| schema:text
| - Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bron van de beweringen
De wolf is sinds tien jaar weer in Nederland en heeft sindsdien veel landbouwdieren zoals schapen en paarden te grazen genomen. Daarom was er op 25 maart een debat in de Tweede Kamer over de wolf en hoe ermee om te gaan: verdrijven uit Nederland of mee samenleven? De gemoederen liepen hoog op en verschillende politici plakten cijfers op het aantal aanvallen van de wolf en hoeveel landbouwdieren daarbij overleden.
Volgens Diederik Boomsma (NSC) zijn er in totaal 6000 schapen gedood sinds de wolf terug is in Nederland. Verder zouden er volgens Pieter Grinwis (ChristenUnie) en Joost Eerdmans (JA21) in 2024 770 aanvallen op veedieren zijn geweest. Volgens Grinwis zijn hierbij voornamelijk schapen omgekomen. In 2023 zouden verder 1200 schapen zijn doodgebeten, aldus Eerdmans.
Ook worden vergelijkingen gemaakt tussen verschillende periodes. André Flach (SGP) zei dat er in de eerste elf weken van 2025 net zo veel schapen, pony’s en alpaca’s door de wolf zijn gedood als in heel 2023. Grinwis had het daarnaast over Friesland:
“Het aantal aanvallen door deze steeds vaker niet-schuwe dieren neemt alleen maar verder toe. In de eerste maanden staat de teller alleen al in de provincie Fryslân op 69. Dat zijn al meer slachtoffers dan in heel 2024.”
Hij heeft het eerst over aanvallen en dan over slachtoffers. Een beleidsmedewerker van de ChristenUnie liet weten dat Grinwis het aantal gedode dieren in 2025 met het aantal gedode dieren in 2024 vergelijkt. Ten slotte stelt Joost Eerdmans in motie nummer 433 (33576) dat het aantal aanvallen op dieren met bijna drieduizend procent is gestegen de afgelopen jaren.
Om deze beweringen te checken kunnen we terecht bij de website van BIJ12 Team Faunazaken dat zich bezighoudt met schade veroorzaakt door beschermde dieren zoals de wolf. Op de website houden ze bij hoe vaak er veeschade is gemeld, compleet met het aantal gedode dieren en de diersoort die de (vermoedelijke) dader is. We hebben tenzij anders vermeld alleen gekeken naar aanvallen waar de aanvallende diersoort als ‘wolf’ of ‘vermoedelijk wolf’ staat aangemerkt en we gebruiken de versie van de database die voor het laatst op 2 april is geüpdatet.
Bewering 1: Er zijn 6000 schapen gedood door de wolf sinds deze terug is in Nederland [Waar]
Dit klopt: als we in de BIJ12-database alleen de aanvallen nemen waar alleen schapen zijn omgebracht door de wolf en alle dode dieren bij elkaar optellen, komen we inderdaad uit op 6.003. Dat is – ook voor de rest van dit artikel als we het over gedode dieren hebben – inclusief dieren die na een aanval geëuthanaseerd zijn. Daarnaast zijn er 173 schapen vermoedelijk door een wolf gedood, wat het totaal op 6.176 brengt. Het gaat hier om aanvallen sinds 7 maart 2015 en we tellen aanvallen waarbij meerdere soorten dieren zijn gedood (bijvoorbeeld schapen en geiten) niet mee.
Bewering 2: Wolven vielen in 2024 770 keer landbouwvee aan, waarvan het merendeel schapen [Waar]
Correct: als we het aantal aanvallen uit 2024 waarbij de wolf als de aanvallende diersoort staat aangemerkt tellen, komen we precies uit op 770. Tellen we aanvallen die vermoedelijk door een wolf zijn gedaan mee, dan staat de teller in 2024 op 800. In ongeveer 92 procent van die aanvallen ging het om schapen, inclusief gevallen waarbij schapen samen met andere dieren zijn aangevallen (0,9%).
Bewering 3: Er zijn in 2023 1200 schapen gedood door wolven [Waar]
Als we hier hetzelfde doen als bij bewering 1, maar dan voor het aantal gedode schapen in 2023, komen we uit op 1316 dode dieren. Tellen we aanvallen die vermoedelijk door een wolf zijn gedaan mee, dan staat de teller op 1343 in 2024. Met ‘1200 schapen’ zit Eerdmans dus iets onder het door BIJ12 geregistreerde aantal.
Bewering 4: In de eerste elf weken van 2025 zijn net zo veel schapen, pony’s en alpaca’s gedood als in heel 2023 [Waarschijnlijk waar]
De eerste elf weken van 2025 lopen van 1 januari tot 16 maart. Volgens de database van BIJ12 zijn er in die weken 588 schapen, pony’s en alpaca’s gedood door wolven. Hierbij tellen we alleen aanvallen tot 2 februari, omdat voor latere aanvallen uit DNA-onderzoek nog niet bekend is welk dier de aanval heeft gepleegd.
In 2023 zijn ter vergelijking meer dan twee keer zo veel schapen, pony’s en alpaca’s gedood door wolven of vermoedelijk door wolven: 1381. Als we in 2025 wel aanvallen meetellen waarbij de aanvallende diersoort nog niet bekend is, dan staat de teller op 1446 dode dieren, wat wel overeenkomt met de bewering. Het is zo dat de meeste geregistreerde aanvallen door wolven gepleegd worden, dus het is aannemelijk dat wolven achter de meeste van die 1446 dode dieren zitten.
Hierbij tellen we ook aanvallen mee waarbij naast schapen andere dieren zijn aangevallen, dus het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk een paar doden lager. Verder tellen we ook een aanval op een Shetland Pony mee, maar geen aanvallen op paarden of minipaarden.
Bewering 5: In de eerste maanden van 2025 zijn in Friesland 69 wolvenaanvallen geweest [Waarschijnlijk waar]
Volgens de data van BIJ12 zijn er tot nu toe in 2025 79 aanvallen op landbouwvee geweest in de provincie Friesland, maar niet van al die aanvallen is bepaald of ze zijn gepleegd door een wolf. Dat is maar voor 15 aanvallen het geval: van de rest moet nog vastgesteld worden door welke diersoort ze zijn gepleegd.
In 2024 waren er 134 aanvallen, waarvan er 119 door de wolf of vermoedelijk door de wolf zijn gepleegd. De rest is gepleegd door honden of een onbekende diersoort.
Bewering 6: Er zijn in 2025 in Friesland meer landbouwhuisdieren gedood dan in 2024 [Waarschijnlijk waar]
Als we de database van BIJ12 er weer bij pakken, zien we dat er in 2024 in Friesland 448 landbouwhuisdieren zijn omgekomen en in 2025 tot nu toe 592. Het gaat hier om alle aanvallen, dus ook aanvallen die niet door wolven zijn gepleegd.
Kijken we alleen naar aanvallen van wolven, dan zien we in 2024 430 dode dieren en in 2025 119 dode dieren. Hier geldt net zoals bij bewering 4 dat voor de meeste aanvallen in 2025 nog niet is vastgesteld door welk dier ze gepleegd zijn, maar dat wolven in de meeste gevallen achter aanvallen in de BIJ12-database zitten.
Bewering 7: Het aantal aanvallen op landbouwvee is de afgelopen jaren met 3000% toegenomen [Grotendeels waar]
In 2024 waren er 800 geverifieerde en vermoedelijke wolvenaanvallen op landbouwvee. Het aantal aanvallen in de afgelopen jaren is in onderstaande tabel op een rij gezet.
Eerdmans is vaag over het tijdsframe waar hij naar verwijst: wat zijn “de afgelopen jaren”? Maar als we het totaal aantal aanvallen in 2019 (24) vergelijken met het totale aantal aanvallen in 2024 (800), zien we inderdaad een stijging van iets meer dan 3200 procent. Dit is alleen het meest extreme geval sinds het aantal aanvallen sinds 2019 elk jaar is gestegen en ook in 2018 hoger lag met 44 aanvallen. Als we dat jaar als uitgangspunt nemen, zien we een stijging van iets meer dan 1700 procent.
Reacties SGP en ChristenUnie
Een beleidsmedewerker van de SGP schrijft: “Van aanvallen na 2 februari is inderdaad nog niet bepaald welk dier er achter zit. De data van de jaren ervoor laten echter zien dat bij het overgrote deel van de gedode dieren sprake was van aanvallen door een wolf. Daarom konden we met voldoende zekerheid stellen dat het aantal gedode dieren in de eerste elf weken van het jaar al op het niveau van heel 2023 lag. Tot 25 maart waren overigens zelfs al meer dan 1500 dieren gedood door de wolf of andere dieren.”
Een beleidsmedewerker van de ChristenUnie stuurt een brief van de provincie Friesland mee waar Grinwis zijn cijfers uit haalde. Die komen in de buurt van de cijfers over Friesland die we uit de database van BIJ12 hebben gehaald.
Conclusie
De beweringen die Kamerleden in het wolvendebat van 25 maart deden over gedood landbouwvee kloppen. Er zijn bijvoorbeeld inderdaad 6000 schapen door wolven gedood in de afgelopen tien jaar en de wolf viel 770 keer aan in 2024. Bij de vergelijkingen tussen periodes zijn de beweringen waarschijnlijk waar, omdat er voor de meeste aanvallen uit 2025 nog niet is vastgesteld door welke diersoort ze zijn gepleegd. Maar aangezien de meeste aanvallen in het verleden door wolven zijn gepleegd, zal dat dit jaar waarschijnlijk ook zo zijn.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)