડ નથી. તેથી, વૈજ્ઞાનિકોએ હજુ પણ એ સમજવા માટે વધુ અભ્યાસ કરવાની જરૂર છે કે શું બીજ સાયકલિંગ વાસ્તવિક જીવનની પરિસ્થિતિઓમાં PCOS માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે.
2023 માં, અન્ય એક અભ્યાસમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું કે માસિક સ્રાવની તકલીફ યુવાન સ્ત્રીઓમાં પ્રચલિત છે, જે તેમની શારીરિક અને માનસિક સુખાકારી તથા ઉત્પાદકતાને પ્રતિકૂળ રીતે અસર કરે છે. વર્તમાન સારવારો અસરકારક હોવા છતાં, તેઓ ઘણીવાર આડઅસર કરે છે. તેથી, ડોઝ અને અવલંબનને ધ્યાનમાં રાખીને, સ્ત્રી માસિક સ્વાસ્થ્યના સંચાલનમાં તેની પુરાવા-આધારિત અસરકારકતાને સુનિશ્ચિત કરવા માટે આહારના હસ્તક્ષેપ તરીકે સીડ સાયકલના આહાર પર વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
અમે ભૂતકાળમાં માસિક ચક્રના પુનઃસ્થાપનની આસપાસની અસંખ્ય દંતકથાઓની તપાસ કરી છે, પરંતુ આ તમામ દાવાઓમાં વૈજ્ઞાનિક પુરાવાનો અભાવ છે. ડૉ. અનીતા ગુપ્તા ગાયનેકોલોજિસ્ટ જણાવે છે કે “અત્યાર સુધી એવો કોઈ પુરાવો નથી કે સીડ સાયકલિંગ ખરેખર PCOSમાં થતા અનિયમિત રક્તસ્ત્રાવને સુધારી શકે છે. પરંતુ બીજમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ અને ઓમેગા 3 હોવાથી તેનું સેવન પરોક્ષ રીતે મદદ કરી શકે છે અને એકંદરે તમારા સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે.”
શું સીડ સાયકલ વંધ્યત્વ માટેનો કુદરતી ઉપચાર છે?
સીડ સાયકલમાં વંધ્યત્વની સીધી સારવાર તરીકે વૈજ્ઞાનિક પુરાવાનો અભાવ છે. તેને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય માટે સર્વગ્રાહી અભિગમના પરોક્ષ ઘટક તરીકે જોવું જોઈએ. જ્યારે અનુમાનિત પુરાવા સૂચવે છે કે તે હોર્મોનલ સંતુલનને મદદ કરી શકે છે, આ બાબતે નિર્ણાયક સંશોધનનો અભાવ છે.
બીજ સાયકલિંગને એક વ્યાપક વ્યૂહરચનામાં સંકલિત કરવું મહત્વપૂર્ણ છે જેમાં અન્ય સાબિત પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે અને વ્યક્તિગત પ્રજનન ક્ષમતા માટે સ્ત્રીરોગવિજ્ઞાની પાસેથી માર્ગદર્શન મેળવવું જરૂરી છે.
ડો. સ્વાતિ દવેને દાવા વિશે પૂછવા કહ્યું કે જ્યારે કેટલાક લોકો કહે છે કે સીડ સાયકલિંગ પ્રજનનક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરે છે, હજુ સુધી આ અંગે બહુ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. તે તંદુરસ્ત જીવનશૈલીનો માત્ર એક ભાગ છે જેમાં સારું ખાવું, કસરત કરવી અને તબીબી સલાહ મેળવવી શામેલ છે. તે કેટલાક માટે કામ કરી શકે છે, પરંતુ તે તમારા માટે યોગ્ય છે કે કેમ તે જોવા માટે ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. દરેક વ્યક્તિનું શરીર અલગ છે, તેથી જે એક વ્યક્તિ માટે કામ કરે છે તે બીજા માટે કામ ન કરે.
ડાયેટિશિયન હરિતા અધ્વર્યુએ જણાવ્યું હતું કે, “સીડ સાયકલિંગ હોર્મોન્સને સંતુલિત કરવામાં, પીરિયડ્સનું નિયમન કરવામાં, તેની પીડાને દૂર કરવામાં, પ્રજનન સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં અને PCOS માટે મદદ કરી શકે છે. જો કે, વૈજ્ઞાનિક પુરાવા વિના ફળદ્રુપતાના ઉકેલ તરીકે આશાસ્પદ બીજ સાયકલિંગ ભ્રામક છે, ખાસ કરીને વર્ષોથી વંધ્યત્વ સાથે સંઘર્ષ કરતા લોકો માટે. તેમ છતાં, બીજ ફળદ્રુપતાને સીડ સાયકલનું કોઈ જાણીતું શારીરિક નુકસાન અથવા આડઅસર થતી નથી, જે તેને સલામત બનાવે છે.”
એક સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે સોનફ ચાવવાથી વાળ ખરતા ઝડપથી રોકી શકાય છે. અમે તેની હકીકત તપાસી અને આ દાવો મોટે ભાગે ખોટો હોવાનું જણાયું.
દાવો
એક વેબસાઈટ દ્વારા નીચે મુજબ દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે,
“વરિયાળીનું તેલ વિટામિન સી, કે અને ઇનો બેસ્ટ સોર્સ છે. સાથે જ આ ત્રણેય વાળ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. “
તથ્ય જાંચ
લોકોમાં વાળ ખરવાનું કારણ શું છે?
વાળ ખરવાના વિવિધ કારણો હોય શકે છે. જિનેટિક્સ, જેમ કે એન્ડ્રોજેનિક એલોપેસીયા, એક સામાન્ય કારણ છે. સગર્ભાવસ્થા, થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ અને એલોપેસીયા એરેટા જેવી સ્થિતિઓથી હોર્મોનલ શિફ્ટ પણ તે તરફ દોરી શકે છે. વધુ પડતી સારવાર, કઠોર ઉત્પાદનો અને ચુસ્ત હેરસ્ટાઇલ જેવી ખરાબ હેર કેર પ્રેક્ટિસ, વાળના પાતળા થવામાં ફાળો આપી શકે છે. દવાઓ વત્તા રેડિયેશન થેરાપી, તેને ટ્રિગર કરી શકે છે, જેમ કે તણાવ અથવા સ્ટાઇલ કે જે વાળના ફોલિકલ્સમાં તાણ પેદા કરી શકે છે. ખરાબ આહાર, સ્થૂળતા, વૃદ્ધત્વ, સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો અને ક્રોનિક કિડની ડિસઓર્ડર પણ પરિબળો છે. વાળ ખરવાના કેટલાક કારણો કુદરતી છે, જ્યારે અન્ય કારણોમાં નિયંત્રણ અથવા સારવાર શક્ય છે.
ફરીદાબાદની અમૃતા હોસ્પિટલમાં પ્રેક્ટિસ કરતા ડર્મેટોલોજિસ્ટ ડૉ. સચિન ગુપ્તાએ આ દાવા પર ટિપ્પણી કરી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે વાળનો વિકાસ આનુવંશિકતા, હોર્મોન્સ, આહાર અને એકંદર આરોગ્ય જેવા વિવિધ પરિબળો પર આધાર રાખે છે. ડૉ. ગુપ્તાએ જણાવ્યું કે ટૂંકા સમયમાં વાળની વૃદ્ધિ બમણી કરવા માટે કોઈ ચમત્કારિક DIY ઉપાય નથી. તેમણે તંદુરસ્ત અને મજબૂત વાળના વિકાસ માટે તંદુરસ્ત આહાર અને વાળની સંભાળ રાખવાની ભલામણ કરી. તેમણે જણાવ્યું કે વાળની વૃદ્ધિ એ એક જટિલ પ્રક્રિયા છે જેમાં શ્રેષ્ઠ પરિણામો માટે સમય, કાળજી અને સર્વગ્રાહી અભિગમની જરૂર હોય છે.
શું વરિયાળી વાળ ખરતા અટકાવવામાં મદદ કરે છે?
એકદમ ચોક્કસ રીતે ન કહી શકાય. એવું માનવામાં આવે છે કે વરિયાળીના બીજ તેમના પોષક ગુણધર્મોને કારણે ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો પ્રદાન કરે છે. પરંતુ આ વિચારને સમર્થન આપવા માટેના વૈજ્ઞાનિક પુરાવા અપૂરતા છે. વરિયાળીના બીજ (સૌનફ) નું સેવન અસરકારક રીતે વાળ ખરતા અટકાવી શકે છે. એક સંશોધન માત્ર એટલું જ દર્શાવે છે કે વરિયાળીનો અર્ક એવા વ્યક્તિઓમાં વાળની વૃદ્ધિમાં ઘટાડો કરે છે જેઓ પહેલાથી જ વધુ પડતા વાળનો વિકાસ કરે છે.
વરિયાળીના બીજમાં આયર્ન, ઝિંક, સેલેનિયમ અને વિટામિન A અને E જેવા પોષક તત્વો હોય છે, જે વાળના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ વરિયાળીના બીજનું સેવન કરવાથી વાળ ખરતા અટકાવી શકાય તેવું કોઈ પ્રત્યક્ષ સંશોધન નથી.
એવું કહેવાય છે કે, વરિયાળીના બીજને આહારમાં સામેલ કરવાથી તે આરોગ્યમાં ફાળો આપી શકે છે અને આડકતરી રીતે વાળના સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપી શકે છે.
વધુમાં, વરિયાળીના બીજમાં ફ્લેવોનોઈડ્સ, ફિનોલિક સંયોજનો અને વિટામિન સી જેવા એન્ટીઑકિસડન્ટો હોય છે, જે મુક્ત રેડિકલને કારણે થતા નુકસાનથી કોષોને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરે છે. મુક્ત રેડિકલ અસ્થિર અણુઓ છે જે ઓક્સિડેટીવ તણાવનું કારણ બની શકે છે, વાળ વૃદ્ધત્વ અને નુકશાનમાં ફાળો આપે છે. જ્યારે તમારા આહારમાં વરિયાળીના બીજનો સમાવેશ કરીને અન્ય એન્ટીઑકિસડન્ટથી ભરપૂર ખોરાક સાથે વાળ ખરતા અટકાવવા માટે વરિયાળીના બીજના વપરાશને જોડતા અપૂરતા પ્રત્યક્ષ પુરાવા છે, તે એકંદર આરોગ્યને ટેકો આપી શકે છે અને વાળના સ્વાસ્થ્યમાં આડકતરી રીતે યોગદાન આપી શકે છે.
જ્યારે વરિયાળીના બીજમાં ફાયદાકારક પોષક તત્વો હોય છે, ત્યારે વાળ ખરતા અટકાવવામાં તેમની સીધી અસરકારકતા સાબિત કરતું કોઈ ચોક્કસ સંશોધન નથી. વાળ ખરવા પર જીનેટિક્સ, હોર્મોનલ અસંતુલન, આહાર અને એકંદર સુખાકારી જેવા અસંખ્ય પરિબળોની અસર થાય છે. વાળના સ્વાસ્થ્ય માટે પૌષ્ટિક આહાર જાળવવો મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ માત્ર વરિયાળીના બીજ પર આધાર રાખવો એ વાળ ખરતા અટકાવવા માટે પૂરતું નથી. યોગ્ય પોષણ, નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ, તણાવ વ્યવસ્થાપન અને જો વાળ વધુ માત્રામાં ખરતા હોય તો તબીબી સલાહ લેવી જરૂરી છે.
શું વાળ ખરતા અટકાવવાનો કોઈ ઉપાય છે?
વાળ ખરતા અટકાવવા માટે વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ જેવા મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વોથી ભરપૂર સારી રીતે ગોળાકાર આહાર જાળવવાનો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, હળવા વાળની સંભાળની દિનચર્યાઓ, નિયમિત સફાઈ અને કઠોર સ્ટાઇલ પદ્ધતિઓને ટાળીને માથાની ચામડીના સ્વાસ્થ્યને પ્રાથમિકતા આપવી મહત્વપૂર્ણ છે. તાણનું સંચાલન કરવું, શરીરની અંદરની બીજી કોઈ મેડીકલ સમસ્યાઓનું નિરાકરણ કરવું અને દવાઓની સંભવિત આડઅસરો વિશે જાગૃત રહેવું એ પણ આવશ્યક પાસાઓ છે. વાળ પર વધારે પડતા લેપ દવાઓ મર્યાદિત કરવી, નિયમિત કસરત, પૂરતી ઊંઘ લેવી અને હાઇડ્રેશન સાથે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી તરફ દોરી જવું, તેમજ ધૂમ્રપાન છોડવું, આ બધું વાળના સ્વાસ્થ્યમાં સકારાત્મક યોગદાન આપી શકે છે.
એક વેબસાઈટ દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે રોજ એક ચમચી હળદર ખાવાથી કેન્સર થતું અટકે છે. અમે આ દાવાની તપાસણી કરી અને અમને આ દાવો મોટેભાગે ખોટો જણાયો.
દાવો
એક વેબસાઈટ દ્વારા નીચે મુજબ દાવો કરવામાં આવ્યો છે,
“હળદરમાં રહેલાં તત્વ કેન્સર સેલ્સ વધતાં રોકે છે. રોજ ડાયટમાં તેને સામેલ કરવાથી કેન્સરનો ખતરો ટળે છે.”
તથ્ય જાંચ
હળદર શું છે?
હળદર એ કુરકુમા લોન્ગા છોડના મૂળમાંથી બનતો પીળો મસાલો છે. તે એશિયન રસોઈમાં મુખ્ય ઘટક છે, જે તેના વિશિષ્ટ સ્વાદ અને તીવ્ર રંગ માટે પ્રખ્યાત છે. તેના રાંધણના ઉપયોગ સિવાય તેના સક્રિય સંયોજન, કર્ક્યુમિનને કારણે તે પરંપરાગત દવામાં વર્ષોથી વપરાય છે.
આ સંયોજનમાં બળતરા વિરોધી અને એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો ધરાવે છે જે સંભવિતપણે ઘણાબધા સ્વાસ્થ્ય લાભો પ્રદાન કરે છે. કર્ક્યુમિન વિવિધ પરિસ્થિતિઓના લક્ષણોને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. આ સ્વાસ્થ્ય પરિસ્થિતિઓમાં સંધિવા, પાચન સમસ્યાઓ અને અમુક પ્રકારના કેન્સરનો પણ સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, હળદર હૃદયના સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપવા, જ્ઞાનાત્મક કાર્યમાં સુધારો કરવા અને શરીરની એકંદર સુખાકારીને ટેકો આપવા સાથે જોડાયેલી છે. રાંધણ અને સંભવિત સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે, હળદર વિશ્વભરની વાનગીઓનો લોકપ્રિય ઘટક બની ગઈ છે.
હળદરમાં કયું સંયોજન તેના કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો માટે જવાબદાર છે?
કર્ક્યુમિન હળદરમાં કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મ માટે જવાબદાર સંયોજન છે. કર્ક્યુમિન એ હળદરમાં ઉપલબ્ધ બાયોએક્ટિવ પદાર્થ છે અને તેની સંભવિત ઉપચારાત્મક અસરો માટે વ્યાપકપણે અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ અસરોમાં કેન્સર કોશિકાઓના વિકાસને અટકાવવાની અને કેન્સર કોશિકાઓમાં એપોપ્ટોસીસ (સેલ મૃત્યુ) પ્રેરિત કરવાની ક્ષમતાનો સમાવેશ થાય છે.
અસંખ્ય પ્રયોગશાળા અભ્યાસો અને કેટલાક ક્લિનિકલ ટ્રાયલ દર્શાવે છે કે કર્ક્યુમિન સ્તન, કોલોન, પ્રોસ્ટેટ, ફેફસાં અને સ્વાદુપિંડના કેન્સરના વિવિધ કેન્સરની પ્રગતિમાં દખલ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
કર્ક્યુમિનના કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મોને કેન્સરના વિકાસ અને પ્રગતિમાં સામેલ વિવિધ પરમાણુ માર્ગોને મોડ્યુલેટ કરવાની ક્ષમતાને આભારી હોવાનું માનવામાં આવે છે, જેમાં બળતરા, ઓક્સિડેટીવ તણાવ અને કેન્સર કોષોના પ્રસારનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, કર્ક્યુમીનની અંતર્ગત કેન્સર વિરોધી અસર સાથે તેની જરૂરી માત્રા અને ગુણવત્તાને સંપૂર્ણ રીતે સમજવા માટે અમને વધુ સંશોધનની જરૂર છે. આ માહિતી કેન્સર નિવારણ અને સારવારમાં આ સંયોજનની સંભવિતતાને સમજાવી શકે છે.
THIP સાથેની મુલાકાતમાં અપોલો હોસ્પિટલ્સના વરિષ્ઠ ઓન્કોલોજિસ્ટ ડૉ. મનીષ સિંઘલે પણ કેન્સર નિવારણ માટે હળદરના અસરકારક ડોઝની અનિશ્ચિતતા પર સવાલ કર્યા હતા.
હા, હોય શકે છે. હળદર, જેમાં કર્ક્યુમિન હોય છે, તે ઘણીવાર કેન્સરની પૂરક સારવારનો એક ભાગ છે. એશિયન દવામાં તેનો ઐતિહાસિક ઉપયોગ કર્ક્યુમીનના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોને કારણે થાય છે. કેન્સર સામે કર્ક્યુમિનની અસરોની તપાસ કરતી ક્લિનિકલ ટ્રાયલ સૂચવે છે કે તે બળતરાનો સામનો કરી શકે છે, કેન્સરનું મુખ્ય પાસું. જો કે, એવા કોઈ નિર્ણાયક પુરાવા નથી કે હળદર અથવા કર્ક્યુમિન મનુષ્યમાં કેન્સરને મટાડી શકે છે અથવા અટકાવી શકે છે.
વધુમાં, કર્ક્યુમિનના ઉપયોગમાં મર્યાદાઓ છે, જેમ કે યોગ્ય માત્રા, શોષણ અને દવાઓની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ નક્કી કરવી. આ પરિબળો કેન્સરની સારવારમાં હળદરની અસરકારકતા સ્થાપિત કરવા માટે વધુ ક્લિનિકલ ટ્રાયલ્સની જરૂરિયાત તરફ ઈશારો કરે છે. ઓન્કોલોજિસ્ટ્સ હળદરની સંભવિતતાને સ્વીકારે છે પરંતુ તેને કેન્સરની વિશ્વસનીય સારવાર ગણતા પહેલા વધુ સંશોધન પર ભાર મૂકે છે.
શું એ સાચું છે કે એક ચમચી હળદર કેન્સરથી બચાવે છે?
ના, આ વાત સાચી નથી. હળદરમાં કર્ક્યુમિન હોય છે જે પ્રયોગશાળાના અભ્યાસમાં કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો દર્શાવે છે. પરંતુ એ નોંધવું અગત્યનું છે કે માત્ર એક ચમચી હળદરનું સેવન કરવાથી કેન્સર જાતે જ અટકી જાય તેવી શક્યતા નથી. કેન્સર પર કર્ક્યુમિનની અસરોની તપાસ કરતા અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું કે એક ચમચી હળદર પુરતી માત્રામાં કર્ક્યુમિન ધરાવતી નથી.
વધુમાં, કેન્સર નિવારણ એ જિનેટિક્સ, જીવનશૈલી, આહાર અને પર્યાવરણીય પરિબળો સહિતના વિવિધ પરિબળો દ્વારા સર્જાતી એક જટિલ સમસ્યા છે. તંદુરસ્ત અને સંતુલિત આહારના ભાગ રૂપે હળદરને આહારમાં સામેલ કરવાથી કેટલાક સંભવિત સ્વાસ્થ્ય લાભો મળી શકે છે. પરંતુ કેન્સરને રોકવા માટે ફક્ત તેના પર આધાર રાખવાને પૂરતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓથી સમર્થન મળતું નથી.
ભારતમાં, જ્યાં હળદર લગભગ દરેક ભોજનમાં મુખ્ય છે, કેન્સરની ઘટનાઓ એક નોંધપાત્ર ચિંતાનો વિષય છે. તાજેતરના આંકડા દર્શાવે છે કે 2022 માં, કેન્સરના અંદાજિત 1,461,427 નવા કેસ નોંધાયા હતા, જે દર 100,000 વ્યક્તિ દીઠ 100.4 કેસ દર્શાવે છે. ચોંકાવનારી રીતે, ડેટા સૂચવે છે કે ભારતમાં દર નવમાંથી એક વ્યક્તિ તેમના જીવનકાળ દરમિયાન કેન્સર થવાનું જોખમ ધરાવે છે. નોંધપાત્ર રીતે, ફેફસાનું કેન્સર પુરુષોને અસર કરતા કેન્સરની યાદીમાં ટોચ પર છે, જ્યારે સ્ત્રીઓમાં સ્તનનું કેન્સર સૌથી વધુ છે.
ડૉ. શાલિન નાગોરી, કન્સલ્ટન્ટ પેથોલોજિસ્ટ અને ઔદ્યોગિક ચિકિત્સક કહે છે કે, “દરરોજ એક ચમચી હળદરનું સેવન કરવાથી તેના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો સહિત કેટલાક સંભવિત ફાયદાઓ થઈ શકે છે. આ સૈદ્ધાંતિક રીતે કેન્સર નિવારણમાં ફાળો આપી શકે છે. જો કે, હાલમાં એવા દાવાને સમર્થન આપવા માટે અપૂરતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા છે કે હળદરની એક ચમચી કેન્સરને રોકી શકે છે.”
વૂમિકા મુખર્જી, આરોગ્ય અને પોષણ લાઇફ કોચ, ભારપૂર્વક જણાવે છે કે કોઈ ચોક્કસ ખોરાક અથવા આહારનો સમૂહ કેન્સરને રોકવાની ખાતરી આપી શકતું નથી. ઉપરાંત, અમુક વસ્તુઓને ટાળવાથી જોખમ ઘટાડવું જરૂરી નથી. કેન્સરની સારવારના સંદર્ભમાં, શરીરનું સ્વસ્થ વજન જાળવવું, ખાસ કરીને સંતુલિત આહાર સાથે આંતરડાની ચરબી ઘટાડવી અને સ્નાયુઓની શક્તિ વધારવી તે નિર્ણાયક બની રહે છે. મુખર્જી પૌષ્ટિક આહાર તરફ ધ્યાન દોરે છે અને ખાંડ, કેફીન, મીઠું, આલ્કોહોલનું સેવન ઘટાડવાની સલાહ આપે છે. તેઓ ભારપૂર્વક જણાવે છે કે પુરતી ગુણવત્તા અને માત્રામાં ભોજન લેવાથી કેન્સર અને અન્ય ક્રોનિક રોગોના જોખમને ઘટાડવામાં ભૂમિકા ભજવે છે. જો કે, એ નોંધવું જરૂરી છે કે કોઈ એક ખોરાક કેન્સરના ઈલાજ તરીકે કામ કરી શકે નહીં.
ટાટા મેમોરિયલ કેન્સર હોસ્પિટલ, મુંબઈના ચીફ ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને ડાયેટિશ્યન શિવશંકર ટી. જણાવે છે કે, “સંતુલિત આહાર ખાવાથી વજન જાળવવામાં અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને ટેકો આપવા માટે જરૂરી પોષક તત્વો પ્રદાન કરવામાં મદદ મળી શકે છે. શ્રેષ્ઠ ‘કેન્સર વિરોધી આહાર’ એ ભૂમધ્ય આહાર છે. આ આહારમાં લાલ માંસ ઓછું અને સફેદ માંસ સારી માત્રામાં હોય છે.”
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)