| schema:text
| - Η αβάσιμη θεωρία συνωμοσίας περί βιολογικών εργαστηρίων στην Ουκρανία, τα οποία μάλιστα αποτέλεσαν τον λόγο εισβολής της Ρωσίας στην χώρα, κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2024 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Τον ισχυρισμό αναπαρήγαγε, μεταξύ άλλων, και ο δημοσιογράφος του FocusFM, Στέφανος Δαμιανίδης στην εκπομπή του. Το βίντεο με την σχετική δήλωση ανήρτησε στον λογαριασμό του στο Facebook στις 20/11/2024:
Κίνδυνος θάνατος τα δεκάδες διάσπαρτα στην Ουκρανία βιολογικά εργαστήρια με θανατηφόρα παθογόνα, τα οποία χρηματοδοτούν οι ΗΠΑ και διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να αποτελέσουν είτε ρωσικό στόχο, είτε να χτυπηθούν εκ των έσω από τους Ουκρανούς ως αντίποινα για περιοχές που χάνουν! Η παραδοχή από την νέα διευθύντρια της Εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών της Αμερικής Τουλσι Γκάμπαρντ, λέει πολλά! #stefanosdamianidis #focus811 #Ρωσια #Ουκρανια #Τραμπ
Ανάλυση του ισχυρισμού
Ο ισχυρισμός περί ύπαρξης εργαστηρίων στην Ουκρανία, τα οποία χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ, και στα οποία γίνονται δοκιμές σε βιολογικά όπλα κυκλοφόρησε λίγο μετά την εισβολή, στο πλαίσιο ρωσικής προπαγάνδας εναντίον της Ουκρανίας. Ο ισχυρισμός της ρωσικής πλευράς ήταν πως η Ουκρανία διεξήγαγε πειράματα με επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς για την ανάπτυξη βιολογικών όπλων τα οποία θα χρησιμοποιούσε εναντίον της Ρωσίας, καθιστώντας την εισβολή στην Ουκρανία απαραίτητη στο πλαίσιο αυτοάμυνας.
Τι ισχύει για τα βιολογικά εργαστήρια στην Ουκρανία
Το 2005, οι ΗΠΑ σύναψαν συμφωνία με την Ουκρανία στο πλαίσιο ελέγχου των πόρων και της τεχνογνωσίας που χρησιμοποιούνται σε 3 εργαστήρια όπου γίνονταν έρευνες σε παθογόνους μικροοργανισμούς, για την αποτροπή χρήσης τους με σκοπό την ανάπτυξη βιολογικών όπλων. Η χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ δεν αφορούσε την δημιουργία νέων εργαστηρίων, την μετατροπή ή την ενίσχυση τους για να αναλάβουν την εξέταση παθογόνων ως πιθανά βιολογικά όπλα. Τα εν λόγω εργαστήρια λειτουργούσαν ήδη ως ερευνητικά κέντρα για την αντιμετώπιση και την πρόληψη νόσων. Η χρηματοδότηση αφορούσε την προάσπιση της δουλειάς που γίνονταν στα εν λόγω εργαστήρια ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή βιολογικών όπλων.
Τον Ιούνιο του 2022, μετά από επαναλαμβανόμενη προώθηση της εικασίας περί ύπαρξης ουκρανικών εργαστηρίων στα οποία γίνονταν ανάπτυξη βιολογικών όπλων, η Ρωσία υπέβαλε επίσημες ερωτήσεις για τα εν λόγω εργαστήρια στο πλαίσιο πιθανής παραβίασης του άρθρου 5 της Σύμβασης για τα Βιολογικά και Τοξινικά Όπλα (ΒΤWC). Η εν λόγω σύμβαση, η οποία υπογράφηκε το 1972 στην οποία υπάγονται πλέον 187 χώρες απαγορεύει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη, παραγωγή, αγορά, μεταφορά, αποθήκευση και χρήση βιολογικών και τοξινικών όπλων. Η επίσημη απάντηση από τις ΗΠΑ ανέφερε τα σχετικά στοιχεία για την φύση των εργαστηρίων και της οικονομικής υποστήριξης της χώρας στην Ουκρανία στο πλαίσιο προστασίας των εργαστηρίων. Η αναφορά τόνιζε επίσης πως τα εργαστήρια που βρίσκονταν στην Ουκρανία εδραιώθηκαν νόμιμα και τηρώντας την σχετική σύμβαση, ενθαρρύνοντας την συνεργατική έρευνα μεταξύ διαφορετικών κρατών στην περιοχή για την αντιμετώπιση νέων απειλών, όπως ζωονοτικών νόσων. Ένα σημείο που εγείρεται επίσης στην σχετική αναφορά είναι πως οι ΗΠΑ είχαν αντίστοιχη συμφωνία συνεργασίας με την Ρωσία από 1992 μέχρι το 2005, όταν η Ρωσία τερμάτισε την συνεργασία. Στις κατηγορίες της Ρωσίας συμπεριλαμβάνονταν επίσης ο ισχυρισμός ότι συγκεκριμένα παθογόνα, μεταξύ των οποίων αυτά που προκαλούν άνθρακα και χολέρα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για έρευνα στο Ινστιτούτο Mechnikov στην Οδησσό δεν σχετίζονται με πραγματικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός της Ουκρανίας ώστε να δικαιολογείται η έρευνα. Αυτός ο ισχυρισμός ωστόσο, όπως τονίζεται και στην σχετική αναφορά των ΗΠΑ, δεν ισχύει καθώς ο άνθρακας και η χολέρα είναι ενδημικές νόσοι στην Ουκρανία και η πιθανότητα μεγάλων εξάρσεων αυξήθηκε δραματικά ως αποτέλεσμα της εισβολής. Είναι σημαντικό να τονιστεί μάλιστα ότι τον Μάρτιο του 2022, μια ομάδα ερευνητών από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας δημοσίευσε μια ανοιχτή επιστολή στην οποία ασκούσαν κριτική στους ισχυρισμούς της χώρας τους περί ανάπτυξης βιολογικών/γενετικών όπλων από την Ουκρανία που μπορούν να στοχεύουν μόνο Ρώσους. Στην ίδια επιστολή άσκησαν κριτική και στην “λίστα με τα επικίνδυνα παθογόνα” που είχε δημοσιεύσει η Ρωσία ως απόδειξη ότι η Ουκρανία διεξάγει έρευνα για ανάπτυξη βιολογικών όπλων. Οι ερευνητές ανέφεραν επίσης ότι κανένα από εκείνα τα στελέχη βατκρηίων δεν ήταν επικίνδυνο ούτε χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο ανάπτυξης βιολογικών όπλων.
Έκτοτε έχουν γίνει σποραδικές αναφορές στον ίδιο ισχυρισμό τόσο από πολιτικούς όσο και πολιτικούς σχολιαστές στις ΗΠΑ οι οποίοι έχουν δηλώσει αντίθεση με την υποστήριξη της χώρας στην Ουκρανία ή έχουν δηλώσει άμεσα υποστήριξη στην Ρωσία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο πρώην δημοσιογράφος του Fox News, Tucker Carlson, ο οποίος έχει κάνει επαναλειμμένα ισχυρισμούς αναφορικά με τα ουκρανικά βιολογικά εργαστήρια, ανακυκλώνοντας τις αβάσιμες κατηγορίες της Ρωσίας για το ζήτημα. Είναι σημαντικό να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι ο Carlson ταξίδεψε το 2023 στην Ρωσία για να πάρει συνέντευξη από τον Βλάντιμιρ Πούτιν και η εν λόγω συνέντευξη δέχτηκε δριμεία κριτική, μεταξύ άλλων, λόγω της αποφυγής σημαντικών ερωτήσεων αναφορικά με την εισβολή.
Είναι σκόπιμο να αναφερθεί επίσης ότι τον αβάσιμο ισχυρισμό περί ύπαρξης εργαστηρίων ανάπτυξης βιολογικών όπλων στην Ουκρανία είχαν εξετάσει και καταρρίψει πολυάριθμοι οργανισμοί ελέγχου γεγονότων ανά τον κόσμο το 2022 και το 2023.
Οι δηλώσεις και το ιστορικό της νέας υποψήφιας διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Tulsi Gabbart
Την επίμαχη, αβάσιμη, θεωρία συνωμοσίας για τα ουκρανικά εργαστήρια ανάπτυξης βιολογικών όπλων είχε αναπαράγει το 2022 και η Tulsi Gabbart. Η Gabbart είναι πρώην μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων με το Δημοκρατικό κόμμα, και νυν Ρεπουμπλικανή, υποψήφια για την διεύθυνση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ. Ο ισχυρισμός έγινε μέσα από βίντεο που ανήρτησε στον προσωπικό της λογαριασμό στο X στις 13 Μαΐου 2022 όπου ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ΗΠΑ προσπαθούν να συγκαλύψουν την δραστηριότητα των εν λόγω εργαστηρίων τα οποία διεξάγουν έρευνα “σε επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς”.
Κατόπιν αντιδράσεων που ήρθαν ως απάντηση των ισχυρισμών της το 2022 για τα βιολογικά εργαστήρια στην Ουκρανία, τόσο από μέλη του Δημοκρατικού όσο και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, δήλωσε πως δεν κατηγόρησε τις ΗΠΑ ή την Ουκρανία για κακόβουλες ενέργειες, απλά δήλωσε ανησυχία για τις επιπτώσεις που θα είχαν επιθέσεις στα εν λόγω εργαστήρια.
Δεδομένης της έμφασης που έδωσε ο Στέφανος Δαμιανίδης στην θέση της Διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, για την οποία έχει προταθεί η Gabbard, είναι σκόπιμο να τονίσουμε ότι η εν λόγω θέση δεν έχει καλυφθεί ακόμα. Η Tulsi Gabbard προτάθηκε από τον Donald Trump ως υποψήφια για την ανάληψη της θέσης. Ωστόσο για να αναλάβει όντως την θέση, η υποψήφια πρέπει να γίνει δεκτή από την Σύγκλητο και αυτή η επιβεβαίωση δεν λαμβάνει χώρα πριν την ανάληψη καθηκόντων του νέου προέδρου που θα γίνει στις 20 Ιανουαρίου 2025. Επίσης, για την επιβεβαίωση της θέσης της η Gabbard θα πρέπει να περάσει από διαδικασίες ελέγχου οι οποίες θα πάρουν χρόνο, και στο μεταξύ δεν έχει πρόσβαση σε σχετικό υλικό της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ. Επομένως ο ισχυρισμός ότι η Gabbard έχει επιπρόσθετες πληροφορίες για το θέμα των βιολογικών εργαστηρίων ως Διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ είναι πλήρως αβάσιμος καθώς ως υποψήφια δεν έχει καμία πρόσβαση σε σχετικά δεδομένα της υπηρεσίας. Επίσης, ενώ παραδοσιακά γίνεται σχεδόν πάντα επιβεβαίωση υποψήφιων που έχει επιλέξει ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ, το ιστορικό υποστήριξης Ρωσικών θέσεων καθώς και οι συναντήσεις της Gabbard με τον Πρόεδρο της Συρίας, η οποία αποτελεί στενό σύμμαχο της Ρωσίας, έχουν εγείρει ανησυχίες οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν την διαδικασία επιβεβαίωσης.
Μάλιστα, ένα σημαντικό σημείο που πρέπει να τονίσουμε είναι πως μια από τις ενστάσεις σε ισχυρισμούς όπως αυτοί που έκανε η Gabbard το 2022 για τα βιολογικά εργαστήρια στην Ουκρανία ήρθε από την πρώην Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, Avril Haines. Η Haines δήλωσε το 2022 στην Επιτροπή Πληροφοριών της Συγκλήτου ότι τα εργαστήρια δεν χρησιμοποιούνται για ανάπτυξη βιολογικών όπλων και πως ο ρόλος των ΗΠΑ ήταν να παράσχει βοήθεια στα εργαστήρια στο πλαίσιο προάσπισης της ασφάλειας τους, κάτι που έχει γίνει σε πολλές άλλες χώρες.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός ότι υπάρχουν αποδείξεις για ύπαρξη βιολογικών εργαστηρίων έρευνας επικίνδυνων παθογόνων στην Ουκρανία τα οποία χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ συνιστά αβάσιμη θεωρία συνωμοσίας. Πρόκειται για ανακύκλωση της σχετικής θεωρίας συνωμοσίας η οποία κυκλοφόρησε το 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ως μέσο αιτιολόγησης της επίθεσης. Τα εν λόγω εργαστήρια διεξήγαγαν έρευνα για αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών και πρόληψη νόσων και δεν είχαν καμία σχέση με έρευνα και ανάπτυξη βιολογικών όπλων, όπως ισχυρίστηκε η Ρωσία. Η συνεργασία με τις ΗΠΑ που αναφέρεται στους σχετικούς ισχυρισμούς υπογράφηκε το 2005 και αφορούσε υποστήριξη στα εργαστήρια για προάσπιση του υλικού και της τεχνογνωσίας τους ώστε να μην είναι εφικτό να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο ανάπτυξης βιολογικών όπλων. Μάλιστα οι ΗΠΑ είχαν αντίστοιχη συμφωνία με την Ρωσία από το 1992 μέχρι το 2005 όταν η Ρωσία διέκοψε την συνεργασία. Η αναφορά της Tulsi Gabbard ως αξιόπιστη πηγή για την υποστήριξη της θέσης περί ύπαρξης βιολογικών εργαστηρίων καθώς είναι Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ είναι επίσης αβάσιμη. Η Gabbard έχει προταθεί ως υποψήφια Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ αλλά η επιβεβαίωση γίνεται από την Σύγκλητο, μετά την ορκωμοσία του Προέδρου η οποία θα λάβει χώρα στις 20 Ιανουαρίου 2025. Μέχρι τότε η Gabbard δεν έχει καμία πρόσβαση σε πληροφορίες της υπηρεσίας ούτε την οποιαδήποτε θέση εξουσίας.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)